Bản Tiếng Việt tổng hợp từ các tài liệu tiếng Anh sưu tầm được. Dành cho tìm hiểu ban đầu về blockchain hay bitcoin (for beginners) .

1. Công ngh blockchain: nguyênệ
t c, s phát tri n và ng d ngắ ự ể ứ ụ
Nguy n Trung Thànhễ
B môn Công ngh m ng – Khoa CNTTộ ệ ạ
HVKTQS

2. N i dungộ
●
Blockchain là gì?
●
Các v n đ mà blockchain gi i quy tấ ề ả ế
●
Ho t đ ng c a blockchainạ ộ ủ
●
Các khía c nh v k thu t c a blockchainạ ề ỹ ậ ủ
●
Blockchain 2.0

3. Interesting look
●
coinmarketcap.com - last week.

4. Today

6. Blockchain là gì?
●
Có nhi u đ nh nghĩaề ị
– Blockchain là công ngh dùng cho bitcoinệ
– Wiki: Blockchain là m t c s d li u phân tán duyộ ơ ở ữ ệ
trì m t danh sách b n ghi l n d n liên t c g i làộ ả ớ ầ ụ ọ
kh i (block) và đ c b o v kh i gi m o và ch nhố ượ ả ệ ỏ ả ạ ỉ
s a.ử
– Blockchain là giao th c an toàn cho phép trao đ iứ ổ
ngang hàng (p2p) trong m t m ng phân tán m tộ ạ ộ
cách an toàn, công khai, đ c công nh n.ượ ậ

7. L ch s blockchainị ử
●
Ban đ u ki n trúc vàầ ế
các nguyên t c đ cắ ượ
dùng cho Bitcoin
●
Hình thành năm 2008,
implement trong 2009
●
2014: ra đ i blockchain 2.0ờ
– Là cu c cách m ng so v iộ ạ ớ
phiên b n đ u tiênả ầ
– T các giao d ch đ n gi n t iừ ị ơ ả ớ
các ch ng trình ph n m mươ ầ ề
– T d ng 1 s cái giao d chừ ạ ổ ị
phân tán t i Phân tán toànớ
c c, không th s h u, đi nụ ể ở ữ ệ
toán s .ố

8. S phát tri n c a blockchainự ể ủ

9. Giao d ch tr c tuy nị ự ế

10. Blockchain gi i quy t các v n đ gì?ả ế ấ ề

11. Gi i pháp truy n th ngả ề ố

12. Gi i pháp truy n th ngả ề ố
●
H th ng đóng và thi u minh b ch và công b ngệ ố ế ạ ằ
●
T t c các bên trung gian không ph i là tình nguy n viên, mà làm vi c vì ti nấ ả ả ệ ệ ề
●
Các giao d ch, trao đ i d b l iị ổ ễ ị ỗ
– M t c p thông tin th tín d ngấ ắ ẻ ụ
– L i nhân viên ngân hàngỗ
●
Ch tài kho n v b n ch t không ph i ng i s h u th c s tài kho nủ ả ề ả ấ ả ườ ở ữ ự ự ả
– Ngân hàng th c s s h u tài kho nự ự ở ữ ả
– Các kho n ti n có th b đóng băng, thay đ i.ả ề ể ị ổ
– Ngân hàng ho c các t ch c x lý giao d ch có th t ch i x lý vì m t s th c thặ ổ ứ ử ị ể ừ ố ử ộ ố ự ể
pháp lu t khác.ậ
●
Giao d ch th c hi n ch m : séc và chuy n ti n thông th ng có th m t hàngị ự ệ ậ ể ề ườ ể ấ
ngày

13. B ph n thanh toán bù tr /ộ ậ ừ
Clearing house
●
Đ ng gi a 2 th c th (ngân hàng), nh m gi m r i ro, đ mứ ữ ự ể ằ ả ủ ả
b o giao d chả ị
●
“Thanh toán bù tr ” là m t nghi p v , theo đó, m t nhómừ ộ ệ ụ ộ
các ngân hàng (hay b t c nhóm giao d ch nào v v n đấ ứ ị ề ấ ề
này) gi séc, h i phi u hay các ch ng t đòi tr c a nhau,ữ ố ế ứ ừ ả ủ
khi đ a chúng vào thanh toán s cùng tham gia vào m tư ẽ ộ
quá trình bù tr nh ng yêu c u tr này c a nhau.ừ ữ ầ ả ủ
●
Vi c này d n đ n m i ngân hàng s tr thành con n ròngệ ẫ ế ỗ ẽ ở ợ
ho c ch n ròng và s thanh toán qua t ch c thanh toánặ ủ ợ ẽ ổ ứ
bù tr b ng cách chuy n s d t i Ngân hàng Trung ng.ừ ằ ể ố ư ớ ươ

14. Clearing house problems
●
Ngân hàng và h th ng th cệ ố ự
thi s d ng s cái t p trungử ụ ổ ậ
đ giám sát các giao d ch.ể ị
– H th ng thi u hi u qu , d aệ ố ế ệ ả ự
trên fax ho c nh p th côngặ ậ ủ
– T n th i gian và tăng chi phíố ờ
●
Là m c tiêu t n công, gianụ ấ
l nậ
●
T n chi phí đ m b o an toànố ả ả
...

15. S cái phân tán (distributed ledgers)ổ
●
M t s cái phân tán (hay s cái chia s ) là m t d li u đ cộ ổ ổ ẻ ộ ữ ệ ượ
chia s , đ ng thu n, nhân b n và đ ng b gi a nhi u th c th ,ẻ ồ ậ ả ồ ộ ữ ề ự ể
qu c gia …ố
●
M i node trong m ng phân tán đ u có 1 b n sao c a s cái nàyọ ạ ề ả ủ ổ
●
Không có cái g i là “b n chính th c” hay th c th nào đáng tinọ ả ứ ự ể
c y h n th c th nào.ậ ơ ự ể
M t đ nh nghĩa khác c a blockchain: blockchain là m t d ng sộ ị ủ ộ ạ ổ
cái phân tán bao g m nh ng d li u s đ c ghi nh n khôngồ ữ ữ ệ ố ượ ậ
th thay đ i và đ c đóng gói thành nh ng kh i (block)ể ổ ượ ữ ố

16. S cái phân tán thay cho s cái t pổ ổ ậ
trung

17. So sánh blockchain v i mô hìnhớ
truy n th ngề ố
Bản ghi của
bên A
Bản ghi của
ngân hàng
Bản ghi của
Kiểm toán
Bản ghi của
bên B
Chữ ký số,
mã hóa giao
dịch & sổ cái
Tất cả các bên
đều có chung 1
bản sao của sổ
cái
Party A
Bank
Auditor
Party B
Traditional Way Blockchain Way
Clearing
House
… Inefficient, expensive, vulnerable … Consensus, provenance, immutability, finality

18. Ho t đ ng c a blockchainạ ộ ủ

19. T ng quan v blockchainổ ề
●
Blockchain là m t danh sách các blocksộ
– M i block ch a d li u c a nó (ví d giao d ch bitcoin) vàỗ ư ữ ệ ủ ụ ị
giá tr băm mã hóa c a nóị ủ
●
M i block cũng ch a giá tr băm c a kh i tr c đóỗ ứ ị ủ ố ướ
trong blockchain. Đi u này đ m b o toàn b d li uề ả ả ộ ữ ệ
trong blockchain không b gi m o và không b thayị ả ạ ị
đ i.ổ
●
Vi c t o ra block hi n t i t block nguyên th yệ ạ ệ ạ ừ ủ
– M i block đ c đ m b o t o ra sau block tr c đó theoỗ ượ ả ả ạ ướ
trình t th i gian.ự ờ

20. T ng quan v blockchainổ ề
●
M ng blockchain là 1ạ
m ng ngang hàng g mạ ồ
nhi u node đ c l p, traoề ộ ậ
đ i thông tin b ngổ ằ
truy n thông qu ng bá.ề ả
●
M i node không nh tỗ ấ
thi t giao ti p v i m iế ế ớ ọ
node khác, nh ng c nư ầ
giao ti p v i m t vàiế ớ ộ
node

21. Nguyên t c ho t đ ng c aắ ạ ộ ủ
blockchain
●
Ví d nguyên t c ho t đ ng sau c a bitcoinụ ắ ạ ộ ủ
– M t ng i dùng mu n chuy n cho 1 ng i khác m t vàiộ ườ ố ể ườ ộ
bitcoins, anh ta qu ng bá giao d ch vào m ngả ị ạ
– Các th đào (miner) thêm giao d ch này vào d li u c aợ ị ữ ệ ủ
block hi n t i - block mà th đào này đang c g ng t o ra.ệ ạ ợ ố ắ ạ
– Theo m t cách ng u nhiên th đào này tìm ra block h pộ ẫ ợ ợ
l (s trình bày sau)ệ ẽ
– Sau đó block m i này đ c qu ng bá vào m ng và thêmớ ượ ả ạ
vào m i b n sao c a blockchain c a các ng i dùngọ ả ủ ủ ườ
(node trên m ng)ạ

22. Nguyên t c ho t đ ng c aắ ạ ộ ủ
blockchain

23. Proof of work
●
Đ 1 block đ c ch p nh n b i các thành viên trong m ng, nh ngể ượ ấ ậ ở ạ ữ
miner ph i hoàn thành “ch ng minh công s c” - proof of work ch aả ứ ứ ứ
t t c d li u trong 1 block.ấ ả ữ ệ
– “minh ch ng công s c” là m t ph n d li u trong block mà r t khó đ t oứ ứ ộ ầ ữ ệ ấ ể ạ
ra (t n kém th i gian và năng l ng/cpu ) , nh ng l i d dàng có th ki mố ờ ượ ư ạ ễ ể ể
tra tính đúng đ n và ph i đ t đ c m t s yêu c u c th .ắ ả ạ ượ ộ ố ầ ụ ể
– Vi c t o ra m t “minh ch ng công s c” này gi ng nh m t quá trình ng uệ ạ ộ ứ ứ ố ư ộ ẫ
nhiên v i xác su t s y ra th p, đòi h i th sai nhi u l n tr c khi khi t o raớ ấ ả ấ ỏ ử ề ầ ướ ạ
đ c nó.ượ
– Bitcoin s d ng h th ng Hashcash proof of workử ụ ệ ố
●
M t block đ c coi là h p l ph i có giá tr băm nh h n m t giá trộ ượ ợ ệ ả ị ỏ ơ ộ ị
đích hi n có (current target). Đ c đi m này nh m ch ng t proof ofệ ặ ể ằ ứ ỏ
work đã đ c th c hi n.ượ ự ệ

24. Proof of work
●
M i block cũng ch a giá tr băm c a block tr c đó,ỗ ứ ị ủ ướ
do đó, m i block ch a thông tin c a m t chu i cácỗ ứ ủ ộ ỗ
blocks - ch a m t l ng l n các proof of works.ứ ộ ượ ớ
●
Thay đ i 1 block yêu c u thay đ i toàn b các blockổ ầ ổ ộ
k ti p (successors) và làm l i toàn b các proof ofế ế ạ ộ
works c a nó.ủ
– Đi u này nh m b o v block chain kh i vi c gi m oề ằ ả ệ ỏ ệ ả ạ
– S l ng các successors liên quan t i vi c đánh giá tínhố ượ ớ ệ
h p l c a m t block: c n ít nh t 6 successors đ kh ngợ ệ ủ ộ ầ ấ ể ẳ
đ nh 1 block là h p l .ị ợ ệ

25. Proof of work

26. Các khía c nh k thu tạ ỹ ậ

27. C u trúc d li uấ ữ ệ
●
Blockchain là m t danh sách tu n t có liên k t ng cộ ầ ự ế ượ
c a các block trong đó g m các giao d ch.ủ ồ ị
●
M i kh i khi đã đ c đ a vào chu i thì đ ph c t pỗ ố ượ ư ỗ ộ ứ ạ
tính toán đ thay đ i kh i đó r t l n và nó d n t i ph iể ổ ố ấ ớ ẫ ớ ả
tính toán l i thay đ i toàn b các kh i sau nó. Vi c tínhạ ổ ộ ố ệ
toán l i này là không th c t .ạ ự ế
●
Các giao d ch m i đ c các “th đào m ” b sungị ớ ượ ợ ỏ ổ
vào các block và đ c đ a vào cu i c a blockchain,ượ ư ố ủ
khi đ c ch p nh n b i m ng thì không th thay đ i,ượ ấ ậ ở ạ ể ổ
xóa b nó.ỏ

28. Thông tin trong 1 block
●
Các transaction g n đâyầ
●
Giá tr băm c a block tr c đóị ủ ướ
●
L i gi i c a bài toán khóờ ả ủ
“Proof of work”

29. Khai thác / Mining
●
Trong bitcoin, m t giao d ch đ c qu ng bá vào m ng b iộ ị ượ ả ạ ở
ng i t o giao d ch. T t c các nút đang tính toán block m iườ ạ ị ấ ả ớ
s thu th p các b n ghi giao d ch này đ đ a vào block. Quáẽ ậ ả ị ể ư
trình này g i là quá trình khai thác hay đào m .ọ ỏ
– Đây là quá trình nh m đ a giao d ch vào s cái c a các giao d ch.ằ ư ị ổ ủ ị
– Quá trình này đ c thi t k sao cho nó đòi h i tài nguyên l n, đượ ế ế ỏ ớ ộ
khó cao nh m đ m b o s l ng block sinh ra trong ngày n đ nh.ằ ả ả ố ượ ổ ị
●
M c tiêu chính c a quá trình đào m là đ các node trongụ ủ ỏ ể
m ng h ng t i m t s đ ng thu n không th gi m o và anạ ướ ớ ộ ự ồ ậ ể ả ạ
toàn.

30. Quá trình mining

32. Ph n th ng cho ng i đào mầ ưở ườ ỏ

33. Ví bitcoin & cách t o 1 giao d chạ ị

34. T ch c thông tin các giao d chổ ứ ị
trong 1 block

35. Qu ng bá block/giao d chả ị
●
Giao th c Floodứ

38. Blockchain 2.0 BC Software Stack
Consensus Layer (PBFT, PoW, PoS, POA, etc.)
Smart Contract Execution Engine
(Virtual Machine, Docker, etc.)
Data Model Layer
(LevelDB, RocksDB, etc.)
Source: Anh Dinh, et al., SIGMOD 2017

39. Tài li u tham kh oệ ả
●
https://www.ibm.com/blogs/blockchain/2017/05/
the-difference-between-public-and-private-
blockchain/
●
https://www.slideshare.net/JrmeKehrli/the-
blockchain-the-technology-behind-bitcoin
●
Google