Cancer gástrico: caso clínico y aspectos relevantes
1. CANCER GASTRICO
FERNANDO IVÁN URREA AMAYA
INTERNO CIRUGÍA GENERAL
CLINICA UNIVERSITARIA UNIVERSIDAD
DE LA SABANA
2. CASO CLINICO
O Nombre: Hernando Rodríguez Cortes
11/03/2012
URG
O Edad: 64 años
O Procedencia :Zipaquirá- Cundinamarca
O Ocupación: Pensionado
O MC: «Tengo dolor de cálculos renales»
O EA: Paciente de 64 años con cuadro clínico de
1 día de dolor en flanco derecho irradiado a
región lumbar y hematuria macroscópica hoy
en la mañana. niega picos febriles.
3. CASO CLINICO
O ANTECEDENTES :
Patológicos: HTA sin tratamiento.
Quirúrgicos: prostatectomia.
Alérgicos: no alergias farmacológicas.
Tóxicos: tabaquismo e la adolescencia.
EXAMEN FISICO
O Paciente muy álgido, mucosa oral seca,
abdomen: blando, depresible doloroso en flanco
derecho puño percusión positiva derecha. no
signos de irritación peritoneal.
4. CASO CLINICO
EXAMENES
IMPRESIÓN
SOLICITADOS
DIAGNOSTICA
O Dolor abdominal O Hemograma
O Leuc: 12750, N: 75%,
O Urolitiasis Hb: 16, Hcto : 50,9%
plaq: 215000
ORDENES MÉDICAS O Uroanálisis: No
Infección; No
O Observación
Hematuria
O SSN bolo 500 cc continuar a 100 O Bun: 19 mg/dl
cc/hra
O Creatinina: 1,0mg/dl
O Butil Bromuro Hioscina 20 mg IV DU
O Diclofenaco 75 mg IM DU
O Morfina 3mg IV DU
5. CASO CLINICO
O UROTAC: Negativo para Litiasis, Alteración en la
densidad hepática visualizándose zonas
hipodensas hallazgo a caracterizar con estudio
ecográfico y escanográfia de control.
O SOLICITAN VALORACIÓN POR CIRUGÍA
GENERAL POR DOLOR EN HIPOCONDRIO
DERECHO, SOSPECHA DE PATOLOGÍA
BILIAR.
6. CASO CLINICO
VALORACION CIRUGÍA GENERAL
O Paciente de 64 años plurisintomatico con cuadro de
unos 3 días de evolución consistente en dolor
precordial, irradiado a la espalda y que luego se ubica
en la región toracoabdominal derecha, no asociado a
otra sintomatología. se le ha realizado estudios en
busca de enfermedad coronaria y estudios radiológicos
en busca de litiasis ureteral no conclusivos. se ha
manejado con hioscina y morfina con mejoría.
O ANTECEDENTES Prostatectomia hace uno y medio
años por carcinoma. herniorrafia umbilical. exeresis de
ca escamocelular de la piel. Hta en tto irregular..
7. CASO CLINICO
EXAMEN FISICO
O Buenas condiciones generales, alerta, hidratado,
afebril, anicterico, Fc 66 XM Fr 18XM Glasgow 15,
O Abdomen blando, cicatriz mediana infraumbilical con
escara en la línea media del hemiabdomen inferior de
unos 12 cm de diámetro. Dolor a la palpación profunda
del cuadrante superior derecho, no hay masas ni
visceromegalias y no hay signos de irritación
peritoneal. Murphy negativo.
O A/ Sin indicación quirúrgica actual. esperar lectura
oficial del urotac. realizar valoración por urología. de
ser negativas, se evaluara la necesidad de eco
hepatobiliar.
8. CASO CLINICO
12/03/2012
O Se Solicita TAC contrastado por hallazgos de UROTAC
a nivel Hepático.
O TAC: Se aprecian lesiones hipodensas redondeadas,
de diferentes tamaños, algunas de ellas confluentes,
localizadas en todos los segmentos del hígado, visibles
especialmente en la fase portal, algunas de ellas
presentan realce heterogéneo en su zona central.
O Imagen retrogástrica de aproximadamente 3.2 cm que
puede corresponder a adenopatías.
O METÁSTASIS HEPÁTICAS
9. CASO CLINICO
12/03/2012
O Neoplasia primaria a confirmar en quien se
considera se deben realizar estudios
complementarios (colonoscopia, perfil hepático,
marcadores tumorales, tiempos de coagulación, rx
de tórax) RESULTADOS
O BT: 1.98
O BI: 1.18
O BD: 0.80
O TGP: 151.1 TGO: 54.1
O FOSFATASA ALCALINA: 491.9
O PT: 12.8/13.5 INR: 0.94
O PTT: 26.3 /31
10. CASO CLINICO
13/03/2012
O NUTRICION: tamizaje nutricional donde se
evidencia ausencia de riesgo nutricional.
O CX GENERAL: Se Solicita EVDA, y Biopsia De
lesiones hepáticas guiada por Ultrasonido.
O EVDA: NEOPLASIA INFILTRANTE DE LA UNION
GASTROESOFAGICA SIEWERT III,
GASTROPATIA CRONICA ATROFICA ATRAL.
11. CASO CLINICO
14/03/2012
O Paciente con patología maligna avanzada , quien
se encuentra sin sangrado ni obstrucción , en el
momento no requiere manejo quirúrgico vigilancia
clínica por 24 horas por procedimiento
intervencionista (BIOPSIA) .
15/03/2012
O Paciente estable hemodinámicamente con control
del dolor , se decide dar salida con Formula
médica y cita control por oncología con resultados.
13. Epidemiología
O 1ª Causa de muerte por tumores malignos
O cáncer de piel y próstata
O cuello uterino y seno.
O 4to más común en el mundo y 2ª causa de
muerte por cáncer a nivel mundial.
O 700,000 muertes anuales
O EEUU menos frecuentes
O Incidencia variable.
14. Epidemiología
• Colombia tasas más altas ( Japón, Costa Rica, Singapur,
Corea y Chile)
ALTA ALTA-MODERADA
O Nariño (la
O Antioquia
Cruz)
O Valle
O Boyacá
O Norte de
O Cundinamarca Santander
,
O Tolima
O Bogotá
O Santander.
15. Epidemiología
O 7ª y 8ª década dela vida (65 años)
O DX precoz (40-45 años)
O DX en estadios avanzados
O NO TAMIZAJE (Japón y Corea)
16. Etiopatogenia
O Multifactorial
O EBV
O Tabaquismo
O Dieta (Sal, ahumados, nitritos)
O Familiares.
O Hombre
O Raza negra
O Adenomas gástricos
O Grupo sanguíneo A
O Gastritis atrófica
17. Etiopatogenia
O Helicobacter pylori,
O 500.000 Ca gástrico producidos anualmente
O Pelayo Correa evolución
O gastritis superficial ->gastritis crónica atrófica->
metaplasia intestinal ->displasia CANCER .
18. Etiopatogenia
O H. pylori actividad citotóxica que altera la
barrera protectora de la mucosa gástrica frente
a compuestos como el N-nitroso, la sal y otros
irritantes, - gastritis crónica atrófica que,
alcaliniza pH- favorece la proliferación
bacteriana- transformación de las aminas
secundarias en nitrosaminas -metaplasia
intestinal en el epitelio
O CagA 90% andes y 70 % pacifico
O VacA
20. Etiopatogenia
O Lesiones Precursoras:
O Gastritis crónica atrófica
O Metaplasia intestinal
O Adenomas gástricos
O Enfermedad de Ménétrier
O Condiciones Precursoras:
O Infección por Helicobacter pylori
O Ulcera péptica gástrica
O Antecedentes de gastrectomía parcial
O Anemia perniciosa
21. Manifestaciones Clínicas
O Dependen del Estadio
O Precoz = dispepsia Sin signos de alarma
O Avanzado = Signos de alarma
O Dolor abdominal recurrente
O anemia
O Pérdida de peso
O Anorexia,
O Disfagia o síndrome pilórico
23. Clasificación
O Precoz : { Mucosa y Submucosa Ganglios y
clínica}
O Cto lento 37 meses
O Avanzado { Muscular Propia}
INTESTINAL (metaplasia intestinal)
O LAUREN DIFUSO (infiltrante , Células en anillo de
sello )
26. Clasificación Japonesa
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
27. Japonesa
IIa-IIc
IIa
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
28. Japonesa
III
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
29. Clasificación
O CLASIFICACIÓN DE BORRMANN
O Tipo I: lesión tipo pólipo, de base ancha y bien
demarcada de la mucosa alrededor
O Tipo II: ulcerado con bordes elevados
O Tipo III: ulcerado sin límites definidos, con
infiltración de la mucosa alrededor
O Tipo IV: infiltración difusa o linitis plástica
O Tipo V: no asimilable a los anteriores
30. Clasificación Borrmann
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
31. Borrmann
I II
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
32. Borrmann
III IV
Rami El Abiad, MDa,*, Henning Gerke, GASTRIC CANCER: ENDOSCOPIC DIAGNOSIS AND
STAGING, Surg Oncol Clin N Am 21 (2012) 1–19
37. Tratamiento
O CIRUGÍA
O PRINCIPIO QUIRÚRGICO:
O Resección completa con márgenes adecuados
de 5 cm .
O OBJETIVO:
O Resección completa con márgenes negativos
O Ca gástrico distal: Gastrectomía subtotal
O Ca gástrico Proximal : Gastrect. Proximal o total
+ 15 ganglios
38. Tratamiento
O NO Extirpables
O Compromiso peritoneal
O Metástasis a distancia
O Invasión de vasos mayores
O RESECCIÓN ENDOSCÓPICA
O Tis o T1: tumores limitados a la mucosa
O Tumores bien o moderadamente diferenciados.
O Tumores menores de 3 cm
O No ulceración
O Sin hallazgos de invasión
39. Tratamiento
O QUIMIOTERAPIA Y RADIOTERAPIA
PREOPERATORIAS
O QUIMIOTERAPIA Y RADIOTERAPIA
POSTOPERATORIAS
O supervivencia y en el tiempo libre de recaída a
los 10 años.
O QUIMIOTERAPIA EN CA AVANZADO
METASTÁSICO
O Paliativo
O Capecitabine (fluoropirimidina oral)
O REAL-2 y el ML17032
40. Abordaje
PACIENTE
ANEMIA SACIEDAD PESO NAUSEA/VOMI SANGRAD
T TO O
Bioq Endoscopi TC PET Scan
Sangui a abdomen o
US Pelvis
Localizado Local y Metastásico
Tis o T1a Regional IV
I –III o M0
Buenas condiciones Buenas condiciones Malas condiciones
Ca Extirpable Ca inextirpable
41. Abordaje Terapeutico
O La cirugía endoscópica : buenas condiciones
médicas +Tis o T1a.
O La resección endoscópica : malas condiciones
médicas con tumores tempranos Tis o T1a.
O La cirugía:buen estado clínico con cáncer local y
regional potencialmente extirpable T1b.
42. Abordaje Terapeutico
O Avanzados: quimioterapia perioperatoria (Qx +Rx)
antes y después de la cirugía : T2 o T3-T4.
O Local y regional inextirpable : radioterapia y
quimioterapia
O PALIATIVO : SOPORTE +QX
O Karnofsky ( 0-100%)
O ECOG (Eastern Cooperative Group Performance
Status) 0-4
43. Abordaje Terapeutico
O PALIATIVO :
O Obstruccioón : stent, cirugía láser, terapia
fotodinámica o radioterapia.
O Sangrado, cirugía, tto endoscópico o la radioterapia
externa.
O Nutrición , gastrostomía o sonda naso-yeyunal.