Nghiên cứu dịch tễ và một số yếu tố liên quan đến phụ nữ nhiễm HIV có triệu chứng trầm cảm sau sinh.Từ khi các trường hợp lâm sàng đầu tiên nhiễm HIV được báo cáo tại Hoa Kỳ vào ngày 10/12/1981 [7] cho đến năm 2017 (UNAIDS) [93], thế giới đ có khoảng 37 triệu người sống với HIV với 1,8 triệu là trẻ em dưới 15 tuổi mà hầu hết là do trẻ bị lây truyền từ mẹ sang con. Hiện nay, nhờ chiến lược dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con có hiệu quả, tỉ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở các nước phát triển là 2% [42] và ở các nước đang phát triển là 20% – 30%. Tuy nhiên, ngay tại một số nước phát triển tỉ lệ phụ nữ nhiễm HIV mang thai không dự phòng, không tuân thủ điều trị HIV vẫn còn cao. Một trong các nguyên nhân đ được xác định, đó là hậu quả từ tình trạng trầm cảm ở phụ nữ nhiễm HIV/AIDS, đặc biệt trong giai đoạn họ mang thai và sau sinh

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Nghiên cứu dịch tễ và một số yếu tố liên quan đến phụ nữ nhiễm HIV có triệu
chứng trầm cảm sau sinh.Từ khi các trường hợp lâm sàng đầu tiên nhiễm HIV được
báo cáo tại Hoa Kỳ vào ngày 10/12/1981 [7] cho đến năm 2017 (UNAIDS) [93], thế
giới đ có khoảng 37 triệu người sống với HIV với 1,8 triệu là trẻ em dưới 15 tuổi mà
hầu hết là do trẻ bị lây truyền từ mẹ sang con. Hiện nay, nhờ chiến lược dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con có hiệu quả, tỉ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở các nước
phát triển là 2% [42] và ở các nước đang phát triển là 20% – 30%. Tuy nhiên, ngay tại
một số nước phát triển tỉ lệ phụ nữ nhiễm HIV mang thai không dự phòng, không tuân
thủ điều trị HIV vẫn còn cao. Một trong các nguyên nhân đ được xác định, đó là hậu
quả từ tình trạng trầm cảm ở phụ nữ nhiễm HIV/AIDS, đặc biệt trong giai đoạn họ mang
thai và sau sinh.
MÃ TÀI LIỆU CAOHOC.2020.00081
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Nguyên nhân trầm cảm là do phản ứng tâm lý của bệnh nhân và các vấn đề về tâm lý
x hội khác liên quan đến nhiễm HIV/AIDS hoặc là hậu quả của tổn thương thực thể hệ
thần kinh người bệnh do HIV gây ra. Trầm cảm sau sinh ở phụ nữ nhiễm HIV đ gắn
liền với chất lượng kém của cuộc sống, khả năng chăm sóc con, tiến triển bệnh và không
tuân thủ điều trị HIV. Mặc dù điều trị chống trầm cảm đ chứng minh hiệu quả về kiểm
soát triệu chứng, cải thiện các thông số lâm sàng, cận lâm sàng và tăng cường sự tuân
thủ ARV, nhưng hiện nay chỉ có khoảng 15% phụ nữ bị trầm cảm chu sinh được điều
trị [41].
Mặt khác, thời kỳ thai sản người phụ nữ có nhiều thay đổi phức tạp về tâm sinh lý để
thích ứng với chức năng sinh sản và làm mẹ. Các thay đổi này là một quá trình nên họ
sẽ thích ứng dần và có tâm trạng hạnh phúc lúc mang thai và khi con của họ chào đời.
Tuy nhiên, những thay đổi tâm sinh lý này có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện một số
biểu hiện bệnh lý về tâm thần ở các mức độ khác nhau, đặc biệt là trầm cảm trong thời
kỳ sau sinh. Thực vậy, năm 2016, ACOG [41] báo cáo rằng cứ bảy phụ nữ thì có một
người bị trầm cảm trong khi mang thai và/hoặc trong năm đầu sau khi sinh. Hiện nay,
trầm cảm được chứng minh là một trong những biến
chứng y học phổ biến nhất trong thời kỳ chu sinh, có thể gây ra những hậu quả nặng nề
đối với người mẹ, trẻ sơ sinh và người thân của họ. Tại Hoa Kỳ, tình trạng tự tử vì trầm
cảm sau sinh (TCSS) được coi là một nguyên nhân gây tử vong mẹ, cao hơn tử vong do
băng huyết sau sinh và tăng huyết áp thai kỳ (ACOG 2015) [38].2
Như vậy, người phụ nữ nhiễm HIV sau sinh có sẵn hai nguy cơ có thể gây ra trầm cảm
cho họ, nguy cơ liên quan nhiễm HIV và nguy cơ nền TCSS ở phụ nữ. Thực tế, qua các
nghiên cứu trên thế giới, tỉ lệ TCSS ở phụ nữ nhiễm HIV từ 22 –
74% [51], [67] cao hơn gấp 2 đến 5 lần tỉ lệ TCSS ở phụ nữ không nhiễm HIV là 10 –

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
15% [54], [124]. Các tác hại liên quan đến TCSS trên sức khỏe của các bà mẹ và con
của họ có ý nghĩa rất quan trọng đối với chính sách y tế công cộng. Nhiều quốc gia
đ xem TCSS, đặc biệt ở các phụ nữ nhiễm HIV, là một vấn đề sức khỏe của phụ nữ cần
được tầm soát và dự phòng. Năm 2016, ACOG [41] khuyến cáo các bác sĩ lâm sàng
nên sàng lọc trầm cảm và lo âu cho bệnh nhân, ít nhất một lần trong thai kỳ; đồng thời
USPSTF cũng đưa ra khuyến cáo cần thiết sàng lọc trầm cảm cho tấtcả người lớn, bao
gồm phụ nữ mang thai và sau sinh [151].
Tại Việt Nam, tháng 12/1990 đ phát hiện trường hợp đầu tiên nhiễm HIV tại TPHCM
[7]. Ngày 31/12/2011 [3], theo Ủy ban phòng chống HIV/AIDS, cả nước đ có hơn
198000 người nhiễm HIV với gần 30% là phụ nữ, trong đó 62% ở nhóm tuổi 20-29.
Theo Cục Phòng-chống HIV/AIDS Việt Nam, năm 2012, ước tính có khoảng 4.800 phụ
nữ nhiễm HIV mang thai [2]. Tại tỉnh Đồng Nai, theo nghiên cứu của Nguyễn Mạnh
Hoan (2005-2010) [13], tỉ lệ phụ nữ nhiễm HIV nhập viện sinh là 0,29%. Trung bình
một năm, tỉnh Đồng Nai có khoảng 40.000 ca sinh, như vậy có thể có khoảng 120 phụ
nữ nhiễm HIV sinh con mỗi năm!
Cho tới nay, tại Việt Nam đ có một số nghiên cứu về tình trạng trầm cảm ở phụ nữ sau
sinh, nhưng chưa có báo cáo về TCSS ở phụ nữ nhiễm HIV. Xuất pháttừ thực tiễn trên,
chúng tôi đặt ra câu hỏi: tỉ lệ và các yếu tố liên quan đến TCSS ở
phụ nữ nhiễm HIV tại Việt Nam như thế nào và nhiễm HIV có làm tăng tỉ lệ TCSS hay
không? Để trả lời cho câu hỏi trên, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Nghiên cứu
dịch tễ và một số yếu tố liên quan đến phụ nữ nhiễm HIV có triệu chứng trầm cảm
sau sinh”, nhằm giải quyết 2 mục tiêu:
– Xác định tỉ lệ trầm cảm sau sinh bằng thang điểm EPDS và một số yếu tố liên quan ở
phụ nữ nhiễm HIV.
– So sánh tỉ lệ trầm cảm sau sinh phát hiện bằng thang điểm EPDS và một số yếu tố
liên quan giữa hai nhóm phụ nữ nhiễm HIV và không nhiễm HIV
MỤC LỤC
Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ
…………………………………………………………………………………………
……1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI
LIỆU…………………………………………………………….3
1.1 Tổng quan HIV và sự lây truyền HIV từ mẹ sang
con……………………………….3
1.2 Trầm cảm ở phụ nữ nhiễm
HIV…………………………………………………………….11
1.3 Trầm cảm sau sinh ở phụ nữ nhiễm
HIV………………………………………………..13
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y
HỌC, TÌM TÀI LIỆU THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
…………………..37
2.1. Đối tượng nghiên cứu
…………………………………………………………………………37
2.2. Phươngpháp nghiên cứu
…………………………………………………………………….39
2.3. Xử lý và phân tích số liệu
……………………………………………………………………55
2.4. Lợi ích mong
đợi………………………………………………………………………………..55
2.5. Đạo đức nghiên
cứu……………………………………………………………………………56
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN
CỨU…………………………………………………………59
3.1 Đặc điểm chung của mẫu trong nghiên cứu
……………………………………………59
3.2 Tỉ lệ trầm cảm sau sinh và một số yếu tố liên quan ở nhóm phụ nữ nhiễm HIV..66
3.3 So sánh tỉ lệ trầm cảm sau sinh và một số yếu tố liên quan giữa hai nhóm phụ
nữ nhiễm HIV và không nhiễm
HIV……………………………………………………..80
Chƣơng 4: BÀN
LUẬN……………………………………………………………………………….89
4.1 Đặc điểm của phương pháp nghiên cứu
…………………………………………………89
4.2 Đặc điểm của mẫu trong nghiên cứu
……………………………………………………..92
4.3 Tỉ lệ trầm cảm sau sinh và một số yếu tố liên quan ở nhóm phụ nữ nhiễm HIV102
4.4 So sánh tỉ lệ trầm cảm sau sinh và một số yếu tố liên quan giữa hai nhóm phụ
nữ nhiễm HIV và không nhiễm
HIV……………………………………………………119
KẾT LUẬN
…………………………………………………………………………………………
……132
KIẾN
NGHỊ……………………………………………………………………………………
………..132
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC