2. บทนํา
คูมือการซักประวัติและหัตถการนี้จัดทําขึ้นเพื่อเปนการทบทวน เตรียมความพรอม ในการ
สอบภาคปฏิบัติเพื่อสอบอนุมัติวุฒิบัตรวิชาชีพเวชกรรม (Thai National License-3) ประจําปการศึกษา
2551 นิ สิ ต ควรทํ า การศึ ก ษาเพิ่ ม เติ ม ตามข อ กํ า หนดของศู น ย ก ารประเมิ น และรั บ รองความรู
ความสามารถในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม (ศ.ร.ว.) ตามที่แพทยสภากําหนดไวตั้งแตปการศึกษา
2546 เนื่องจากไมสามารถสรุปการซักประวัติและตรวจรางกายทั้งหมด ดั้งนั้น นิสิตควรใหความสําคัญ
กับการนัดสอนเสริมตามตารางเรียน ที่กําหนด
ในสวนการซักประวัติและหัตถการของงานสูตินารีวิทยาและกุมารเวชศาสตร ใหนิสิตทบทวน
จากคูมื อหั ต ถการ ซึ่งจั ด ทํ า โดยภาควิ ช าทั้ ง สองเมื่อ เรี ย นในชั้ น ป 4 และ 5 ตามลํา ดับ หากคูมื อ
หัตถการดังกลาวสูญหายและชํารุดใหติดตอผานธุรการภาควิชาทั้งสองเพื่อติดตอขอคูมือดังกลาวมา
ศึกษาใหมอีกครั้ง
นอกจากนี้นิสิตสามารถฝกปฏิบัติหัตถการนอกเวลาในหองฝกปฏิบัติการที่งานแพทยศาสตร
ศึกษาไดจัดเตรียมไวโดยเฉพาะ บริเวณชั้น 14 ศูนยการแพทยสมเด็จพระเทพฯ โดยสามรถติดตอ
ขอรับกุญแจนอกเวลาไดที่ อาจารยฉัตรชัย กรีพละ
ขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก บุญบารมีของหมอมหลวงปน มาลากุล ดลบันดาลให
นิสิตแพทย มศว ประสบความสําเร็จในการสอบและการประกอบวิชาชีพเวชกรรมในอนาคตตอไป
แพทยศาสตรศึกษา
1 ธันวาคม 2551
ติว National License PIII OSCE SWU 1

3. สารบัญ
ตารางติวเตรียมสอบ OSCE National Licese PIII
ลักษณะขอสอบที่ใชในการสอบ ศ.ร.ว. ขั้นตอนที่ 3
หมวดการตรวจรางกาย (Physical examination)
หมวดการทําหัตถการ (Procedures skills)
หมวดทักษะการสื่อสาร Communication skills
หมวดการซักประวัติ (History taking)
หมวด Interpretation skills
หมวด Management
Key Clinical Skills (10 แบบ ทักษะทางคลินิก )
การแจงขาวราย
สาธิต วิธีการปฏิบัติตัวแกผปวย หรือ ญาติ
ู
การใหขอมูล และคําแนะนําแกผูปวย
การซักประวัติ (History taking)
การใหคําปรึกษา
อธิบายโรค และการรักษา
ทักษะการขอ Consent
การขอใหเซ็นใบยินยอมการผาตัด
ตรวจรางกาย และการทําหัตถการที่มีผูปวยอยูดวย
การใหกําลังใจ
ติว National License PIII OSCE SWU 2

4. ลักษณะขอสอบที่ใชในการสอบ ศ.ร.ว. ขั้นตอนที่ 3
ตามที่แพทยสภา ไดกําหนดไววาผูที่เขาศึกษาในหลักสูตรแพทยศาสตรของทุกสถาบัน ตั้งแต
ปการศึกษา 2546 จะตองผานการสอบเพื่อรับใบประกอบวิชาชีพเวชกรรม แพทยสภาจึงไดมอบหมาย
ใหศูนยประเมิน และรับรองความรูความสามารถ ในการประกอบวิชาชีพเวชกรรม (ศ.ร.ว.) เปน
ผูดําเนินการโดยไดตั้งเกณฑผูที่จะไดรับใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมจะตองผานการสอบทั้ง3 ขั้นตอน
ดังนี้ คือ
ขั้นตอนที่ 1 (Basic science - MCQ) สอบเมื่อผานการเรียนชั้นปที่ 3 แลว
ขั้นตอนที่ 2 (Clinical science - MCQ) สอบเมื่อผานการเรียนชั้นปที่ 5 แลว
ขั้นตอนที่ 3 (Clinical competence – MEQ ,Long cases และ OSCE)
สอบเมื่อผานขั้นตอนที่ 1 และ 2 แลว
ในการสอบขั้นตอนที่ 3 (OSCE) ศูนยประเมินและรับรองความรูความสามารถในการ
ประกอบวิชาชีพเวชกรรม (ศ.ร.ว.) ไดกาหนดลักษณะขอสอบที่จะใชในการสอบขั้นตอนที่ 3  ทั้งหมด
ํ
20 ขอ แบงเปน
- ขอสอบเกี่ยวกับหมวดการซักประวัติ 4 ขอ
- ขอสอบเกี่ยวกับหมวดการตรวจรางกาย 4 ขอ
- ขอสอบเกี่ยวกับหมวดการทําหัตถการ 4 ขอ
- ขอสอบเกี่ยวกับหมวดทักษะการสื่อสาร 3 ขอ
- ขอสอบเกี่ยวกับหมวดการอานและแปลผลขอมูลตางๆ 5 ข
ขอสอบทั้งหมดในแตละหมวดจะอางอิงตามเกณฑมาตรฐานแพทยสภา
ขอสอบในหมวดการซักประวัติและการตรวจรางกายตามเกณฑมาตรฐานแพทยสภา ขอ 2.1
นักศึกษาตองสามารถซักประวัติ และตรวจรางกายไดอยางเหมาะสม เมื่อพบผูปวยที่มีอาการ
สําคัญ ดังตอไปนี้
1. ไข
2. ออนเพลีย ไมมีแรง
3. ภาวะผิดรูป
4. อวน น้ําหนักตัวลดลง
5. อุบัติเหตุ สัตวมีพิษกัดตอย
ติว National License PIII OSCE SWU 3

5. 6. ปวดฟน เลือดออกตามไรฟน
7. ปวดทอง แนนทอง ทองอืด
8. ตาเหลือง ตัวเหลือง
9. เบื่ออาหาร คลื่นไส อาเจียน อาเจียนเปนเลือด
10. สะอึก สําลัก กลืนลําบาก
11. ทองเดิน ทองผูก อุจจาระเปนเลือด อุจจาระ
12. กอนในทอง
13. ปวดศีรษะ มึนศีรษะ เวียนศีรษะ หนามืด เปนลม
14. กลามเนื้อออนแรง ชัก สั่น กระตุก ชา ซึม ไมรูสติ
15. ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเมื่อย ปวดกระดูก ปวดขอ ปวดแขน ปวดขา
16. เจ็บคอ คัดจมูก น้ํามูกไหล จาม เลือดกําเดาออก
17. ไอ ไอเปนเลือด หอบเหนื่อย หายใจขัด หายใจไมอิ่ม เจ็บหนาอก
ใจสั่น เขียวคล้ํา
18. บวม ปสสาวะลําบาก มีปสสาวะขัด ปสสาวะบอย ปสสาวะสีผดปกติ
ิ
กลั้นปสสาวะไมได
19. ปสสาวะมีเลือดปน ปสสาวะเปนกรวดทราย
20. หนองจากทอปสสาวะ
21. แผลบริเวณอวัยวะเพศ
22. ผื่น คัน แผล ฝ สิว ผิวหนังเปลี่ยนสี ผมรวง
23. กอนที่คอ กอนในผิวหนัง กอนที่เตานม
24. ซีด ตอมน้ําเหลืองโต
25. ตั้งครรภ แทงบุตร ครรภผดปกติ ไมอยากมีบุตร มีบุตรยาก
ิ
26. ตกขาว คันชองคลอด
27. เลือดออกทางชองคลอด
28. ประจําเดือนผิดปกติ ปวดประจําเดือน
29. คลอดกอนกําหนด เกินกําหนด
30. เคืองตา ตาแดง ปวดตา มองเห็นไมชัด ตาบอด ตาโปน ตาเหล
31. หูอื้อ การไดยินลดลง
32. หงุดหงิด คลุมคลั่ง ประสาทหลอน นอนไมหลับ เครียด วิตกกังวล ซึมเศรา
ติดสารเสพติด ฆาตัวตาย
33. ถูกลวงละเมิดทางเพศ
34. การเจริญเติบโตไมสมวัย
ติว National License PIII OSCE SWU 4

6. ขอสอบในหมวดการทําหัตถการตามเกณฑมาตรฐานแพทยสภา ขอ 3.5.1
นักศึกษาตองสามารถทําไดดวยตนเอง ในหัตถการพื้นฐานทางคลินิกตอไปนี้
ติว National License PIII OSCE SWU 5

7. ขอสอบในหมวดทักษะการสื่อสารตามเกณฑมาตรฐานแพทยสภา ขอ 1.4 - 1.7
นักศึกษาตองมีความสามารถในการสื่อสารดังตอไปนี้
ทางการบันทึก
1. เขียนใบรับรองแพทย/หนังสือรับรองความพิการ
2. บันทึกขอมูลผูปวยคดี
3. การออกความเห็นทางนิติเวช
4. ใบสงผูปวย
5. ใบตอบรับผูปวย
6. รายงานการผาตัด
7. บันทึกรอยโรคตางๆ
8. บันทึกลักษณะบาดแผล
9. ขอมูลการซักประวัติและตรวจรางกาย
ทางวาจา
1. การแจงโรคและการรักษา
2. การใหเลือกการรักษา
3. การแจงขาวราย
4. การแจงขาวตายและการเตรียมญาติ
5. การสาธิต การแนะนําการปฏิบัตตัว
ิ
6. Counseling
7. การใหกําลังใจ
8. การขอ autopsy
9. การพูดแนะนําชุมชน
10. การขอคํายินยอมการรักษา/ผาตัด
ติว National License PIII OSCE SWU 6

8. ขอสอบในหมวดการอานและแปลผลขอมูลตางๆ ตามเกณฑมาตรฐานแพทยสภา ขอ 3.2 - 3.4
นักศึกษาตองสามารถอานและแปลผลการตรวจ/รายงานการตรวจไดถูกตอง ดังตอไปนี้
ติว National License PIII OSCE SWU 7

9. History taking
Medicine
I. ประวัติผื่นผิวหนัง
1. ผื่นเริ่มเมื่อไหร
2. คันหรือไม
3. ผื่นเริ่มที่ไหน
4. ลักษณะการกระจาย
5. การเปลี่ยนแปลงของผื่น
6. ปจจัยที่มาสงเสริมการเกิดผื่น
7. การรักษาที่ไดรับมากอน
8. การซักประวัตตามระบบ โดยเฉพาะอยางยิงในกรณีที่สงสัยระบบนั้น ๆ
ิ ่
9. ประวัติอดีตและประวัติครอบครัว
การตรวจรางกาย ซี่งจะรวมเอาการตรวจทางผิวหนัง ผม เล็บ และเยื่อเมือกตา ๆ
สําหรับการพิจารณาผื่นแยกออกเปน 3 สวน ดวยกันดังนี้
ลักษณะของผื่น
รูปรางแลกการเรียงตัวของผืน ่
การกระจายของผื่น
ขั้นตอนนี้เปนขั้นตอนที่สําคัญที่สุดในการตรวจทางผิวหนังจากคุณลักษณะที่สําคัญ 3
ประการที่กลาวมาแลว เราควรพิจารณาลักษณะประกอบอื่นๆ เพิ่มอีก เชน สีสัน แบะความนุมหรือ
ความแข็งของผื่น
การซักประวัตตามระบบ โดยเฉพาะอยางยิงในกรณีที่สงสัยระบบนั้นๆ
ิ ่
ประวัติอดีตและประวัติครอบครัว
II. การซักประวัติและการตราจรางกายดวยอาการ dyspnea
1. อาการเกิดขึ้นขณะพักหรือออกกําลังกาย ถาเกิดขณะออกกําลังกาย เกิดขึ้นขณะออกกําลังกาย
มากแคไหน เชน ขึ้นบันไดกี่ขั้น ยกของหนัก ทํางานบาน
2. อาการเกิดขึ้นทันทีทันใด หรือคอยๆเกิด
3. อาการเปนมากขึ้นเมื่อเกิดภาวะใด
4. อาการดีขึ้น เมื่อทําอยางไร
5. มีอาการหายใจลําบากขณะนอนราบ แตดีขึ้นเมื่อนอนยกหัวสูงหรือไม นอนหนุนหมอนกี่ใบ
6. มีอาการตื่นขึ้นมาหอบในเวลากลางคืนหรือไม
ติว National License PIII OSCE SWU 8

10. 7. มีเสียง wheezing รวมดวยหรือไม
8. มีอาการบวมกดบุมรวมดวยหรือไม
9. มีอาการไอรวมดวยหรือไม มีเสมหะหรือไม จํานวนนอยมาก แคไหน
10. มีอาการไอเปนเลือดรวมดวยหรือไม ปริมาณมากนอยแคไหน
11. สูบบุหรี่มากนอยเพียงใด
12. มีไขรวมดวยหรือไม
13. มีอาการแนนหนาอกรวมดวยหรือไม
14. มีอากรเจ็บปวยใดนํามากอนหรือไม
III. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยอาการ syncope (เปนลม)
1. เกิดขึ้นขณะทําอะไรอยู
2. มีอาการรวมดวยหรือไม เชน ชัก หัวใจเตนผิดจังหวะ มีอาการหอบเหนื่อย
3. เปนอยูนานเทาไร
4. ทําอยางไรอาการถึงจะดีขึ้น
5. เคยเปนมากอนหรือไม
6. มีโรคประจําตัวหรือไม เชน โรคเบาหวาน
7. ไดรับยาลดความดันโลหิตอยูหรือไม
8. มีภาวะอื่นรวมดวย หรือไม เชน ทองเดิน ตกเลือก อาเจียน
IV. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยอาการไอ
1. เปนมานานเทาใด
2. เปนบอยแคไหน
3. มีภาวะอะไรที่กระตุนการไอหรือทําใหการไอนอยลง
4. มีเสมหะหรือไม เสมหะสีอะไร กลิ่นเหม็นหรือไม ลักษณะเปนอยาไร จํานวนมากแคไหน
5. มีไอเปนเลือกรวมดวยหรือไม
6. มีน้ํามูกไหล เจ็บคอรวมดวยหรือไม เสียงเปลี่ยนหรือไม
7. มีไขรวมดวยหรือไม เปนมานานเทาไร
8. มีเหนื่อยหอบและแนนหนาอกรวมดวยหรือไม
9. สูบบุหรี่หรือไม
10. มีหอบหืดรวมดวยหรือไม
ติว National License PIII OSCE SWU 9

11. 11. มีอาการน้ําหนักลดรวมดวยหรือไม
12. มี่ orthopnea PND รวมดวยหรือไม
V. การซักประวัติในผูปวยที่มีอาการไอเปนเลือด
1. เลือดออกมาปนเล็กนอย เปนกอน หรือจํานวนมาก
2. เลือดออกมาจากการไอ หรือจากการอาเจียน หรือมาจากชองปาก
3. เปนมานานเทาไร
4. มีอาการไอเรื้อรังรวมดวยหรือไม
5. มีอาการไอมีเสมหะจํานวนมากรวมดวยหรือไม
6. มีไข น้ําหนักลดรวมดวยหรือไม
7. มีประวัติสูบบุหรี่หรือไม
8. มี orthopnea PND รวมดวยหรือไม
VI. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยอาการปสสาวะเปนเลือด
1. ประวัติรับประทานยาที่ทําใหปสสาวะเปลียนเปนสีคลายสีเลือด เชน ยาระบาย
่
2. ลักษณะปสสาวะเปนสีน้ําลางเนื้อ หรือสีแดงสด หรือสีโคคาโคลา
3. ปสสาวะเปนเลือด สวนแรก สวนกลางหรือสวนทาย
4. มีอาการอื่นรวมดวยหรือไม เชน มีอาการปวดทองแบบ colicky pain ปสสาวะแสบขัด
5. มีประวัติเปนนิ่วมากอนหรือไม
6. มีประวัติบวม หรือความดันโลหิตสูงรวมดวยหรือไม
VII. การซักประวัติผูปวยที่ดวยอาการปสสาวะนอยลง หรือปสสาวะไมออกเลย
1. มีปสสาวะออกนอยกวาปกติ หรือไมออกเลย
2. มีประวัตการเสียน้ํา เชน อุจจาระรวง อาเจียน หรือไม
ิ
3. มีประวัติเคยเปนนิ่วในไต นิ่วในกระเพาะปสสาวะมากอนหรือไม
4. เคยปสสาวะเปนเลือด เปนโรคไตมากอนหรือไม
5. ไดรับยาอะไรหรือไม
6. มีอาการปวดทองรวมดวยหรือไม
7. มีอาการเปนโรคหัวใจรวมดวยหรือไม
ติว National License PIII OSCE SWU 10

12. VIII. การซักประวัติผปวยที่มาดวยอาการบวม
ู
1. บวมสวนใดหรือบวมทั้งตัว
2. บวมมากตอนไหน ตอนเชา หรือตอนกลางคืน
3. บวมกดบุมหรือไม
4. ใสแหวนแลวคับขึ้นหรือไม
5. หนังตาบวมหรือไม
6. ทองโตดวยหรือไม
7. มีอาการเหนื่อยหอบ นอนราบไมได หรือลุกขึ้นมาหอบเหนื่อยตอนกลางคืน
8. มีอาการอื่นรวมดวยหรือไม เชน ปสสาวะนอย ซีด คลื่นไสอาเจียน ซึม
9. เคยมีตัวเหลืองตาเหลือง เปนโรคตับอักเสบดื่มสุราเรื้อรังมากอนหรือไม
IX. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยเรื่องซีด
1. มีอาการเวียนศีรษะ หนามืด ใจสั่น เหงื่อออก มือเทาเย็นหรือไม
2. มีอาการออนเพลีย ไมมีแรง เหนื่อยหอบหรือไม
3. มีอาการเลือดออกงายรวมดวยหรือไม
4. มีอาการตัวเหลือง ตาเหลืองรวมดวยหรือไม
5. มีอาการแสบลิ้น เล็บเปราะรวมดวยหรือไม
6. มีอาการตามัวรวมดวยหรือไม
7. มีอาการเบื่ออาหาร แนนทอง ทองอืด ทองผูก กลืนลําบาก รวมดวยหรือไม
8. มีอาการถายอุจจาระดํา ถายอุจจาระเปนเลือด ประจําเดือนมามากผิดปกติ
9. มีกอนในทองหรือไม มีไขรวมดวยหรือไม
10. มีปสสาวะเปนสีโคคาโคลาหรือไม
11. มีน้ําหนักลดหรือไม
X. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยเรื่องเลือดออกผิดปกติ
1. เลือดออกไดเองโดยไมมีการกระทบกระแทกหรือไม เชน จ้ําเลือด เลือดออกตามไรฟน โดย
ไมมีเหงือกอักเสบ เลือดกําเดาไหลเอง ประจําเดือนมามากและนาน เลือดออกในขอ
2. มีเลือดออกหลังจากการกระทบกระแทก จํานวนไมไดสัดสวนกับความรุนแรงของการกระทบ
กระแทก เชน เดินชนขอบโตะ แตมีจ้ําเลือดใหญมาก ถอนฟนแลวเลือดออกไมหยุด
3. มีเลือดออกมากกวาแหงเดียวหรือไม
4. มีประวัติครอบครัวมีเลือดออกงายหรือไม
ติว National License PIII OSCE SWU 11

13. 5. ประวัติผาตัดในอดีตแลวเลือดออกไมหยุด
6. ประวัติการใชยามี่มีผลตอกลไกการหามเลือดหรือไม เขน ยาเคมีบําบัด ยาแกปวด ยาปฏิชีวนะ
ยาตานเกร็ดเลือด ยาหามการแข็งตัวของเลือด
7. มีประวัติโรคตับ โรคไต ภาวะshock ภาวะแทรกซอนจากการตั้งครรภหรือไม
XI. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยเรื่องไข
1. มีไขมานานเทาไหร
2. มีไขหนาวสั่นหรือไม
3. ลักษณะเปนไขแบบใด เปนตลอดเวลา เปนๆหายๆ เปนตน
4. มีน้ํามูกไหล ไอ เจ็บคอ มีเสมหะ หอบหรือไม
5. มีปสสาวะแสบขัด ปวดหลังหรือไม
6. มีปวดทอง แนนทอง หรือทองเดินหรือไม
7. มีตัวเหลือง ตาเหลืองรวมดวยหรือไม
8. มีผื่นขึ้นตามตัวหรือไม
9. ประวัติไปตางจังหวัด
10. รับประทานยาอะไรหรือไม
11. ติดยาเสพติดเขาเสนหรือไม
12. มีผูใกลชิดไดรับ เลือดหรือสวนประกอบของเลือดหรือไม
13. เปนโรคเบาหวาน เปนพิษสุราเรื้อรัง ไดรับยา steroid เปนโรค AIDS หรือไม
XII. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยอาการกลืนลําบาก
1. กลืนไมลงบริเวณไหน
2. เกิดขึ้นเมื่อไร เปนๆหายๆ หรือเปนตลอดเวลา เปนมากขึ้นหรือไม เปนมากขึ้นเร็วแคไหน
3. กลืนลําบากเฉพาะอาหารแข็ง หรือของเหลว หรือทั้งสองอยาง
4. มีประวัติผิดปกติทางระบบประสาทเชน เปนอัมพาตหรือไม
5. มีแนนบริเวณหนาอกหรือไม
6. มีน้ําหนักตัวลดรวมดวยยหรือไม
7. มี regurgitation ออกมาขณะนอนราบหรือไม
8. มีอาการอื่นรวมดวยหรือไม เชน ซีด แสบลิ้น
9. มีอาการ heart burn รวมดวยหรือไม เริ่มจากบริเวณ epigastrium ขึ้นมา
ติว National License PIII OSCE SWU 12

14. XIII. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยอาการคลื่นไสอาเจียน
1. ลักษณะที่อาเจียนออกมากเปนอาหารหรือน้ํา จํานวนมากนอยแคไหน
2. เปนมานานเทาไร
3. อาเจียนเปนแบบ อาเจียนพุงหรือไม

4. มีอาการปวดทอง แนนทองรวมดวยหรือไม
5. มีอาการทองเดินรวมดวยหรือไม
6. น้ําหนักตัวลดลงหรือไม
7. ประจําเดือนขาดหรือไม
8. ไดรับยาหรือดืมสุราหรือไม
่
9. ปวดศีรษะรวมดวยหรือไม
10. มีอาการบวม ตาเหลือง ตัวเหลือง รวมดวยหรือไม
XIV. การซักประวัติในผูปวยที่มาดวยอาการปวดทอง
1. ลักษณะ ปวดอยางไรตื้อๆ หรือ จี๊ดๆ หรือยาง colic
2. ความรุนแรง ปวดมากนอยแคไหน
3. ตําแหนง ที่ๆปวดและ ลึกหรือตื้น
4. ปวดอยูกับที่ ปวดจุดเล็กๆจุดเดียว หรือจุดใหญ

5. อาการปวดราว ปวดราวไปไหนบาง
6. ระยะเวลาที่ปวด ปวดนานแคไหน
7. ความบอยของการปวด ปวดบอยแคไหน
8. ปวดเวลาไหนเปนพิเศษ หรือเปลา
9. อะไรทําใหอาการปวดเกิดขึน
้
10. อะไรทําใหอาการปวดหายไป
11. มีอาการอะไรเกิดรวมกับอาการปวดบาง เชน อาการคลื่นไส ปวดหัว ไข ทองเสีย ทองแนน
ทองอืด หรือมีเสียงในทองมากขึ้น มีน้ําลายไหล เหงือออกหนาซีดเปนลม หรือมีอาการทาง
่
ปสสาวะ เชน ถาผูปวยมีปวดทอง ควรถามถึงอาการทางระบบปสสาวะ รวมถึงอาการทาง
ระบบขับถาย
ติว National License PIII OSCE SWU 13

15. XV. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยอาการทองเสีย
1. จํานวนที่ถายอุจจาระวันละกี่ครั้ง ครั้งละจํานวนมากหรือทีละนอย
2. ลักษณะอุจจาระเปนอยาไร เปนน้ําเหลว เปนมูกเลือด เปนน้ําปนเนื้อ หรือเปนกอนธรรมดา สี
อุจจาระเปนอยาไร กลิ่นเหม็นผิดปกติหรือไม
3. เปนมานานเทาไร เพิ่งเปน เปนนาน หรือเปนๆ หายๆ
4. ถายอุจจาระทั้งกลางวัน กลางคืน หรือไม
5. มีปวดเบงรวมดวยหรือไม
6. ไดรับยาอะไรอยูหรือไม
7. มีคนอื่นเปนดวยหรือไม
8. มีอาการอื่นรวมดวยหรือไม เชน ไข อาเจียน น้ําหนักตัวลดลงมาก ใจสั่น ประจําเดือนผิดปกติ
XVI. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยอาเจียนเปนเลือดหรือ ถายดํา
1. จํานวนเลือดทีออกมานอยแคไหน
่
2. มีอาการเปนลม เวียนศรีษะ คลื่นไสเหงื่อออกรวมดวยหรือไม
3. มีประวัติทากอนหรือไม
4. มีประวัติโรคกระเพาะมากอนหรือไม
5. มีประวัติปวดทองเปนๆหาย ๆมากอนหรือไม
6. ไดรับยา NSAID มาหรือไม
7. มีภาวะ stress เชน หลังผาตัด ชอค
8. ดื่มสุรา มากนอยแคไหน นานเทาไร
9. มีประวัติโรคตับแข็งมากอนหรือไม
10. มีประวัติอาเจียนนํามากอน หรือไม
11. ไดรับยาบํารุงเลือดหรือไม
XVII. การซักประวัติผูปวยที่มาดวยอาการตาเหลือง ตัวเหลือง
1. เปนมานานเทาไร มีอาการไขนํามากอนหรือไม
2. ปสสาวะสีอะไร
3. ถายอุจจาระสีอะไร ซีดลงหรือไม
4. มีอาการคัยรวมดวยหรือไม
5. มีอาการปวดทองรวมดวยหรือไม ปวดที่ไหน เคยปวดมากอนหรือไม
ติว National License PIII OSCE SWU 14

16. 6. ไดสัมผัสตัวผูปวยที่มีตวเหลืองตาเหลืองหรือไม
ั
7. ไดรับเลือดหรือไม
8. ติดยาเสพติดเขาเสนหรือไม
9. ดื่มสุราหรือไมจํานวนเทาไร
10. ไดรับยาอะไรอยูบาง
11. มีใครในครอบครัวตัวเหลืองตาเหลืองหรือไม
XVIII. Headace
ตัวอยาง ผูปวยหญิงอายุ 25 ป มาพบแพทยดวยอาการปวดศีรษะ 3 วัน จงซักประวัติเพื่อใหไดขอมูลที่ชวยใน

การวินิจฉัยและคนหาสาเหตุ
1 Age of onset (อาการเปนแบบเฉียบพลัน คือเกิดขึ้นทันที, กึ่งเฉียบพลัน หรือ เรื้อรัง)
2 ความถี่ของอาการปวดศีรษะ(จํานวนครั้งตอวัน/สัปดาห/เดือน)
3 ระยะเวลาของอาการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นในแตละครั้ง(นาที/ชั่วโมง/วัน)
4 ชวงเวลาหรือกิจกรรมที่กําลังปฏิบัติขณะเกิดอาการเชน อาการเปนในชวงบาย ขณะทํางาน,
ไอหรือจาม, หรือตองตื่นนอนกลางดึกเพราะปวดศีรษะ
5 อาการนํากอนปวดศีรษะ เชน หิวมาก ทานมาก หาวบอย งวงนอนมากผิดปกติ
6 Aura
7 บริเวณที่มีอาการปวดศีรษะและบริเวณทีมอาการปวดราว เชน ปวดทั่วทั้งศีรษะ, ปวดครึง
่ ี ่
ปวดบริเวณขมับ, ปวดรางรอบกระบอกตา, หรือ ปวดทายทอยลงมายังตนคอ
8 ลักษณะของอาการปวดศีรษะ เชน ปวดตุบๆ(throbbing pain), ปวดเหมือนถูกมีดหรือเข็ม

แทง (stabbing pain), ปวดทันทีเหมือนมีอะไรระเบิดในศีรษะ(thunderclap headache),
หรือปวดแบบตื้อๆ
9 อาการอื่นที่มีรวมเชน คลื่นไส อาเจียน, ถายเหลว, ปวดหรือแสบตาดานเดียวกับที่ปวด
ศีรษะ, ชาบริเวณรอบปากและแขน, เวียนศีรษะบานหมุน, เดินเซ, ปวดเมื่อยตามตัว
10 ปจจัยทีกระตุนใหเกิดอาการปวดศีรษะ เชน ความเครียด, สุราหรือยาบางชนิด, กาแฟ, ออก
่ 
กําลังกาย, การมีเพศสัมพันธ
11 ปจจัยที่ทําใหอาการปวดศีรษะรุนแรงขึ้น เชน ไอ, จาม, เบง หรือ การเปลี่ยนทาทาง
12 ปจจัยที่ชวยบรรเทาอาการปวดศีรษะ เชน การประคบเย็น หรือ บีบนวด

13 ประวัติการรักษาและยาที่เคยไดรับ
14 โรคประจําตัว, การบาดเจ็บบริเวณศีรษะ, และการแพยา
15 ประวัติการมีเพศสัมพันธที่มีความเสี่ยงสูง เชน multiple partners, homosexual
ติว National License PIII OSCE SWU 15

17. 16 ประวัติโรคทางพันธุกรรมและความผิดปกติในครอบครัว
17 ขอมูลสวนบุคคลและขอมูลทางสังคมของผูปวย เชน อาชีพ, สถานะทางการเงิน, ปญหา
การหยาราง, นิสัยสวนตัว และอารมณ
ติว National License PIII OSCE SWU 16

18. Surgery
I. Abdominal pain
ตัวอยาง .ผูปวยชายไทยอายุ 40 ป มาตรวจที่หองฉุกเฉินดวยอาการปวดทอง
คําสั่งปฏิบติ จงซักประวัติ ตรวจรางกาย (เฉพาะระบบที่เกี่ยวของ) และใหการวินิจฉัย
ั
สวนที่ 1 ทักษะการซักประวัติ
แนะนําตนเองแกผูปวย
1. site / location of pain
2. progression of pain/ shifting of pain
3. characteristic of pain
4. refer pain
5. associated symptoms
6. aggravating/ releasing
7. co-morbidity
สวนที่ 2 ทักษะการตรวจรางกาย
1. general appearance of abdomen
2. auscultation
3. palpation
- McBurney point
- Psoas sign
- Obturator sign
- rebound tenderness
- Rovsing sign
4. Digital rectal examination
สวนที่ 3 การวินิจฉัย
1. Acute appendicitis
2. Acute diverticulitis
3. Peritonitis
ติว National License PIII OSCE SWU 17

19. Psychiatry
I. Suicide
ตัวอยาง ผูปวยหญิง ไทย โสด อายุ 30 ป จบ ปวส.ดานการชาง/บัญชี ทํางานชางเชื่อม/
บัญชี (ปจจุบันตกงาน) อยูคนเดียว มารพ.เนื่องจากกินยา Paracetamol 120 เม็ด ผูปวย
กินเนื่องจากเบื่อหนายทอแท ไมอยากมีชีวิตอยู
1.ถาม Demographic data เพศ อายุ สถานะ การศึกษา การทํางาน ที่อยู
2.ถามเรื่องสาเหตุที่ฆาตัวตาย เรื่องที่ เครียด เชน ตกงาน หนี้สิน
3.ถาม intention to die คือ หวังผลในการกินยาอยางไร มีความคิดอยากตายอยูหรือไม คิด

เรื่องฆาตัวตายบอยหรือไม
4.ถาม suicidal act & plan เรื่องแผนการ การเตรียมตัว กินอะไรไปบาง หลังกินเปน
อยางไร มีใครมาชวย แผนหลังจากออกจากรพ. เรื่องจดหมายลาตาย
5.ถามอาการของโรคซึมเศราดานอารมณเศรา เบื่อหนาย ทอแท หมดความสนใจ ไมอยาก
ทําอะไร รองไห
6.ถามอาการของโรคซึมเศราดานรางกาย เชน ออนเพลีย เบื่ออาหาร น้ําหนักลด นอนไม
หลับ
7.ถามอาการของโรคซึมเศราดานความคิด เชน สมาธิไมดี หลงลืม มองตนเองไมมีคา ไมมี
อนาคตไมมีใครชวยได
8.ถามประวัตโรคทางจิตเวชอื่นๆ เชน psychosis ,mania, anxiety
ิ
9.ถามประวัตการฆาตัวตาย ทํารายตนเองมากอน หรือประวัติโรคทางจิตเวช
ิ
10.ถามประวัตโรคทางจิตเวชในครอบครัว
ิ
11.ถามประวัตโรคทางกาย หรือ การใชสารเสพติด
ิ
12.ถามถึง supporting system เชน ครอบครัว เพื่อน
13.วินิจฉัยเปน Major depressive disorder
14.ประเมินไดวาเปน high risk suicide
ติว National License PIII OSCE SWU 18

20. Physical examination
Medicine
1.vital signs
: Temperature, BP, PR , RR
2.Cardiovascular system
ขั้นตอนการตรวจ
1. ดู general appearance (edema, cyanosis, clubbing,etc.)
2. คลํา pulse
2.1 คลําครบทั้ง 4 extremities
2.2 คลํา pulse ทั้งซายและขวาไปพรอมกัน
2.3 คลํา radial และ femoral pulse พรอมกัน
3. คลํา carotid pulse
3.1 กอนคลํา carotid pulse ตองฟงหาดูวามี carotid bruits ไหม? โดยเฉพาะในผูปวยสูงอายุ
3.2 คลําทีละขาง, หามคลําพรอมกัน
4. ดู JVP
4.1 ดูในทา 30 – 45 เพื่อตรวจหาระดับของ JVP โดยเทียบระดับกับ sternal angle
4.2 ดูในทาใดก็ได เพื่อตรวจหาลักษณะและความแรงของ a และ v waves ทั้งนี้ตองแสดงทาทางเปรียบเทียบกับ carotid
pulse หรือ heart sound
5. การตรวจ precordium
5.1 ดูเพื่อสังเกตรูปรางและความผิดปกติในรูปราง หรือ impulse ที่แรงหรือผิดตําแหนง
5.2 คลําโดยวางมือขวาบนทรวงอกดานซายใตตอราวนม เพื่อหา apical impulse หรือ PMI, abnormal impulse
หรือ heart sound
5.3 ตรวจตําแหนงของ apical impulse ใหแนนอนโดยใชปลายนิ้วชี้และนิ้วกลางแยงที่ตําแหนงนั้นใน ทานอนหงาย
5.4 ตรวจแบบเดียวกับ 5.3 เพื่อหาลักษณะของ apical contour วาเปน normal thrust, tap, slap, heave
หรือ double apical impulse หากคลําไมไดชัดเจน ใหผูปวยนอนตะแคงไปทางซาย (left lateral decubitus) แลว
คลําดูใหม
5.5 ตรวจ RV heaving โดยวางฝามือขวาที่บริเวณ sternum ใหลําแขนตั้งฉากกับฝามือและออกแรงกดเล็กนอย
5.6 ฟงโดย stethoscope ทั้ง precordiumเริ่มที่ apex หรือ base รวมทั้งบริเวณ Lt parasternal aea
5.6.1 ฟงโดยใช bell หรือ diaphragm ตามความเหมาะสม
5.6.2 ฟงในทาที่ผูปวยนอนตะแคงซาย
5.6.3 ฟงในทาที่ผูปวยลุกนั่งโนมตัวไปขางหนา
ติว National License PIII OSCE SWU 19

21. 3.Respiratory System
ขั้นตอนการตรวจ
Inspection
1. Cyanosis ลิ้นและปลายมือปลายเทา
2. Clubbing นิ้วมือนิ้วเทา
3 Plethora, venous distension ของบริเวณใบหนาและลําคอ
4 Chest contour ใหถอดเสื้อและตรวจในทานั่งดูความผิดปกติโดยรอบ
5. Breathing movement ดู rate. depth. rhythm, equality presence of paradox. accessory
muscle use
Palpation
1. Lymph node คลําที่บริเวณคอและรักแร(ในกรณีสงสัยมะเร็ง)
2. Trache คลําบริเวณ supasternàl fossa โดยใหหนาตรงและคางอยูในแนวกลางใชนิ้งชี้ทั้งสองขางกับนิ้วกลางคลํา
จากดานหนาหรือดานหลัง
3. Chest expansion
- Apical วางนิ้วมือบนไหปลาราใหนิ้วหัวแมมือสองขางมาชิดกันในแนวกลางขณะหายใจออกสุด
- Base ทําเหมือนกันแตกางนิ้วไปตามแนวชี่โครง ตรวจทั้งหนาและหลัง
. Vocal fremitus วางฝามือแนบกับทรวงอกในตําแหนง เหมือนตรวจ expansion แลวใหคนไขนับ 1 2 3
4. อื่นๆเชน subcutaneous emphysema
Percussion
1. ดานหนาเคาะไหลจากบนไหปลาราลงมาตามชองซี่โครงเปรียบเทียบ 2 ขาง
2. ดานหลังเคาะไลจากดานบนระหวางสะบักลงมาดานลางเปรียบเทียบ 2 ขาง
Auscultation
1. Breath sound ฟงเทียบกัน 2 ขาง มีการลดลงในตําแหนงใดหรือไม
2. มี abnormal bronchial breathi sounds ในตําแหนงใดหรือไม
3.ฟงวามี adventitious sounds ในตําแหนงใดหรือไม ไดแก crackles, wheezes. stridor. pleural rub.
mediastinal crunch
4. Voice-generated sounds
- Vocal resonance (นับ1.2.3ฟงเปรียบเทียบ 2 ขางวามีตําแหนงใดเสียงดังหรือเบากวากันหรือไม)
หรือ- Whispering pectoriloquy (พูดเบาๆแลวฟง 2 ขางเปรียบเทียบกันวามีตําแหนงใดฟงไดชัดกวาหรือไม)
หรือEgophony (ออกเสียง E ฟงไดเปน A ในตําแหนงใดหรือไม)
ติว National License PIII OSCE SWU 20

22. 4.Gastroenterology
ขั้นตอนการตรวจ
1. Observation:
- general appearance including leg edema
- ตา (anemia. jaundice)
- oral cavity
- signs of chronic liver disease (spider nevi. palmar erthrerna. gynecomastia etc.)
- signs of hepatic encephalopathy(flapping fetor hepaticus)
- abdominal contour and superficial dilated veins (หนาและหลัง)
2.ฟง
- bowel sound
- (bruit or venous hum)
3. คลํา-เคาะ
- light palpation (all quadrants)
- deep palpation (all quadrants)
- examination of liver (describe size. span liver dullness, consistency, edge surface,
tender. etc.)
- examination of spleen (supine and right lateral decubitus )
- bimanual palpation of kidney
- examination of hernia
4. ExamInation of ascites
- fluid thrill
- shifting dullness
5. Rectal examination
5.วิธีการตรวจ Cranial Nerve
CN I
- อธิบายใหผูปวยปดรูจมูกทีละขางสูดลมหายใจเขาทางจมูกอีกขางสลับกันเพื่อตรวจสอบวารูจมูกไมอุดตัน
- เลือกวัตถุที่ใชทดสอบ(เลือกกาแฟ, ยาเสน)ใหผูปวยอุดรูจมูกขางหนึ่ง ถามผูปวยวาไดกลิ่นหรือไมและเปนกลิ่นอะไร
- ใหผูปวยสูดกลิ่นทางรูจมูกอีกขาง โดยมีวิธีเดียวกัน ถามวาผูปวยไดกลิ่นหรือไมและเปนกลิ่นเดียวกันหรือไม
CN II
1. Visual acuity (Pocket near vision chart)
- ถือ chart หางตาผูปวยประมาณ 14 นิ้ว
- ใหผูปวยใชมือปดตาทีละขางแลวใหอานตัวเลขบน Chart ตั้งแตแถวแรก
2. Visual field (Confrontation test)
- ใหผูปวยและผูตรวจหันหนาเขาหากันโดยอยูหางกันประมาณ 1 เมตร ระดับสายตาเทากัน
- ตรวจ VF ทีละขางโดยใหผูปวยและผูตรวจปดตาขางที่อยูตรงขามกัน
- ใหผูปวยมองที่ตาผูตรวจ
- เลื่อนนิ้วมือของผูตรวจจาก peripheral field เขามาทดสอบทีละ quadrant โดยกะระยใหนิ้วมืออยูหางจากผูตรวจและ
 
ผูปวยระยะเทาๆกัน
3. Fundoscopic examination
- ใหผูปวยมองไปขางหนา จองมองวัตถุที่อยูไกลๆ ถาผูปวยใสแวนใหถอดออก
ติว National License PIII OSCE SWU 21

23. - ผูตรวจปรับ lens ใหเหมาะสม ถาผูตรวจใสแวนใหถอดกอน* ถาผูตรวจใสแวนใหบันทึกดวย
- แนบ ophthalmoscope เขากับกระบอกตาแลวตรวจตาผูปวยขางเดียวกันถือ ophthalmoscope ดวยมือขางเดียวกับ
ตาที่ใช ใหนิ้วชี้อยูที่ disk ปรับ refraction และนิ้วกลางแตะใบหนาผูปวย ดู potic fundi ใหทั่วโดยเปลี่ยนมุมมอง* ถา
ผูสอบทําสิ่งตอไปนี้ใหบันทึกไวดวย(ไมเหมาะสม)
- ผูตรวจปดตาผูปวย โดยที่ผูปวยไมไดมีหนังตาตก*
-ผูตรวจวางมือบนศีรษะของผูปวย*
CN III. IV. VI
1. Exophthalmos
- สังเกต exophthalmos โดยการมองจากดานบนของศีรษะผูปวยแลวเปรียเทียบกัน
2. Puplliary
- ใหผูปวยมองตรง เปรียบเทียบขนาด pupil สองไฟฉายขางทางดานขาง
- สังเกต direct reflex ของตาขาวนั้น และ consensual reflex ของตาอีกขาง
3. Extraocular movement
- ใหผูปวยมองตามวัตถุไปทิศทางตางๆ: ซาย ขวา บน ลาง โดยแตละทิศทางใหผูปวยมองคางนิ่งในทิศนั้นอยานอย 5 วินาที
4. Ptosis
- สังเกตเปรียบเทียบระดับหนังตา 2 ขางแลวบอกผลที่เห็น
5.Accommodation
- ใหผูปวยมองตามวัตถุที่เลื่อนเขาหาผูปวยในแนวกลาง: สังเกต convergence และ miosis
CNV
1. Motors
1.1 Temporalis muscle
- สังเกต temporal fossa 2 ขางเพื่อดูวามี muscle atrophy หรือไม
- ใหผูปวยอาปากแลวกัดกรามโดยผูตรวจใชมือคลําบนกลามเนื้อเปรียบเทียบกัน 2 ขาง
1.2 Masseter muscle
- สังเกตบริเวณ mandible 2 ขาง เพื่อดูวามี muscle atrophy หรือไม
- ใหผูปวยอาปากแลวกัดกราม โดยผูตรวจใชมือคลําบนกลามเนื้อเปรียบเทียบกัน 2 ขาง
1.3 Latefal pterygoid muscle
- ใหผูปวยอาปากและหุบปากหลายๆครั้งเพื่อดูวามี jaw deviation ไปดานที่ออนแรงหรือไม
- ใหผูปวยอาปาก โดยผูตรวจพยายามดันคางไว ใชมือหนึ่งวางบนศีรษะผูปวยโดยตองขอโทษกอนเสมอ
- ใหผูปวยโยคางไปดานขางทีละดานโดยผูตรวจพยายามตานแรงไว
2 Facial sensation
2.1 skin sensation
- ผูตรวจทดสอบความรูสึกดวย เข็มและสําลีที่บริเวณหนาผาก(V1) แกม(V2) และคาง(V3) เปรียบเทียบกัน 2 ขาง
2.2 corneal reflex วิธีการตรวจ
- อธิบายวัตถุประสงคและวิธีการตรวจ
- ผูตรวจใชสําลีปนปลายใหแหลม แตะที่ cornea อาจตองใหผูปวยมอง upward, medial
3. Jaw jerk
- ใหผูปวยอาปากหยอนเล็กนอย ผูตรวจวางนิ้วชี้ลงบนคางผูปวย โดยใชไมเคาะ reflex เคาะลงทางดานลาง
ติว National License PIII OSCE SWU 22

24. 6.Motor Function
ขั้นตอนการตรวจ.
1. Observe : มองหาabnormal movement muscle wasting. fasciculation. กระตุนใหเกิด
fasciculation โดยเคาะลงบนกลามเนื้อ
2. Pronator drift : ใหเหยียดแขนตรงยื่นมาขางหนาระดับไหล forearm
flexion และ pronation. finger flexion แลวลองตบบนมือ 2 ขางเร็วๆดู rebound
3. Muscle tone ใหผูปวยนังตามสสบายไมเกร็ง ทํา passive movement ของ joint ตางๆ
่
- Shoulder joint มือหนึ่งจับใหลอีกมือหนึ่งจับบริเวณ forearm ขยับตนแขนไปขางหนา-ขางหลัง-หมุนรอบขอไหล
-Elbow joint ใชมือหนึ่งจับไหล อีกมือหนึ่งจับทา shake hand ใหงอ-เหยียดศอก
- Radio-ulnar joint ใชทาเดิมใหคว่ํามือ-หงายมือ
-Wrist joint มือหนึ่งจับ forearm อีกมือจับทา shake hand กระดกมือขึ้น-ลง.
4. ตรวจ power ทีละแขนเปรียบเทียบกัน
- deltoid ตรวจพรอมกันทั้งสองขาง
- biceps
- triceps
- brachioradialis
- pronator
- supinator
- wrist flexion
-wrist extension
- hand grip (ตรวจพรอมกันทั้ง 2 ขาง)
-finger extension
- finger abduction (ตรวจพรอมกันทั้ง 2 ขาง)
- finger adduction
- opponens
5. Deep tendon reflex
- Biceps ผูปวยงอแขนพอประมาณ ใชนิ้ววางบน biceps tendon เคาะบนนิ้ว
-Triceps ผูปวยงอแขนพอประมาณ เคาะบน triceps tendon (2” เหนือศอก)
- Brachioradialis เคาะบน brachioradialis tendon (2 ” เหนือขอมือ)
- Finger วางนิ้วบนมือของผูปวยระดับ PIP joint เคาะบนนิ้วมือผูตรวจ
6.ตรวจ Hoffmann หรือ Trommer sign ทีละมือ
- จับมือผูปวยให extend wrist MCP. PIP joint ของนิ้วกลางดีด distal phalanx ลงหรือขึ้นเร็วๆดู
palmar flexion ของนิ้วอื่นๆโดยเฉพาะนิ้วหัวแมมือ
ติว National License PIII OSCE SWU 23

25. ขั้นตอนการตรวจ
ขา ตรวจในทานอน
1.Observatlon ควรถลกขากางเกง มองหา wasting. fasciculation etc.
2.Muscle tone ใหผูปวยนอนตามสบายไมเกร็ง
- roll วางมือบนตนขาผูปวยแลวexternal และ internal rotate ตนขา สังเกตดู movement ของปลายขา
- lift สอดมือ 2 ขางใตเขาทีละขางจับยกเขาขึ้นมาเร็วๆ สังเกตmovement ของปลายขา
3.ตรวจ power ทีละขา
- hip flexion
- hip extension
- hip abduction
- knee flexion
- knee extension
- ankle dorsiflexion
- ankle plantar flexion
-eversion
- inversion
- toe dorsiflexion
- toe flexion
4. ตรวจ deep tendon reflex ทีละขา
- Knee สอดแขนซายพยุงใตเขาของผูปวยใหอยูในทา flex เคาะบน patellar tendon
-Ankle ใหผูปวยงอสะโพกและเขาพรอมทั้งทํา external rotation ใชมือซายแตะฝาเทาผูปวยเพื่อทําdorsiflexion
เลกนอยเคาะบน Archiles tendon
5.ตรวจ plantar reflex ขีดฝาเทาไปตาม lateral aspect ของฝาเทาจนถึงใตนวหัวแมเทา
ิ้
6. ตรวจ ankle clonus มือหนึ่งจับเหนือขอเทา อีกมือดันฝาเทาเพื่อทํา dorsiflexion เร็วๆ
7. ตรวจ gait
7. Deep Tendon Reflex ในทานอน
ขั้นตอนการตรวจ
1.การแนะนําผูปวย
-ขอใบอนุญาตและบอกวาจะตรวจอะไร
-บอกผูปวยใหนอนราบตามสบายไมตองเกร็ง
2.Bicetp jerk
-จัดทาใหผูปวยวางตนแขนบนที่นอนปลายแขนและมือวางบนหนาทองในทา pronation
-ผูตรวจวางนิ้วหัวแมมือหรือนิ้วชี้ลงบน biceps tendon
3.Brahiosradialis jerk
-จัดทาใหผูปวยวางตนแขนบนที่นอนปลายแขนและมือวางบนหนาทองในทา pronation
-ใชไมเคาะ เคาะ ปลายลางของกระดูก radius ที่ตําแหนงประมาณ 2 นิ้วเหนือขอมือ
4.Triceps jerk
-จัดทาใหแขนของผูปวยวางบนลําตัว
-ใชไมเคาะ เคาะ triceps ใชไมเคาะที่ตําแหนงประมาณ 2” เหนือขอศอก
ติว National License PIII OSCE SWU 24

26. 5.Finger jerk
-ใหผูปวย supinate แบมือและปลอยใหนิ้วมืองอตามสบาย
-ผูตรวจวางมือบนนิ้วผูปวย ใชไมเคาะเคาะบนนิ้วผูตรวจ
6.Knee jerk
-ผูตรวจใชแขนขางซายสอดและพยุงใตเขาของผูปวยซึ่งอยูในทา flexion เล็กนอย
-ใชไมเคาะ เคาะ pateliar tendon
7.Ankle jerk
-จัดทาใหผูปวยงอสะโพกและเขาพรอมทั้งทํา externa; rotation
-ผูตรวจใชมือขางซายแตะที่ฝาเทาของผูปวยเพื่อ dorsiflex ขอเทาเล็กนอย
-ใชไมเคาะ เคาะที่ Archilles tendon
8.การใชไมเคาะรีเฟล็กซ(ประเมินรวม)
-การจับไมเคาะ
-ใชขอมือเหวี่ยงไมเคาะโดยการใชน้ําหนักของไมเคาะเปนการกําหนดความแรงของการเคาะ
8. Cerebellar Function
ขั้นตอนการตรวจ
1. Nystagmus
ใหผูปวยกลอกตาไปมาทางซาย-ขวา, บน-ลาง
2. Tone ของกลามเนื้อ
- shoulder joint
- elbow joint
- radlo—ulnar joint
- wrist joint
3. Co-ordination ของแขน(วิธใดวิธีหนึ่ง)
ี
3.1 Finge-to-finger ใหผูปวยหลับตากางแขนแลวใหเอานิ้วชี้ทั้ง 2 ขางมาแตะกันตรงกลาง
3.2Finger-to-nose ใหผูปวยหลับตากางแขนแลวใหเอานิ้วชี้มาแตะปลายจมูกตนเอง
3.3 Finger-to-nose-to-finger ใหผูปวยลืมตาเอานิ้วแตะนิ้วชี้ผูตรวจแลวกลับไปแตะปลายจมูกผูปวยเอง
4. Co-ordination ของขา
Heel-to-knee ใหผูปวยกสนเทาขึ้นวางบนหัวเขาดานตรงขามแลวไถสนเทาไปตามสันหนาแขง
5. Alternate movement ของแขน(วิธีใดวิธีหนึง) ่
5.1 ใหผูปวยใชปลายนิ้วชี้แตะปลายนิ้วหัวแมมืออยางเร็วหรือแตะทุนิ้วเรียงกันไปอยางเร็วพรอมกัน 2 มือ
5.2 .ใชมือขางหนึ่งตบคว่ํา-หงายบนมืออีกขางหนึ่งหรือเขาของตนเองเปนจังหวะ
6. Alternate movement ของขา
ใหผูปวยตบปลายเทาลงบนพื้น(ทานัง)หรือมือของผูปวยตรวจ(ทานอน)เปนจังหวะ
่
7. Tandem walking
ใหผูปวยเดินตอเทาเปนเสนตรงโดยผูตรวจตองระวังไมใหผูปวยหกลม
ติว National License PIII OSCE SWU 25

27. 9. Sign of Meningeal Irrigation
ขั้นตอนการตรวจ
1.Stiff neck(nuchal rigidity)
1.1บอกผูปวยวาตรวจอะไรและขออนุญาต
1.2ใชมือสอดใตศีรษะผูปวยบริเวณทายทอยและคอยๆยกศีรษะใหคางแตะกับอก
1.3 ใชมือจับศีรษะของผูปวยหันไปทางซาย-ขวา
1.4จับไหล 2 ขางของผูปวยยกขึ้น โดยไมตองยกศีรษะตามสังเกตวาคอหงายไปดานหลังไกหรือไม
1.5แปลผล
Positive เมื่อเจ็บตึงตนคอ ดานหลัง หรือ กลามเนื้อ Extensor ของคอเกร็ง กมหรือเงยไมได
2.Kernig’s Sign
2.1บอกผูปวยวาตรวจอะไรและขออนุญาต
2.2 งอสะโพกและขอเขาของผูปวยทีละชางใหทํามุมประมาณ 90o
2.3คอยๆเหยียดขอเขาของผูปวยจนตึง
2.4แปลผล
Positive เมื่อ ยึดเขาทั้ง 2 ขาง ไดไมเต็มที่(หรือนอยกวา 135 o)หรือเจ็บตึงกลามเนื้อ
Hamstring ทั้ง 2 ขาง
10.Vibration and Position Sensation (Lower Extremities)
ขั้นตอนการตรวจ
การตรวจ Vibration sensation
1.พฤติกรรมทัวไป ่
-เลือกสอมเสียงขนาดความถี่ 128 Hz
- จับสอมเสียงที่ดาม
- อธิบายใหผูปวยทราบวาความรูสึกจากสอมเปนอยางไร(เชนเอาโคนสอมเสียงที่ทําใหสั่นแตะทีกระดูก sternum หรือ
่
clavicle ของผูปวย) 
2.การตรวจ Vibratory ของขอเทา
- ใหผูปวยหลับตาและใชโคนสอมเสียงที่ทําใหสั่นแตะทีดานหลังของกระดูกนิ้วหัวแมเทา โดยใหผูปวยบอกวาสั่นหรือไม หยุดสั่น
่
เมื่อใดเปรียบเทียบกันทั้ง 2 ขาง
- ทดสอบวาคําตอบของผูปวยเชื่อถือไดหรือไม โดยทําใหสอมเสียงสั่งและหยุดสั่นสลับกันอยางสุมเปรียบเทียบกันทั้ง 2 ขาง)
การตรวจ position sensation
1.พฤติกรรมทัวไป่
-อธิบายวิธีตรวจใหผูปวยเขาใจกอน
2. การตรวจ position sensation ของเทา
- ใชนิ้วมือจับดานขางกระดูก proximal phalanx ของนิ้วหัวแมเทาใหแนน และใหนัวมืออีกขางหนึ่งจับที่ดานขางกระดูก
distal phalanx นิ้วนั้นคอยๆ extend หรือ reflex ขอนิ้วเทาทีละนอยแบบสุมโดใหผูปวยบอกวาปลายนิ้วเทาเคลื่อนขึ้น
หรือลง
- ทดสอบดังกลาวหลายๆครั้งเปรียบเทียบกันทั้ง 2 ขาง
ติว National License PIII OSCE SWU 26

28. 11.Hearing
ขั้นตอนการตรวจ
1.พฤติกรรมทั่วไป
- เลือกสอมเสียงความถี่ 256 Hz
- จับสอมเสียงทีดาม
่
- เคาะสอมเสียงกับวัสดุที่ไมแข็ง
ทดสอบความเขาใจโดยถือสอมเสียงหนาหูทีละขางแลวถามวาไดยินเสียงหรือไม
2.การตรวจ Weber’s test
- วางดามสอมเสียงบนกระหมอมดวยแรงพอประมาณ
- ถามผูถูกตรวจวาไดยินเสียงหรือไม
- ถามผูถูกตรวจวาหูขางใดไดยินเสียงดังกวา
แปลผล lateralization to the……………..(left or right)
3.การตรวจ Rinne’s test
- วางดามสอมเสียงที่สั่นอยูหลังหูบนกระดูก mastoid กดดวยแรงพอประมาณ
- ถามผูถูกตรวจวาไดยินเสียงหรือไม
- ขอใหผูถูกตรวจบอกเมื่อไมไดยินเสียง
- ถามผูถูกตรวจวาไดยินเสียงอีกหรือไม
12.การตรวจตอมไทรอยด
ขั้นตอนการตรวจ
ใหผูปวยนั่งมองตรงในระดับสายตาหรือเงยหนาขึ้นพอประมาณ ผูตรวจสังเกตลักษณะของตอมธัยรอยดจากทาง
ดานหนาผูปวยและบรรยายลักษณะตอไปนี้
- ขนาดของตอมธัยรอยด
- มีการอักเสบของผิวหนังบริเวณตอมธัยรอยดหรือไม
- มีอาการเจ็บขณะกลืนหรือไม
การตรวจจากทางดานหลังของผูปวย
- ผูตรวจยืนอยูดานหลังของผูปวยโดยใชนิ้วชี้, นิ้วกลางและนิ้วนาง ทั้ง 2 ขางคลําบริเวณตอมธัยรอยดแตละกลีบ
(lobe) โดยนิ้วหัวแมมือวางอยูบริเวณ trapezius muscle
- ในระหวางนี้ใหผูปวยกลืนเปนระยะ
การตรวจจากทางดานหนาของผูปวย
- ผูตรวจยืนอยูดานหนาเยื้องไปทางดานซายหรือขวาของผูปวย
- ตรวจตอมธัยรอยดกลีบซาย โดยใชนิ้วแมมือดันตอมธัยรอยดกลีบขวาเบาๆไปทางซาย และใชนิ้วชี้ นิ้วกลาง และ
นิ้วนางขางขวา คลําตอมกลีบซาย
- ตรวจตอมธัยรอยดกลีบขวา โดยใชนิ้วแมมือดันตอมธัยรอยดกลีบซายเบาๆไปทางขวา และใชนิ้วชี้ นิ้วกลาง และ
นิ้วนางขางซาย คลําตอมกลีบขวา
ติว National License PIII OSCE SWU 27

29. ในขณะตรวจทั้งทางดานหนาและดานหลังของผูปวย ใหบรรยายลลักษณะตอไปนี้
- ขนาดของตอมธัยรอยด
- ผิวเรียบหรือไมเรียบหรือมีกอน
- อาการเจ็บขณะคลํา
- ความแข็ง, นุม
- ในกรณีที่มีกอนที่ตอมธัยรอยด
- จํานวนกอน
- ขนาดของแตละกอน
- ตําแหนงของแตละกอน
- ความแข็งนุม
- อาการเจ็บขณะคลํา
คลําตอมน้ําเหลืองที่คอและบรรยายตําแหนงและจํานวนตอมน้ําเหลือที่คลําได
ฟงเสียง bruit ที่ตอมธัยรอยดโดยใชหูฟง
13.การตรวจ Trousseau
วัตถุประสงค ทดสอบวาผูปวยมีภาวะแคลเซียมต่ําในเลือดหรือไม
ขั้นตอนการตรวจ
วิธีการและขั้นตอนการตรวจ
1.ผูปวยอยูในทานั่งหรือนอน
2. วัดความดันเลือดโดยวิธีมาตรฐานและบันทึกคาที่วัดได
3. ใช arm cuff ของเครื่องวัดความดันเลือดรัดที่ตนแขนเชนเดียวกับการวัดความดันเลือด
4. Apply pressure จนถึงระดับประมาณ 10-20 มม.ปรอท เหนือความดันซิสโตลิก คงไวนาน 2-3 นาทีและดูการ
ตอบสนอง เมื่อมีการตอบสนองใหสิ้นสุดการทดสอบได
บรรยายการตอบสนองและแปลผล
1. การทดสอบใหผลบวกเมื่อมีการเกร็งของกลามเนื้อ (carpal spasm)ซึ่งเกิดขึ้นตามลําดับดังนี้
- adduction ของ thumb
- fIexoim ของ metacarpophalangeal joints และนิ้วที่จีบเขาหากัน
-flexion ของ wrist joint
-flexion ของ elbow joint
ของมือซึ่งมีการเกร็งของกลามเนื้อมือในลักษณะดังกลาวเรียกวาaccoucheur’s hand
2. การเกิด carpal spasm แบงไดเปน 4 ระดับ
Grade 1 ผูถูกทดสอบสามารถฝนไดดวยตนเอง
Grade 2 ผูถูกทดสอบไมสามารถฝนไดดวยตนเอง แตผูตรวจสามารถชวยฝนได
Grade 3 เชนเดียวกับ grade 2 และเกิดขึ้นหลังเริ่มการทดสอบนานกวา 1 นาที
Grade 4 เชนเดียวกับ grade 2 และเกิดขึ้นหลังเริ่มการทดสอบภายใน 1 นาที
ติว National License PIII OSCE SWU 28

30. 3.การทดสอบใหผลลบเมื่อไมมีการตอบสนองใดๆดังกลาวภายใน 5 นาที
การแปลผลทางคลินิก
1.การทดสอบใหผลบวกแสดงวาผูปวยมีภาวะตอไปนี้
- แคลเซียมต่ําในเลือด (สําคัญที่สุด)
- ดางเมตาบอลิค
- โปแตสเซียมสูงหรือต่ําในเลือด
- แมกนีเซียมต่ําในเลือด
2.การตอบสนอง grade 1 และ 2 สามารถพบไดประมาณรอยละ 4 ของคนปกติ, grade 3 และ 4 บงชี้ถึงพยาธิ
สภาพ
14.การตรวจ Chvostek
วัตถุประสงค ทดสอบวาผูปวยมีภาวะแคลเซียมต่ําในเลือดหรือไม
วิธีการและขั้นตอนการตรวจ
1.ผูปวยอยูในทานั่งหรือนอน
2. การตรวจ Chvostek I (เปนการกระตุน facial nerve โดยตรง) ใชนิ้วกลางเคาะที่ facial nerve โดยการเคลื่อน
ขอมือเชนเดียวดันกับการเคาะปอดหรือทองในตําแหนง 2-3 ซ.ม. หนาตอใบหูและใตตอ zvgomatic arch กับมุม
ปากโดยการเคลื่อนขอมือ
3. การตรวจ Chvostek II (เปนการกระตุนระหวาง facial never โดยรีเฟล็กซ ) ใชนิ้วกลางเคาะที่ตําแหนงระหวา
zygomatic arch กับมุมปากโดยการเคลื่อนขอมือ
บรรยายการตอบสนองและแปลผล
1.การทดสอบใหผลลบเมื่อไมมีการตอบสนองดังกลาว
2.ทดสอบใหผลบวกเมื่อมีการตอบสนองดังนี้
Grade 1 มีการกระตุกของมุมปากขางที่ทดสอบ
Grade 2 มีการกระตุกของมุมปากและ alae nasi ขางที่ทดสอบ
Grade 3 มีการกระตุกของมุมปาก alae nasi และ orbicularis oculi
Grade 4 มีการกระตุกของกลามเนื้อทุกมัดของใบหนาขางทดสอบ
การแปลผลทางคลินิก
1.การทดสอบใหผลบวกแสดงวาผูปวยมีภาวะตอไปรี้
- แคลเซียมต่ําในเลือด (สําคัญที่สุด)
- ดางเมตะบอลิค
- โปแตสเซียมสูงหรือต่ําในเลือด
- แมกนีเซียมต่ําในเลือด
2. การตอบสนอง grade 1 สามารถพบไดประมาณรอยละ 25 ของคนปกติโดยเฉพาะในเด็ก
ติว National License PIII OSCE SWU 29

31. 15.การตรวจดู Deep Vein Thrombosis ของขา
ขั้นตอนการตรวจ
1.ดูวามีการบวมขางใดขางหนึ่งมากกวาอีกขางหนึ่งหรือไม
2.คลําวามีการกดเจ็บของขาขางใดขางหนึ่งมากกวาอีกขางหนึ่งหรือไม
3.วัดเสนรอบวงเปรียบเทียบกันของตนขาและนองของขาสองขาในตําแหนงที่ตรง
4.ตรวจ Homan’s sign โดยการทํา active หรีอ passive dorsiflexion ถือวาใหผลบวกเมื่อมีขอใดขอหนึ่งหรือ
มากกวา
4.1เจ็บบริเวณนอง
4.2ไมสามารถทํา dorsiflexion ไดเต็มที่
4.3มีการงอเขาเพื่อลดการเจ็บที่บริเวณนอง
16.Musculoskeletal System
ขั้นตอนการตรวจ
Inspection
1.Posture:ใหผูปวยยืนตรง สังเกตตําแหนงศีรษะคอและไหล
2.Gait: ใหผูปวยเดินสังเกตลักษณะทาทางการเดินและการเคลื่อนไหว
3.Derfromity และ Sign on inflammation: สังเกตความผิดรูปหรืออาการอักเสบของนิ้วมือ, นิ้วเทาและหลังควรให
ผูปวยถอดถุงเทาหรือรองเทา หรือถอดเสื้อ(หากจําเปน)สังเกตวาขอมีบวมแดงหรือไม
Palpation
1.คลําตําแหนงขอวามีอุณหภูมิผิดปกติหรือไม เปรียบเทียบระหวางขอกับผิวหนังที่อยูใกลเคียง
2.การตรวจการบวมของขอswelling): ใชนิ้วคลําและกดบริเวณรอบขอเพื่อแยกน้ําในขอหรือการหนาตัวของ
synovium
3.การตรวจ การเจ็บของขอ(tenderness):ใชนิ้วกดตามแนวขอและถามวามีการเก็บหรือไม
4.การตรวจการเคลื่อนไหวของขอ(range of motion)
:ดูองศาวาขอเคลื่อนไหวไดเทาปกติหรือไม
:ถามผูปวยวามีปวดในขอขณะเคลื่อนไหวขอหรือไม
Special tests (ถามี)
1. Carpal tunnel syndrome
1.1 Tinesl’s test: ใหผูปวยแบมือ เคาะที่ขอมือของผูปวย ถามอาการชาตาม median nerve distribution หรือไม
1.2 Phalen’s test: ใหผูปวยงอมือเปนเวลา 1 นาที ถามวามีอาการชาตาม median nerve distribution หรือไม
2. Sacroiliitis
: Sign of 4: ผูปวยนอนหงายงอสะโพกและเขาดานหนึ่งไวโดยวางเทาบนเขาดานตรงขามผูตรวจใชมือขางหนึ่ง

fix กระดูกเชิงกรานของสะโพกดานตรงขามไวขณะเดียวกันใชมืออีกขางหนึ่งกดบนเขาดานที่งอถามอาการปวดที่
SI joint ดานตรงขาม
ติว National License PIII OSCE SWU 30