GES Güneş Enerji Sistemleri SES Solar Energy Systems

GÜNEŞ ENERJI SISTEMLERI
GES
Musa AKGÜL
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının
Karşılaştırmalı Analizleri

Sunum Sonrası Ne Öğreneceğiz
• Güneş Enerji;
– Potansiyeli
– Tarihçesi
– Sistem Mimarisi
– Sabit ve Takipli Sistem
• 1: Güneş Takip Sistemli GES için Örnek Teknik Şartname
• 2: Sabit ve Takipli GES’ler için fizibilite çalışması: Maliyet + Geri
Kazanım Süreleri
• 3: Amasya ile Mersin Merkezde kurulacak eşdeğer 2 ayrı
GES için geri kazanım sürelerinin analizi
MusaAKGÜL©2015

1
Güneş Takip Sistemli GES için Örnek Teknik Şartname

2
Sabit ve Takipli GES’ler için fizibilite
çalışması: Maliyet + Geri Kazanım
Süreleri

3
Amasya ile Mersin Merkezde
kurulacak eşdeğer 2 ayrı GES için
geri kazanım sürelerinin analizi

• Güneş Enerji Potansiyeli1
• Tarihçesi2
• Sistem Mimarisi3
• Sabit ve Takipli Sistem4
• 1, 2, 3 Örnekleme5
İçindekiler
MusaAKGÜL©2015

GÜNEŞ ENERJİ POTANSİYELİ
MusaAKGÜL©2015

Türkiye Güneş Enerji Potansiyeli
h^p://www.yegm.gov.tr/MyCalculator/Default.aspx
MusaAKGÜL©2015

Türkiye Güneş Radyasyon Dağılımı
MusaAKGÜL©2015

Türkiye’de Gözlenen Işınım Şiddef
MusaAKGÜL©2015

Toplam Güneş Işınım Şiddeti (kWh/m2)
MusaAKGÜL©2015

Güneş Işınım Ölçer Pyranometer
MusaAKGÜL©2015

Yıllık Toplam Güneşlenme Süreleri (Saat)
MusaAKGÜL©2015

Toplam Güneşlenme Süreleri (Saat)
MusaAKGÜL©2015

Güneşlenme Süre Ölçer
MusaAKGÜL©2015

Lisans Başvurularının Dağılımı
MusaAKGÜL©2015

• Dünyada 1,32 milyar insanın elektrik enerjisine ulaşımı yok
• Küresel Yenilenebilir Enerjinin %0.8 ini Türkiye üren
• Türkiye 2013 yılında %30.2 lik Yenilenebilir Enerji büyümesi
sağladı
• Türkiye 2023’te 3000 MWp Güneş Enerjisi üretmeyi planlıyor
• Türkiye'nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2640 saat
(günlük toplam 7,2 saat), ortalama toplam ışınım şiddef 1311
kWh/m2-yıl (günlük toplam 3,6 kWh/m2) olduğu tespit
edilmişfr.
• Çeşitli kaynaklara göre ülkemizin yılda almış olduğu güneş
enerjisi ; bilinen kömür rezervimizin 32, bilinen petrol
rezervimizin 2200 katdır.
• Bir hesaplamaya göre dünyaya ulaşan 30 günlük güneş
enerjisi, dünyadaki kullanılan ve kullanılmayan fosil
yakıtlarının tamamına denkOr
MusaAKGÜL©2015

TARİHÇESİ
1839 Fransız bilimadamı Edmond Becquerel fotovoltaik etkisini keşfetmişfr. İki metal
elektrot ile çalışırken elektrolit hücreler ile etkileşimde olduğu görülüştür.
1860 Fransız matemafkçi August Mouchet güneş enerjisi ile çalışan buhar makinalarını
teklif etmişfr. Daha sonraki 20 yılda asistanı Abel Pifre, güneş enerjisi ile çalışan ilk
buhar makinasını imal etmişfr ve farklı amaçlar için kullanılmıştr. Bu makinalar,
günümüzdeki modern parabolik çanak (dish) kollektörlerin öncüsü olmuştur.
1873 Willoughby Smith selenyumun fotoiletkenliğini keşfetmişfr.
1876 William Grylls Adams ve Richard Evans Day selenyumun güneş ışığına maruz
kaldığında elektrik ürenğini keşfetmişlerdir. Her ne kadar selenyum güneş hücreleri
yeterli miktarda güneş ışığını elektrik enerjisine çevirmese de en azından hareket
etmeyen bir sistemin de elektrik üretebileceğini ispat etmesi açısından önemlidir.
1880 Bolometreyi icat eden Samuel P. Langley güneş ışınlarının ölçümünü yapmayı
başarmıştr. Güneş radyasyonu tel üzerine düştüğünde sıcaklığı artarak devre
üzerindeki elektrik direncini artmasına yol açmıştr.
1887 Heinrich Hertz ultraviyole ışıklarını iki metal elektrot arasındaki düşük voltajın
yerini değişfrdiğini keşfetmşfr.
1904 Wilhelm Hallwachs bakır ve cuprous oksit birleşiminin ışığa karşı duyarlı
olduğunu keşfetmişfr.
1905 Albert Einstein izaﬁyet teoremi ile birlikte fotovoltaik etki teoremini açıklamıştr.
MusaAKGÜL©2015

TARİHÇESİ
1908 William J. Bailey günümüzdeki tasarıma çok yakın olan güneş kollektörlerini icat
etmişfr.
1918 Polonyalı bilimadamı Jan Czochralski tek kristal silikonu gelişfrmişfr.
1932 Audobert Stara Cadmium Sulfide (CdS) üzerindeki fotovoltaik etkiyi bulmuştur.
1954 Darly Chaplin, Calvin Fuller ve Gerald Pearson taraxndan Amerika’da silikon PV
gelişfrilerek güneşten elektrik ürefminde bir devrim meydana gelmişfr. Amerika Bell
Laboratuvarında yapılan çalışmalar sonucu güneş enerjisini yeterli miktarda elektrik
enerjisine çevirebilen PV’ler gelişfrilmişfr. Bell Telephone Laboratuvarı, önceleri %4,
daha sonraları da %11 verim ile çalışabilen silikon güneş hücreleri üretmişfr.
1957 Hoffman Elektrik Şirkef %8 verimli PV hücreleri üretmeyi başarmıştr.
1958 U.S. Signal Corps Laboratuvarından T. Mandelkom n-on-p silikon fotovoltaik
hücreler gelişfrmişfr. Bu hücreler özellikle uzay çalışmalarında çok önemlidir, çünkü
radyasyona dayanıklı hücrelerdi.
1959 Hoffman Elektronik Şirkef %10 verimli PV hücrelerine ulaşmıştr. Ayrıca şebeke
bağlantsı hususunda da çeşitli bilgiler kullanılmaya başlanmıştr.
1959 7 Ağustos tarihinde Explorer IV uydusu fotovoltaik hücreler ile (9600 adet ve her
biri 1cmx2cm) uzaya xrlatlmıştr. 13 Kasım tarihinde de Explorer VII uydusu
xrlatlmıştr.
1960 Hoffman Elektronik firması, %14 verime ulaşmıştr.
MusaAKGÜL©2015

TARİHÇESİ
1964 NASA Nimbus uzay aracını 470 Wa^ PV ile uzaya xrlatmıştr.
1969 Fransa Odeillo bölgesinde 8 katlı apartman yüksekliğinde parabolik ayna
dikmişfr.
1976 NASA Lewis Araştrma Merkezi Avustralya kıtası hariç dünyadaki he yere toplam
83 adet PV sistemi montajına başlamıştr. Bu PV’ler aydınlatmadan telekomünikasyon
sistemlerine kadar farkli projelerde olmuştur.
1976 David Carlson ve Christopher Wrenski, ilk amorphous silikon PV hücrelerini RCA
laboratuarında gelişfrmişlerdir.
1978 NASA Lewis Araştrma Merkezi, Arizona’da Papago Indian Reservafon
kapsamında 3,5kW PV’ler kullanmaya başlayarak dünyada PV sistem kullanan ilk köy
olmuştur. Sistem köye su temini ve elektrik ürefmi için toplam 15 evin ihfyacını
giderecek şekilde 1983 yılına kadar çalışmıştr. Bu tarihten sonra şebeke köye
ulaştğında PV sistemi sadece su pompalama amacı ile kullanılmıştr.
1980 Delaware Üniversitesi, ince film teknolojisinde sulfide/cadmium sulfide
kullanarak %10 verimi aşmıştr.
1981 Paul MacCready güneş enerjisi ile uçabilen ilk uçağı gelişfrerek Fransa’dan
İngiltere’ye uçuşu tamamlamıştr. Bu uçakta 16000 adet güneş hücresi bulunmakta
olup toplam 3000 W kurulu güce sahipf.
1982 Avustralyalı Hans Tholstrup “The Quiet Achiever” isimli ilk güneş enerjisi ile
çalışan araç ile Sidney-Perth arası 2800 millik mesafeyi 20 günde gitmişfr.
MusaAKGÜL©2015

TARİHÇESİ
1982 Amerikan Enerji Bakanlığı, endüstriyel bir konsorsiyum ile birlikte Solar One isimli
bir proje başlatarak 10 MW kurulu gücünde GES’i işletmeye açmıştr. Güç kulesi (power
tower) teknolojisi kullanılarak odaklayıcı güneş enerjisi teknolojisi kullanılmıştr.
1996 Almanya’da güneş enerjisi ile çalışan Icare Sunseeker isimli uçak Stutgart’ta
uçurulmuştur. 21m2 alandaki 3000 adet yüksek verimli güneş hücresi kullanılmıştr.
1999 Dünya toplam kurulu gücü 1000MW’ı aşmıştr.
2000 First Solar Şirkef, Ohio’da dünyanın en büyük PV fabrikasını kurarak yıllık 100
MW ürefm kapasitesine sahip olmuştur.
2010 2010 senesine gelindiğinde güneşten elektrik elde etmek üzere pek çok yöntem
gelişfrilmiş ve uygulamaya geçmişfr. Bunlar temel olarak üç grupta toplanabilirler; PV,
CPV, CSP
MusaAKGÜL©2015

SİSTEM MİMARİSİ
MusaAKGÜL©2015

SABİT VE TAKİPLİ SİSTEM
MusaAKGÜL©2015

GES için Örnek Teknik Şartname
MusaAKGÜL©2015

1. Genel Tanım
1.1 Kapsam:
Bu teknik şartname, ………… adresinde bulunan …………………….….
ait tesislerin elektrik enerjisi ihfyacının bir kısmının karşılanması
için kurulacak olan 120 kW Fotovoltaik panel kapasitesine sahip
şebeke bağlantlı Güneş Takip Sistemli Güneş Enerjisi Santralinin
genel teknik özelliklerini, temin koşullarını, kurulum ve montajını,
şebekeyle senkronizasyonunu, devreye alınmasını, işletme ve
kurulum sonrası sağlanacak teknik destek hizmet ve diğer ilgili
koşulları içerir. Teknik Şartname FV dizelerin (Güneş Panellerinin)
ve ilgili sistemlerin tüm kurulum işinin yanı sıra, sistemler için
geçerli tüm ek donanım ve teçhizat da kapsar.
MusaAKGÜL©2015

1.3 Genel Şartlar:
1.3.1 İşveren’in belirlediği alanda GES ile ilgili tasarım, planlama, donanım, ürefm,
nakliye, montaj, entegrasyon, devreye alma ve işin bir bütün olarak tamamlanması
için gerekli imalat, konstrüksiyon ve revizyon işlerini de kapsayan ilgili tüm
çalışmalar anahtar teslim esasına göre bu iş kapsamındadır.
1.3.2 İsteklilerin tekliﬂerini vermeden önce işyerini yerinde inceleyerek gerekli
gördükleri keşif ve metrajları yapmaları gerekmektedir.
1.3.3 Yüklenici GES’i 120 kW gücünde TEDAŞ onaylı Proje’ye uygun olarak tesis
edecekfr.
1.3.4 Kullanılacak paneller ve diğer donanımlar ile ilgili teknik özellikler orijinal
prospektüs, broşür ve
ürefcinin Web sitesinden tahkik edilecekfr.
1.3.5 …….. kurulacak 120 kWp FV panel gücüne sahip GES’te üreflecek enerji
…………………. içerisindeki …………………’ne ait ……….. bulunan (0,4/34,5 kV) trafonun
AG ana dağıtm çıkışına bağlanacaktr.
1.3.6 Yüklenici, şebeke bağlantsını Proje kapsamında, Elektrik Piyasasında
Lisanssız Elektrik Ürefmine İlişkin Yönetmelik, bu yönetmelik kapsamında
yayınlanan Şebeke Bağlantsı Usül ve Esasları ve diğer ilgili yönetmelik ve eklerine
göre tesis edecekfr.
MusaAKGÜL©2015

1.3.7 GES’in kurulacağı alanla trafo binası arasındaki kablolama, irfbatlandırma,
malzeme temin ve işçilikleri Proje’ye uygun olarak Yüklenici taraxndan yapılacaktr.
Bu işlemler sırasında çıkabilecek kazı, inşaat, revizyon, düzeltme, yıkma, delme vb.
işlemler Yüklenici taraxndan ek bedel talep edilmeksizin yapılacak, gerekli onarımlar
ile eski haline gefrilmesi de aynı şekilde Yüklenici taraxndan sağlanacaktr.
1.3.8 GES’in geçici kabulü yapılıncaya kadar, iş yerinde ve yapılan işlerde meydana
gelecek hasar ve zarar başka bir imalatçı taraxndan bile yapılsa yükleniciye ainr.
1.3.9 GES’in topraklamasının, malzeme temin ve işçilikleri Proje’ye uygun olarak
Yüklenici taraxndan yaptrılacaktr. Bu kapsamda yapılması gerekli kazı, inşaat,
revizyon, onarım, v.b. işlemler Yüklenici taraxndan ek bedel alınmaksızın
gerçekleşfrilecek ve işlemlerin sonunda her şey ilk haline gefrilecekfr.
1.3.10 Yüklenici, hazırladığı detaylı iş programını İşveren’e sözleşmenin imzalanması
ile teslim edecekfr.
1.3.11 Yüklenici, GES’in çıkt parametre değerlerinin ve GES’in işleyişini etkileyen
parametre değerlerinin ölçülüp takip edilmesini sağlayan, bu değerleri kaydeden ve
görsel olarak sunan, GES’deki arızaları ilgililere anında bildiren bir Veri Kayıt ve
Uzaktan İzleme Sistemi tesis edecekfr.
MusaAKGÜL©2015

1.3.12 GES’de kullanılacak tüm malzemeler ile kumanda ve güç kablolarında TSE
veya IEC standartlarına ve ISO 9000 serisine uygunluk ve CE belgesi aranacaktr. TSE
standardı olmayan malzemelerde TSEK belgesi aranacaktr. Şartnamede
belirflmemiş hususlar için öncelik sırası TSE, IEC, ISO olacaktr.
1.3.13 GES bir bütün olarak ve sistemdeki bütün bileşenler 2 (iki) yıl garanfli olacak,
tesis çalışır durumda teslim edilecekfr.
1.3.14 Yüklenici geçici kabul sonrası İşveren’in 2 (iki) personeline GES ile ilgili eğifm
verecekfr.
1.3.15 Yüklenici GES’in sağlıklı işleyişi için gerekli dökümantasyonu 2 (iki) kopya
olarak iş bifminde teslim edecekfr.
1.3.16 Teknik şartname ve eklerinde değinilmeyen, ancak işin tekniği ve sistemin
fonksiyonel çalışması ve sorunsuz bir işletmenin tesisi açısından sistemde bulunması
gereken her türlü asli ve yardımcı tüm ekipmanlar ile yapılması zorunlu olan tüm
işler İşveren’in lehine olan hususlar olarak kabul edilip anahtar teslimi götürü bedel
içinde yapılacaktr. Bunlarla ilgili İşveren’den her hangi ücret talep edilmeyecekfr.
1.3.17 Panolar, metal konstrüksiyon vb. ana komponentler üzerinde bulunması
gereken tüm ikaz, ölüm tehlikesi levhası ve kullanma talimat ve uyarı plakaları uygun
şekilde hazırlanıp montajlı teslim edilecekfr. Yüklenici gerekli bütün yangın ve iş
güvenliği önlemlerini alacaktr.
MusaAKGÜL©2015

1.3.18 Sistemde kullanılacak tüm komponentler yeni ve hali hazırda
imal edilen en son gelişfrilmiş modeller olacak, dizayn, malzeme ve
işçilik, ileri mühendislik ve imalat uygulamalarıyla belirlenen kalite ve
standartlardan aşağı olmayacaktr.
1.3.19 İşin yapımı süresince Tesis içinde tüm malzeme artkları düzenli
olarak her gün temizlenecekfr.
1.3.20 Yüklenici şanfyede çalışanların can güvenliği için gerekli
tedbirleri almak zorundadır. Aksi halde meydana gelecek kazalardan
Yüklenici sorumludur. Şanfye sahasına her türlü işi tanıtcı ve iş
güvenliği ile ilgili levhalar görülecek şekilde gerekli yerlere konulacaktr.
Yüklenici taşıma, montaj, kaynak ve kesme işleri esnasında her türlü
temizlik, yangın güvenliği ve iş güvenliği tedbirlerini alacaktr. İskeleler,
merdivenler ve parmaklıklar gibi parçalar gerekfği durumlarda
teçhizatn emniyetli bir şekilde çalışması ve bakım için
bulundurulacaktr. Şanfyede sigortasız işçi çalıştrılmayacaktr.
MusaAKGÜL©2015

1.3.21 İşin yapımı esnasında tüm tesis ve çevreye verilecek her türlü
zarar ve ziyandan Yüklenici sorumlu olacak, hasar giderilmediği takdirde
tespit edilecek bedel Yüklenici’den tazmin edilecekfr.
1.3.22 Yüklenici yapılacak olan GES santralini yetmiş (70) takvim günü
içerisinde bifrmek ile yükümlüdür. Bu süre zarxnda sistemin
kurulamaması durumunda gecikmenin olduğu her iş günü için Yüklenici
gecikmenin olduğu gün başına sözleşme bedelinin %1 (yüzde biri)
oranında gecikme cezası uygulanır ve bu gecikme ihtarına rağmen aynı
durumun devam etmesi halinde ayrıca protesto çekmeye gerek
kalmaksızın kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilir.
1.3.23 Yüklenici; Güneş enerji santralinin kurulumunda yaşayabileceği
herhangi bir sorundan ötürü işi …….. destekli projenin bifş tarihi olan
………’ten sonra bifrmesi ya da hiç bir şekilde bifrememesinden
kaynaklanacak olan ……. ile yapılan anlaşmanın fesih edilmesi
durumunda oluşabilecek İşveren zararının tamamını ödemek ile
yükümlüdür .
MusaAKGÜL©2015

1.3.24 Çi^ Eksenli güneş takipli GES için beton zemin veya kaya
üzeri çelik vida ile montaj yapılacakcr.
1.3.25 Sözleşme sırasında yüklenici taraxndan All Risk Sigortası
yaptrılacak ve bu sigorta geçici kabul tarihine kadar geçen süreyi
kapsayacaktr.
1.3.26 Teçhizat ve malzemeler, imalatçının önerileri ve İdare’nin
onayı doğrultusunda dikkatle taşınacak, uygun şekilde
depolanacak ve montajdan önce ve montaj sırasında zedelenmeyi
önleyecek şekilde korunacaktr. Zarar gören ya da bozuk parçalar
değişfrilecekfr. Yüklenici taraxndan kullanılacak malzemelerin
işin bifmine kadar çalınma veya herhangi bir nedenle hasara
uğramasının sorumluluğu, yükleniciye ainr. Çalışma mahallinin
temiz olarak terk edilmesi, yüklenicinin sorumluluğundadır.
MusaAKGÜL©2015

2. Tedarik Edilecek Mallar, Teknik Özellikleri ve Miktarı
2.1. Tedarik Edilecek Mallar ve Miktarları
MusaAKGÜL©2015

2.2. Teknik Özellikleri
2.2.1 GES Genel
2.2.1.1 GES, sistem dahilinde bulunan panellerin tamamı 1000 W/m2
ışınım, 1.5 AM hava kütlesi, 25oC hücre sıcaklığı ortam koşullarında
(STK) DC 120 kW anlık enerji üretebilecek kapasitede tasarlanacaktr.
2.2.1.2 FV paneller İşveren tarafndan gösterilen ….. yere Çi^ Eksen
Güneş Takipli GES olarak kurulacakcr.
2.2.1.3 GES taraxndan üreflecek elektrik enerjisi öncelikle Tesis’teki
yükleri beslemek için kullanılacak olup, yükler için gerekli olan ve FV
panelleri taraxndan sağlanamayan elektrik enerjisi, mevcut elektrik
şebekesi taraxndan karşılanacaktr. GES taraxndan üreflen ve Tesis
dahilinde tükeflemeyen elektrik enerjisi elektrik dağıtm şebekesine
verilecekfr. Elektrik şebekesi ve Tesis arasındaki enerji alış verişi sistem
dahilinde montajı yapılacak olan Çi‚ Yönlü Sayaç taraxndan
kaydedilecekfr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.1.4 Kurulacak GES PV Paneller doğu-bac ekseninde toplam 2400
dönebilir takip açısında olacakcr. Güneşin harekeO ve koruma
pozisyonu için kuzey-güney takip açısı maksimum 900 olacakcr ve yıl
içerisinde maksimum enerji üreOmini sağlayacak şekilde dizayn
edilecekOr.
2.2.1.5 GES, mevcut Tesis özel trafosunun alçak gerilim taraxndaki
bağlantyla Tesis’teki elektrik şebekesine entegre edilecekfr. Sistem ON-
GRID olarak çalışacak olup hem şebeke hem de GES aynı anda devrede
olacaktr.
2.2.1.6 Mevcut şebeke enerjisi 3 faz, 50Hz ve fazlar arası 380V±%10
gerilim seviyesindedir.
2.2.1.7 Kullanılacak paneller kendi içinde, inverterler kendi içinde aynı
marka, fp ve model olacaktr. GES’de kullanılacak FV panellerin ürefm
tarihi ile güneş enerjisi sisteminin kurulum tarihi arasındaki süre 12 ay
(on iki ay)’dan fazla olmayacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.1.8 GES içerisinde kullanılacak tüm cihazlar, yeni (brand new) ve
kullanılmamış (unused) olacak, üzerlerinde marka, model ve imal
tarihini gösteren işaret, yazı, rakam vs. türünden bilgiler bulunacaktr.
2.2.1.9 Cihazlar, günde yirmi dört (24) saat, yılda üç yüz altmış beş
(365) gün sürekli çalışmaya müsait olacaktr.
2.2.1.10 PVsyst veya PVsol simülasyon yazılımı kullanılarak yapılmış,
iklimsel koşulları içeren, 3 boyutlu konstrüksiyon planının oniki (12)
aylık gölgelendirme analiz raporu ve ilgili rapor sonucunda sistemin
yıllık üreteceği tahmini enerji miktarı, şözleşme sonrası işverene teslim
edilecekfr.
2.2.1.11 GES, Doğu-Bac, Kuzey-Güney çi^ eksen güneş takipli
olacakcr.
2.2.1.12 Doğrusal hareket motor akımı, rüzgar ve kar yüküne göre 0,8-
10 amper çekmeye dayanıklı olacakcr.
2.2.1.13 PV Paneller doğu-bac ekseninde toplam 2400 dönebilir takip
açısında olacakcr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.1.14 Güneşin harekeO ve koruma pozisyonu için kuzey-güney takip
açısı maksimum 900 olacakcr.
2.2.1.15 Dikey hareket mil ömrü 10.000 devir ve en az 15 yıl ömürlü
olacakcr.
2.2.1.16 Yatay hareket dişlisi 10.000 devir, uzun ömürlü çelik dişli
kutulu ve en az 15 yıl ömürlü olacakcr.
2.2.1.17 LDR sensör ile gerçek zamanlı güneş izleme sistemi olacakcr.
2.2.1.18 Az bulutlu ve parçalı bulutlu havalarda güneş takibi
yapabilmesi için minimum ışık şiddeO 2000 Lüx olacakcr.
2.2.1.19 Güneş takip sistemi manuel ve otomaOk çalışabilecek şekilde
çalışma modları olacakcr.
2.2.1.20 Işık değişimi tepki süresi 1-20 saniye olarak operatör
tarafndan ayarlanabilir olmalıdır.
2.2.1.21 Işık şiddeO 2000 lüx değerinin alcna düştüğünde PV panelleri
doğuya yöneltecek ve güneşin gelmesini bekleyecekOr.
2.2.1.22 Güneş Takipl Sistemin diğer sensörlerler için (rüzgar, sıcaklık
ve nem) en az 3 adet sensör girişleri olacakcr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.2 Fotovoltaik Paneller
2.2.2.1 Toplam FV panel kapasitesi (STK’da) 120 kWp gücünde olacaktr.
2.2.2.2 GES’te 250 Wp kristal silisyum teknolojisi ile üreflmiş polikristal
FV panel kullanılacaktr. FV panel kataloğu, talep edilen standartlara ait
serfﬁkalar ve garanf belgeleri teklif dosyasında sunulacaktr.
2.2.2.3 FVGS’te yalnızca tek bir markanın tek bir modelinin tek bir
güçte panelleri kullanılacaktr. Farklı model ve güçlerdeki paneller
sistem içerisine kesinlikle dahil edilmeyecekfr.
2.2.2.4 Modül verimi STK’da (STK:1000W/m2 ışınım, 25oC modül
sıcaklığı ve AM=1,5 spectrum) en az %15 olacaktr.
2.2.2.5 FV paneller en fazla 20 kg ağırlığında olacaktr.
2.2.2.6 Güneş Paneli (Solar Modül) 1000 VDC Maksimum Sistem
Voltajı’nda çalışabilecek özellikte olacaktr.
2.2.2.7 Modüllerin ürün garanfsi en az 12 yıl olacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.8 FV paneller lineer enerji garan=li olacaktr. İşletmeye alındıktan
sonra ilk yılın bifminde %97 ve daha sonraki yıllarda %0,7 verim düşüşü
ile 10 uncu yılın sonunda nominal gücün %90’ını, 25 inci yılın sonra
%80’ini verebilecekfr. Bu koşulu sağladığına dair bilgi ve belgeler
sunulan teknik dokümanda yer almalı ve garanf belgesi ile de
belgelenmelidir.
2.2.2.9 Performans garanfsi doğrusal olacaktr. panel ürefcisinin bu
sorumluluğu yerine gefremeyeceği bir duruma düşme ihfmaline karşı;
panellerin ürefm performansı; ek olarak, Bu koşulların sağlandığına dair
bilgiler sunulan teknik dokümanda yer almalı ve teklif dosyasında
sunulmalıdır.
2.2.2.10 Panellerin negaff güç toleransı 0 (sıxr), poziff güç toleransı
%5’ten küçük olacaktr.
2.2.2.11 Güneş panelleri 2400 pascal rüzgar yüküne ve minumum 5400
pascal kar yüküne dayanabilecek yapıda (IEC 61215’e göre) olmalıdır ve
bu değerlerin sağlandığı belgelenmelidir.
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.12 Panellerin bağlant kutusu IP65, konektörleri IP67 suya
dayanıklılık standardını sağlamalıdır.
2.2.2.13 FV paneller -20 °C/+40 °C ortam sıcaklığı ile -40°C / +85°C
çalışma sıcaklığında ve % 0 ile % 85 bağıl nem oranında sorunsuz
çalışabilecekfr.
2.2.2.14 FV modüller için TUV veya Fraunhofer Ensftüsü taraxndan
hazırlanmış aşağıdaki test raporlarının sunulması gereklidir:
i. Radyasyona Bağlı Güç Çıkış Testleri
(Irradiafon Dependence Measurment of PV Module)
ii. Geliş5rilmiş Isıl Döngü, Yaş Sıcaklık, UV Testleri
(Enhanced Thermal Cycling, Damp Heat and UV Test)
iii. PID Tes5
(Test of Potenfal Induced Degredafon – PID)
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.15 Radyasyona Bağlı Güç Çıkış Testleri raporunda 0 – 1000
Wa^/m2 ışınım aralığında 100 Wa^’lık aralıkla aşağıdaki değerlerin
ölçüm sonuçları bulunmalıdır:
- Kısa Devre Akımı Isc [A],
- Açık Devre Gerilimi Uoc [V],
- Maksimum Güç Akımı Impp [A]
- Maksimum Güç Gerilimi Umpp [V]
- Maksimum Güç Pmpp [W]
- Dolgu Faktörü FF [%]
- Verim η [%]
200 – 1000 Wa^/m2 ışınım aralığında 100 Wa^/m2 basamaklarla
aşağıdaki formüle göre hesaplanan “Birim Güç” 0,99’un altna
düşmeyecekfr.
Birim Güç = (Ölçülen Güç / Işınım Değeri) x (1000 / Nominal Modül Gücü)
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.16 Gelişfrilmiş Isıl Döngü, Yaş Sıcaklık, UV Testleri şunları
kapsamalıdır:
- Geliş=rilmiş Termal UV – Test: Toplam UV dozu: 180 kWh/m2
(IEC61215 standardı: 15 kWh/m ).
- Geliş=rilmiş Isıl Döngü Tes= (Thermal Cycling – TC): 85°C / -40°C
arasındaki döngü sayısı 800 (IEC61215 Standardı: 200). Başlangıçta
ve 200 döngüde bir güç ölçüm sonuçları olmalıdır.
- Geliş=rilmiş Yaş Sıcaklık Tes= (Damp Heat – DH): 85°C, 85% RH
ortamda 4000 saat. (IEC61215 85°C, 85% RH ortamda 1000 saat)
Başlangıçta ve 1000 saa^e bir güç ölçüm sonuçları olmalıdır.
2.2.2.17 Test raporunda modülün testlerden genel olarak başarılı
olduğu ifadesi bulunmalıdır.
2.2.2.18 Geliş=rilmiş Termal UV – Tesfnin adımları için izin verilen
yüzdesel en yüksek güç düşüşleri aşağıda verilmişfr. Güç düşüşleri bu
değerlerden fazla olmamalıdır.
a. 90 kWh/m : %1,0
b. 180 kWh/m : %2,5
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.19 Geliş=rilmiş Isıl Döngü Tes= (Thermal Cycling – TC) adımları
için izin verilen yüzdesel en yüksek güç düşüşleri aşağıda verilmişfr. Güç
düşüşleri bu değerlerden fazla olmamalıdır.
a. 400 döngü: %2,5
b. 800 döngü: %3,0
2.2.2.20 Geliş=rilmiş Yaş Sıcaklık Tes= (Damp Heat – DH) adımları için
izin verilen yüzdesel en yüksek güç düşüşleri aşağıda verilmişfr. Güç
düşüşleri bu değerlerden fazla olmamalıdır.
a. 2000 saat: %1,0
b. 3000 saat: %1,5
c. 4000 saat: %15,0
2.2.2.21 TUV ya da Fraunhofer Ensftünden PID (Potenfal Induced
Degradafon) Test Raporu olacak. Raporda tes^en başarılı olduğu
ifadesi olacak. Bu iki ensftüden alınmış olumsuz bir PID Test raporu
olmayacaktr.
2.2.2.22 FV Modüller “CE” belgeli, IEC 61215, IEC 61730-1, IEC 61730-2,
EN-62716 ve IEC 61701 standartlarına uygunluk serfﬁkalı olacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.2.23 Fotovoltaik panellerde cıvatalı olarak montajlanmış çerçeveler
kabul edilmeyecekfr. Fotovoltaik panel çerçeveleri preslenmiş, aynı
zamanda punch işlemi de görmüş olmalıdır. Çerçeve üzerinde drenaj
deliği, topraklama deliği ve montaj delikleri bulunmalıdır. Çerçeveler
korozyona karşı dayanıklı ve paslanmaz nitelikte olacaktr.
2.2.2.24 Gölgelenmenin neden olduğu güç düşüşlerine karşı, Solar
Modüller by-pass diyotlu olacaktr.
2.2.2.25 Güneş Paneli (Solar Modül) doğru akım çıkış kabloları ve
konnektörlerinin (+) ve (-) kutupları ayırt edilebilir yapıda olacaktr.
2.2.2.26Her bir modülün üstünde, ürefci taraxndan panellere eklenmiş
ve minimum aşağıdaki bilgileri ihfva eden ürün efkef bulunacaktr:
-Ürefci Firmanın İsmi,
-Modül Tipi,
-FV Hücre Tipi (Ör: polikristalin, monokristalin vb.)
-Seri No, İmal Yılı,
-Nominal Güç (Pmmp),Voc, Isc
-Üreflen Ülke.
MusaAKGÜL©2015

2.2.3 İnverter Üniteleri
2.2.3.1 Güneş panellerinden üreflen DC gerilim, şebekeye entegre
inverterler ile AC gerilime çevrilerek direkt olarak mevcut TESİS trafosu
AG ana dağıtm panosuna bağlanacaktr.
2.2.3.2 Yüklenici ﬁrma, AC alçak gerilimdeki mevcut enerji panolarına
bağlant yapılması için gerekli olacak tüm sistem tasarımını ve montajını
yürürlükteki mevzuat gereğince yerine gefrecekfr.
2.2.3.3 GES’te kullanılacak inverterler 30 kW gücünde olacaktr.
İnverter katalogları teklif dosyasında sunulacaktr.
2.2.3.4 İnverterlerin maksimum girişi gerilimi 1.000 VDC olacaktr.
Minimum giriş gerilimi en fazla 250 VDC olacaktr.
2.2.3.5 Her bir inverter en az 2 adet bağımsız MPPT modülüne sahip
olacaktr. MPPT modüllerine giren dizi sayıları birbirine eşit olacaktr.
MPPT modülleri maksimum giriş akımları birbirine eşit olacaktr.
2.2.3.6 MPPT devreleri simetrik ve asimetrik yüklerde çalışabilecekfr.
2.2.3.7 MPPT gerilim aralığı 480 – 800 V aralığını kapsayacaktr.
2.2.3.8 Maksimum Verim en az %98, Euro Verimi en az %97 olacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.3.9 Photon Verimi (Photon Internafonal taraxndan ölçülen verimi)
en az %97 olacaktr.
2.2.3.10 İnverterler güç faktörünü +- 0.8 aralığında ayarlayabilme
özelliğine sahip olacaktr.
2.2.3.11 THD < %4 olacaktr.
2.2.3.12 İnverterlerde DC anahtar bulunmalıdır.
2.2.3.13 Gece tükefmi en fazla 2W olmalıdır.
2.2.3.14 İnverterler IEC 605329 serfﬁkasyonuna göre IP65 suya
dayanıklılık standardını sağlayacaktr.
2.2.3.15 Çalışma sıcaklığı aralığı -20 ile +60 derece arasını
kapsayacaktr.
2.2.3.16 İnverter ön yüzünde bulunacak graﬁk ekranda şu veriler
sürekli olarak gösterilmelidir:
Anlık güç ürefmi, Günlük enerji ürefmi, Kurulumdan ifbaren üreflen
enerji, Panel gerilimi, Şebeke gerilimi
MusaAKGÜL©2015

2.2.3.17 Ürefci taraxndan verilen ürün garanfsi en az 10 sene
olacaktr.
2.2.3.18 İnverterler EN61000-6-2; EN61000-6-3; EN61000-3-11, EN
50438, IEC62109-1/-2, EN61000-3-12, VDE-AR-N 4105 ve VDE 0126-1-1
standartlarına uygun olmalı, CE belgesi taşımalıdır.
2.2.3.19 İnternet ortama çıkabilmek için web bağlant portalı olmalıdır.
2.2.3.20 İhaleyi kazanan yüklenici, teklif enği inverterler için yetkili
servis hizmef verebilecek özellikte olacaktr.
2.2.3.21 FVGS dâhilinde tek bir markanın eviricileri kullanılmalıdır.
2.2.4 Panel Taşıyıcı ve Konstrüksiyonu
2.2.4.1 Yüklenici, FV panellerin üzerine yerleşfrilip sabitleneceği panel
taşıyıcı konstrüksiyonunu beton temel üzerine veya kaya üzerine çelik
vidalar ile montaj yapılacaktr.
2.2.4.2 Tüm montaj 1520 g/m (+/-%10) özelliklerinde alüminyum
malzemeden üreflmiş olacaktr.
2.2.4.3 Kullanılacak alüminyum proﬁllerin tamamı AA 6063 (AlMg
Si0,5) alaşımdan üreflmelidir.
MusaAKGÜL©2015

2.2.4.4 Alüminyum Proﬁller T6 ısıl işlemli olarak üreflmelidir. Sertlik 70
HB, çekme dayanımı minimum 190 MPa ve % uzama minimum 6
olmalıdır.
2.2.4.5 Ürefci ﬁrma alaşım, sertlik, çekme mukavemetleriyle ilgili
10204 belgesini verebilme imkânına sahip olmalı ya da ilgili değerler
bağımsız yetkili kuruluşlardan belgelendirilmelidir.
2.2.4.6 PlaŒorm, konstrüksiyon, paneller yılın oniki (12) ayı birbirlerini
gölgelemeyecek şekilde tasarlanacak ve imal edilecekfr. Konstrüksiyon
yerleşim planıyla ilgili oniki (12) aylık gölgeleme analiz raporu Yüklenici
taraxndan İşveren’e verilecekfr.
2.2.4.7 Konstrüksiyon yirmi beş (25) yıl kullanım ömrüne göre dizayn
edilecek ve paslanma/korozyondan etkilenmeyecekfr.
2.2.4.8 Tüm bağlantlar su geçirmez ve darbeye dayanıklı olacaktr.
2.2.4.9 Yüklenici, Sistem kurulumu sırasında zarar verdiği PV panelleri
aynı seriden PV panelleri ile değişfrmekle sorumludur.
MusaAKGÜL©2015

2.2.4.10 İnverter, bağlant kutusu, kablo kanalı vb. cihaz ve aparatların
konstrüksiyona sabitlenmesi durumunda, bu yükler de konstrüksiyonla
ilgili hesaplamalarda dikkate alınacak, tüm yerleşim planı ve
konstrüksiyon projelerinde detayları gösterilecekfr.
2.2.4.11 Panel kontrüksiyon TEDAS taraxndan onaylanan şekilde
montaj edilecekfr.
2.2.4.12 Sabit aksamlar 130 km/saat rüzgar hızına dayanıklı olacaktr.
Rüzgar değeri 25m/s üzerine ulaştğında Güneş Takip Sistemi kendini
sabitleyip korumaya alacaktr.
2.2.4.13 Güneş panelleri, uygun bağlant aparatları (clamp) ile
konstrüksiyon proﬁllerine monte edilecek, güneş panelleri üzerindeki
delikler vida ile montaj için kullanılmayacaktr.
2.2.4.14 Güneş panelleri, arasında rüzgara karşı direnç oluşturmaması
amacıyla uygun boşluklar bırakılacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.4.15 Yüklenici firma panelleri taşıyıcak olan konstrüksiyonu
tasarlayacak ve çizimini yapacaktr. Tüm ekipmanların ve
konstrüksiyonun stafk hesapları yüklenici taraxndan yapılacak ve
uygunluğu İşveren’e rapor halinde sunulacaktr. Stafk rapor şu şartları
sağlayacaktr:
• Stafk hesap, yetkili bir Yapı Mühendisliği Ofisi (Stafk Büro)
taraxndan yapılacaktr. Yapı Mühendisliği Ofisinin İşyeri Tescil Belgesi
(İTB) olacaktr.
• Stafk hesap ve raporları hazırlayacak olan inşaat mühendisinin SMM
belgesi olacaktr.
Stafk hesaplar yapılırken aşağıda belirflen standart ve yönetmelikler
kullanılacaktr.
TSE 498: Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri
TSE 648: Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kurallarını sağlamalıdır.
TSE 500: Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapı Kurallarını sağlamalıdır.
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik’i sağlamalıdır.
MusaAKGÜL©2015

2.2.5 Kablolar ve Kablolama
2.2.5.1 FV panelleri arasındaki kablolama, güneş panelleri-inverter,
inverter-mevcut AC enerji panoları arası besleme ha• olarak
kullanılacak kabloların temini ve uygun şekilde montajı Proje’ye uygun
olarak Yüklenici ﬁrma taraxndan yapılacaktr.
2.2.5.2 FV panel bağlantları için kullanılacak kablolar; FV enerji
sistemlerinde kullanılmak için özel üreflmiş solar kablolar olacaktr.
2.2.5.3 FV enerji kabloları yüksek sıcaklık ve ısıya dayanıklı, UV dirençli,
çi‚ izoleli, halojensiz, kurşunsuz(tercihen), nominal kablo kesif TÜV
taraxndan onaylanmış, IEC 60228 ve IEC 60287 standardına uygun
olarak üreflmiş olacaktr.
2.2.5.4 Sistemde kullanılacak solar kablolar 1800V anma gerilimine
göre üreflmiş olacaklardır.
2.2.5.5 Solar kablolar 1000C çalışma sıcaklığında sorunsuz
kullanılacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.5.6 FV panelleri ile varsa bağlant kutuları ve inverterler arasında
çekilecek kabloların kesif minimum 6 mm2 olacak ve maksimum
akımda gerilim düşümü en fazla % 1 olacaktr.
2.2.5.7 DC kablolar yıldırımdan ve darbe gerilimlerinden sistemin
etkilenmesini önleyecek şekilde monte edilecekfr.
2.2.5.8 FV – solar kablo ve solar kablo – inverter bağlantlarında MC4
fpi erkek ve dişi fp konektörler kullanılacaktr. Konektörler
(connectors), özel bağlant elemanları (coupler) ve soketler -40°C ile
100°C arası işletme sıcaklığına uygun, IP 67 koruma sınıxna haiz, yüksek
akıma uygun, TÜV onaylı olacaktr.
2.2.5.9 Her bir inverter ile Tesis trafo binasındaki AC barası arasında
çekilecek kablolar, GES maksimum gücünde en fazla %1 gerilim
düşümüne izin verecek kesi^e olacaktr.
2.2.5.10 İnverterlerle Tesis trafo binası arasındaki kablolama gerekfği
yerlerde kablo tavalarıyla gerekli yerlerde yer altndan olacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.5.11 Yer altna döşenecek kablolar için kablo güzergahı,
döşenmeden önce tasarlanacak ve sonra bir kablo katmanı için
standartlara uygun bir derinlik kazılacaktr. Kablo kanalının tabanı düz ve
sıkıştrılmış olmalı ve taş, kök ve borulardan arınmış olmalıdır.
2.2.5.12 Geçilecek alandaki mevcut yer alt kablolarının ve boru hatları
hakkında bilgi toplamak Yüklenici’nin görevi olup bazı durumlarda kazı
elle yapılmalıdır. Projede hesaplanan kablo kesitleri güzergahın en kısa
yoldan seçilmesiyle hesaplanmıştr. Güzergahta değişiklik olursa gerilim
düşümü sınırlarında kalmak üzere kesit artrımına gidilecekfr.
2.2.5.13 Kablo kanallarının derinliği 80 cm. dip genişliği 40 cm. ağız
genişliği 60 cm. olacaktr. Kanala döşenecek kabloların; kanalla kablo
arası ve kablo – kablo arası mesafesi 7 cm.den az olmayacak, kablo dış
çapı 7 cm.den büyükse bu açıklıklar kablo dış çapı kadar olacaktr. Bu
açıklıklar boru kullanılırsa 1,5 kat, büz kullanılırsa 2 kat olacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.5.14 Birden çok yan yana serilmiş üçlü demet halindeki sistemlerde,
sistemler arasında 14 cm.den az olmamak kaydıyla en az 2d kadar mesafe
bırakılacaktr.
2.2.5.15 Kanal tabanına yataklama malzemesi olarak 10 cm. kalınlığında
tane büyüklüğü en fazla 4 mm. olan elenmiş ince kum serilecek ve
sıkıştrılacaktr.
2.2.5.16 Kablolar sayı ve cinsleri dikkate alınarak yan yana (gerekiyorsa üst
üste) sıralanarak TEDAŞ Elektrik Dağıtm Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj
(Uygulama) Usül ve Esasları örnek şekil – 1, 2, 2a, 3, 4, 4a, 5 ve uyarınca
Madde 2’de belirflen mesafeler dikkate alınmak şartyla döşenecekfr.
2.2.5.17 Kablolar serildikten sonra üzerine tekrar 10 cm. kalınlığında kum
döşenecekfr. Sonra kum tabakasının üzerine arada boşluk kalmayacak ve
her iki yandan kabloyu 5 cm. geçecek şekilde enine olmak şartyla tuğla
döşenecekfr ve kablo kanalı kapatlacaktr.
2.2.5.18 Kablo işçiliği ile ilgili şartnamede geçmeyen hususlar için TEDAŞ
Elektrik Dağıtm Şebekeleri Enerji Kabloları Montaj (Uygulama) Usül ve
Esasları geçerlidir.
MusaAKGÜL©2015

2.2.6 Koruma, Şalt Malzemeleri, Röleler, Panolar ve Sayaçlar
2.2.6.1 GES dahilinde Proje’ye uygun olarak koruma, şalt malzemeleri,
röleler, panolar ve sayaçlarkullanılacaktr.
2.2.6.2 İnverter çıkışları İÇBP içerisinde ortak bir barada birleşfrilecekler,
ortak bara çıkışı Tesis trafo binasında bulunan AG barasına bağlanacaktr.
Ortak bara bağlantsı bir pano içinde yapılacaktr. Pano içinde her bir
inverterden gelen kablo ile ortak bara arasında uygun anma gerilim ve akım
değerlerine sahip Manyefk Devre Kesici (MCB) ve Kaçak Akım Rölesi
konulacaktr. Yine pano içerisinde ortak bara çıkışına uygun anma gerilim
ve akım değerlerine sahip Yük Ayırıcı Devre Kesicisi konulacaktr.
2.2.6.3 İnverterlerin AC çıkışlarına, inverter – İÇBP arasındaki kablonun
koruması için uygun değerde otomafk sigorta monte edilecekfr.
2.2.6.4 MCB’ler C fpinde ve IEC 898 standardıyla uyumlu olacaktr.
2.2.6.5 Yük Ayırıcı Devre Kesicisinin bir dakikalık test dayanım gerilimi
3.000 Volt, Anma Darbe Gerilim Dayanımı 8 kV altnda olmayacaktr.
2.2.6.6 GES’in enerji ürefmi, Tesis trafo binasına kurulacak ölçme sistemi
taraxndan sürekli ölçülecek ve günlük, aylık ve yıllık enerji ürefm değerleri
kayıt altna alınacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.6.7 Tesis edilecek sayaç; uzaktan okumaya uygun, 5(120) Amper(A)
direk bağlı ve Akff-Reakff ölçüm özellikli sayaç olacaktr.
2.2.6.8 Bağlanacak Sayaç, EPDK ( Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu) ‘nın
ilgili bütün tebliğ ve yönetmeliklere uygun olacaktr.
2.2.6.9 GES çıkışı Tesis trafo binasında AG barasına bağlanacaktr. GES
çıkışıyla AG barası arasına uygun akım ve gerilim değerlerine sahip KTDK ve
bu kesiciyle uyumlu bir Dört Kutuplu Kaçak Akım Rölesi (RCD) konulacaktr.
KTDK açma kapama sinyallerine göre otomafk olarak pozisyonunu
değişfrebilecek yapıda olacaktr.
2.2.6.10 Şebekede meydana gelebilecek dalgalanmalarda KTDK’ye açma
sinyali, şebeke normale döndüğünde tekrar kapama sinyali gönderebilecek
bir Şebeke Koruma Rölesi tesis edilecekfr. ŞKR, ELEKTRİK PİYASASINDA
LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİĞİN UYGULANMASINA
DAİR TEBLİĞ’de belirflen Aşırı Gerilim (ANSI 59), Düşük Gerilim – Kademe
1 (ANSI 27), Düşük Gerilim – Kademe 2 (ANSI 27), Aşırı Frekans (ANSI
81/O), Düşük Frekans (ANSI 81/U), Vektör Kayması ve ROCOF (df/dt) (ANSI
81R) korumalarını gerçekleşfrecekfr.
MusaAKGÜL©2015

2.2.6.11 KTDK önüne uygun değerlerde parafudr tesis edilecekfr.
2.2.6.12 Tesis’te bulunan mevcut sayaç şebekeye verilen elektriği ve
şebekeden alınan elektriği kaydetmeye yarayan bir çi‚ yönlü sayaçla
değişfrilecekfr. Konulacak sayaç Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Ürefminde Bulunacak Santrallerin Dağıtm Sistemine Bağlant ve Sistem
Kullanımı Taleplerinin Değerlendirilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslarda
belirflen şartları yerine gefrecekfr.
2.2.6.13 Yukarıdaki şartlara ilaveten yürürlükteki yasal mevzuatn gefrdiği
zorunluluklar Proje kapsamında uygulanacaktr.
2.2.6.14 GES sisteminde kullanılacak bütün panolar minimum IP65 koruma
sınıxnda olacaklardır. Panoların izolasyon anma gerilimleri 1000 V AC ve
1500 V DC olacaktr.
2.2.6.15 Panolar TEDAŞ’ın yayınlamış olduğu Metal Mahfazalı Alçak
Gerilim Dağıtm Panoları Teknik Şartnamesine uygun olmalıdır.
2.2.6.16 GES kapsamında kullanılacak koruma, şalt malzemesi, pano, röle
TSE veya IEC/EN standartlarına uygun olacak ve CE belgesi taşıyacaktr.
MusaAKGÜL©2015

2
Sabit ve Takipli GES’ler için ﬁzibilite
çalışması: Maliyet + Geri Kazanım
Süreleri

Sabit ve Takipli GES’ler için Maliyet + Geri Kazanım Süreleri
• Tasarım verileri ve alan ihfyacı göz önünde bulundurularak,
– ince film veya kristal panel seçilir.
– sabit ayak veya güneş takip sistemi karar verilir.
• Seçilen sisteme göre fiyatlandırma yapılır.
• Kredilendirilebilir marka seçimi önemlidir.
• Çünkü yatrımda risk faktörü ar•kça finansman faizi
yükselmektedir
MusaAKGÜL©2015

GES(PV Santral) TOPLAM MALİYET
• € 17.400.000
• €/kW. 2.900
• € 18.900.000
• €/kW. 3.150
SABİT SİSTEM TAKİPLİ SİSTEM
MusaAKGÜL©2015

• Sabit GES
• Tek Eksen (Doğu-Bat) Takipli GES
• Çi‚ Eksen(Doğu-Bat, Kuzey-Güney) Takipli GES
Maliyet ve GERİ KAZANIM SÜRELERİ
Diğer bir Örnek Hesaplama
MusaAKGÜL©2015

Amasya ile Mersin de kurulacak eşdeğer 2 ayrı GES için
Varsayımlar:
• Aynı kapasiteye sahip olduğu
• Aynı sabit Ayaklı PV Santal kurulduğu
• Panel verimliliğinin aynı olduğu
• Karbon serffika gelirinin aynı olduğu
• Yıllık işletme giderlerinin aynı olduğu
• Sıcaklığa bağlı sistem verim kaybı aynı olduğu
• Montaj ve işçilik ücretlerinin aynı olduğu
• Bölgesel teşvik alınmadığı
• Aynı arazi büyüklüğüne kurulduğu
• Aynı arazi eğimine kurulduğu
• Aynı saha düzleme ihfyacına sahip olduğu
• Trafo vb uzaklıklara eşit olduğu
• Tapu, arazi, vergi, belediye vb masrafların aynı olduğu
• Aynı finansal kaynaklar kullanıldığı
Ödev 2’de 6000 kWp olan sistem maliyef 17,400,000 € hesaplanmışt.
1000 kWp lık GES’ı bu ödevde alırsak maliyet 2,900,000 € eder.
MusaAKGÜL©2015

Amasya İli Güneş Enerji Verileri
Mersin İli Güneş Enerji Verileri
h^p://www.eie.gov.tr/MyCalculator/Default.aspx
MusaAKGÜL©2015

• 1,50x31=046,50
• 2,51x28=070,28
• 3,45x31=106,95
• 4,48x30=134,40
• 5,78x31=179,18
• 6,14x30=184,20
• 6,07x31=182,10
• 5,42x31=168,02
• 4,38x30=131,40
• 2,97x31=092,07
• 1,78x30=053,40
• 1,36x31=042,16
TOPLAM= 1390,66 kW/m2-yıl
Amasya
MusaAKGÜL©2015

• 2,11x31=065,41
• 2,65x28=074,20
• 4,27x31=132,37
• 5,24x30=157,20
• 6,28x31=194,68
• 6,86x30=205,80
• 6,66x31=206,46
• 6,08x31=188,48
• 5,04x30=151,20
• 3,84x31=119,04
• 2,47x30=074,10
• 1,91x31=059,21
TOPLAM= 1628,15 kW/m2-yıl
Mersin
MusaAKGÜL©2015

PB Geri Kazanım Süresi
CT GES Maliyef (1MWp GES için 2,900,000 €)
ET Yıllık Enerji Ürefmi (Amasya=1390,66 kW/m2,
Mersin =1628,15 kW/m2 )
CE Birim Enerji Satş Oranı (0.25 €)
Amasya
Mersin
MusaAKGÜL©2015

Kaynaklar
• h^p://slideplayer.biz.tr/slide/1983743/#
• h^p://www.tedas.gov.tr/Sayfalar/Tumu.aspx?fp=Duyurular
• www.paylasimenerji.com/teknik.asp
• h^p://www.yildiz.edu.tr/~okincay/
• h^p://www.eie.gov.tr
• h^p://www.geka.org.tr
• h^p://www.oka.org.tr
• h^p://www.cka.org.tr
• h^ps://ekap.kik.gov.tr/EKAP/Ortak/IhaleArama2.aspx
• h^ps://polen.itu.edu.tr/handle/11527/93
• h^p://www.solar-academy.com/menuis/KırsalAlanPVUygulamaları040525.pdf
• h^p://www.ankaratb.org.tr/lib_upload/152_Enerji%20kaynakları_01_12_2014.pdf
• h^p://web.ﬁrat.edu.tr/feeb/kitap/C12/78.pdf
• h^p://limitsizenerji.com.tr/yazi-gunes-santralleri.html
• h^ps://www.youtube.com/watch?v=mBmrLsdnbv8
• h^p://ayrinfteknolojileri.com.tr/ﬂyer/78.pdf
• h^p://www.sekeryafrim.com/Raporlar/sektor_raporlari/Elektrik_Sektor.pdf
• h^p://www.homepower.com
• h^p://www.enerji.gov.tr
• h^p://www.issuu.com/energyworld_/docs/temmuz-agustos_web
• h^p://www.issuu.com/wtwhmedia/docs/spw_june_2015
• h^p://www.eba.gov.tr/dergi/goster/863
• h^p://www.issuu.com/gunesdergisi/docs/solar-tem-agst15
• h^p://www.issuu.com/solarcouncil/docs/solar_iss_3_sept_2015_web
• h^p://www.eie.gov.tr/MyCalculator/Default.aspx
• h^p://geka.org.tr/yukleme/DİSOLAR_MehmetDişçigil-web.pdf
• h^p://www.mgm.gov.tr
• h^p://www.geni.org
• h^p://www.irena.org
• h^p://www.iea.org/publicafons/freepublicafons/publicafon/turkey2009.pdf
• h^p://www.resmigazete.gov.tr
MusaAKGÜL©2015

GES Güneş Enerji Sistemleri SES Solar Energy Systems

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Ähnlich wie GES Güneş Enerji Sistemleri SES Solar Energy Systems

Ähnlich wie GES Güneş Enerji Sistemleri SES Solar Energy Systems (10)

GES Güneş Enerji Sistemleri SES Solar Energy Systems