SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 14
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. ENOTHTA ΤΡΙΤΗ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. 3. Η ανάγκη μιας συνθετικής προσέγγισης (Καντ)
© Κωνσταντίνος Βακουφτσής
20 ΓΕΛ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 2014
Διδακτικοί στόχοι
 α. Να εξοικειωθούμε με τη φιλοσοφική ορολογία της
καντιανής κριτικής θεωρίας: εποπτεία, μορφές εποπτείας,
φαινόμενα, καθεαυτά, κατηγορίες, υπερβατολογικός
ιδεαλισμός, a priori= ιδιότητα αυτού που είναι χρονικά
πρότερο ή και λογικά ανεξάρτητο από την εμπειρία. «Με
τον όρο γνώσεις a priori εννοούμε [...] αυτές που είναι
απολύτως ανεξάρτητες από κάθε εμπειρία». (Καντ)
 β. Να προβληματιστούμε σχετικά με τη δυσκολία επαρκούς
περιγραφής της συνεργασίας των αισθήσεων με τον ορθό
λόγο, ώστε να δοθεί «απάντηση» στο πρόβλημα της
σύνδεσης του νου με τον κόσμο και να συνειδητοποιήσουμε
το «τίμημα» για την εξασφάλιση αυτής της συνεργασίας.
 γ. Να αποτιμήσουμε τη σημασία του καντιανού
γνωσιολογικού εγχειρήματος.
1. Ποια είναι η συνεισφορά του Καντ στον προβληματισμό για την πηγή της
γνώσης; Πως οδηγήθηκε στη διατύπωση της συνθετικής θεωρίας;
 Ο Καντ επιχείρησε τη σύνθεση (σύζευξη, συγκερασμό, γεφύρωμα) των δύο μονομερών προσεγγίσεων,
θεωριών σχετικά με την πηγή της γνώσης, του ορθολογισμού και του εμπειρισμού.
 Θυμόμαστε ότι: ο ορθολογισμός θεωρεί πηγή γνώσης το νου, αποδεχόμενος την a priori, την προ-
εμπειρική γνώση, ενώ ο εμπειρισμός θεωρεί ότι οι αισθήσεις αποτελούν την ασφαλή οδό για τη
δημιουργία της γνώσης, των βέβαιων και αντικειμενικών παραστάσεων.
 Ο Καντ προχώρησε στο προφανές και αυτονόητο ωστόσο δύσκολο: σε μία θεωρία με μεγαλύτερη
πληρότητα διατυπώνοντας την άποψη πως η γνώση πηγάζει από τη συνεργασία του νου και των
αισθήσεων. Επομένως και η αντιληπτική ικανότητα του νου εξαρτάται και στηρίζεται εξίσου στις
λειτουργίες των αισθήσεων και της λογικής.
 Ο Καντ θεωρεί την εμπειρία τυφλή χωρίς τη νόηση και τη νόηση κενή χωρίς την εμπειρία.
 Η κριτική του εμπειρισμού: Η γνώση δεν είναι παθητική διαδικασία πρόσληψης και συσσώρευσης
δεδομένων των αισθήσεων. Ο νους είναι αυτός που θέτει σε τάξη την εμπειρία μέσω των κατηγοριών
της νόησης και των μορφών της καθαρής εποπτείας.
 Η κριτική του ορθολογισμού: Ο ορθός λόγος δεν συλλαμβάνει προϋπάρχουσες αναγκαίες αλήθειες
μέσω της εποπτείας ή με το να τις θεωρεί προφανείς. Δεν μπορεί μόνος του να συνδέσει τα στοιχεία
του με τις αλήθειες του εμπειρικού κόσμου. Είναι αναγκαία λοιπόν η συνεργασία.
2. Πως γίνεται όμως αυτή η συνεργασία; Συνδέονται απευθείας ο ορθός λόγος με
τον εμπειρικό κόσμο; Πρόκειται για μια απλή προσθετική λειτουργία, κατά την
οποία συσσωρεύονται δεδομένα των αισθήσεων στα δεδομένα του νου;
Σ’αυτά τα ερωτήματα απαντά ο Καντ με τη
συνθετική του θεωρία. 'Η γνώση είναι
δυνατή επειδή υπάρχει στην εμπειρία μας,
κι αφού υφίσταται, πρέπει να υφίστανται κι
οι συνθήκες που την καθιστούν δυνατή.
Μάλιστα, η πραγματικότητα που μας είναι
γνώσιμη, συνίσταται ακριβώς στις
συνθήκες αυτές'. Aυτές είναι σε γενικές
γραμμές οι προκείμενες του
γνωσιοθεωρητικού προγράμματος του
Καντ.
Στάδια δημιουργίας της γνώσης
 Αρχικά έχουμε τη συγκρότηση της
εμπειρίας.
 Η γνώση αρχίζει από την εμπειρία. Δεν
έχουμε καμιά γνώση μέσα μας που να
προηγείται της εμπειρίας.
 Στη συνέχεια ο νους επεξεργάζεται με
τους μηχανισμούς του τα δεδομένα των
αισθήσεων.
 Τα αντικείμενα που ερεθίζουν τις
αισθήσεις μας είναι αυτά που αφυπνίζουν
τη γνωστική μας δύναμη.
 Άρα ο ορθός λόγος δεν μας παρέχει a
priori γνώση για τα πράγματα αλλά a
priori μηχανισμούς για την επεξεργασία
των δεδομένων.
Εξώφυλλο της "Κριτικής του Καθαρού Λόγου" του
Καντ.
3. Πως ακριβώς λειτουργούν αυτοί οι νοητικοί μηχανισμοί;
 Ο νους αντιλαμβάνεται τα εμπειρικά δεδομένα και μετατρέπει τα
φαινόμενα σε ενιαίες παραστάσεις, κάτι που επιτυγχάνεται με την
τοποθέτησή τους στο χώρο και στο χρόνο. Ο χώρος και ο χρόνος
είναι εγγενείς, σύμφυτες μορφές εποπτείας. Αποτελούν τις
απαραίτητες προϋποθέσεις της αντιληπτικής λειτουργίας.
Υπάρχουν ανεξάρτητα από την εμπειρία και είναι αδύνατη η
αντίληψη αν το εμπειρικό υλικό δεν τοποθετηθεί στον χωροχρόνο.
 Κατόπιν, περνάμε στη διατύπωση πεποιθήσεων, λογικών κρίσεων
γύρω από τα πράγματα της εμπειρίας, ιδωμένα όμως ως
οργανωμένα φαινόμενα και όχι καθεαυτά.
 Τελικά ο Καντ καταλήγει ότι και από το συγκερασμό αυτό
παραμένουν αναπάντητα ουσιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα (υφή
κόσμου, ύπαρξη Θεού, αθανασία ψυχής) γιατί η φιλοσοφική σκέψη
είναι υπερβατολογική και όχι υπερβατική.
4. Ποια είναι η σημασιολογική διαφορά των όρων υπερβατολογική και
υπερβατική γνώση;
Πορτρέτο του Ιμμάνουελ Καντ από τον Dresdner
Kunsthandel περίπου στα 1790.
 Υπερβατολογική είναι κάθε γνώση που γενικά δεν
ασχολείται τόσο με τα αντικείμενα όσο με το δικό μας
τρόπο γνώσεως των αντικειμένων.
 Υπερβατική είναι αυτή που προχωράει με τη βοήθεια
του λόγου πέρα από τα όρια της δυνατής ανθρώπινης
εμπειρίας.
 Η μεταφυσική του Καντ έχει συχνά εξηγηθεί με
αναφορά στο παράδειγμα ή μεταφορά του
μπισκοτοκόπτη, 'cookie-cutter'. Η ζύμη (τα
πράγματα καθ' εαυτά) είναι ανεξάρτητη από τον
ζαχαροπλάστη (εμάς). Ο ζαχαροπλάστης επιθέτει τις
λεπίδες ή φόρμες του μπισκοτοκόπτη για να
κατασκευάσει, ή φορμάρει τα μπισκότα (φαινόμενα).
 Πρόκειται, βέβαια, για μια ιδιοφυή, όσο και
μυστηριώδη μεταφυσική που έχει σαγηνεύσει την
φιλοσοφία στο τελευταίο τέταρτο της χιλιετίας. Η
πραγματικότητα είναι μυστηριώδης καθ' εαυτή γιατί
είναι απρόσιτη. Η πραγματικότητα όπως την
γνωρίζουμε είναι μυστηριώδης καθώς δεν είναι, κατά
κάποιο τρόπο, παρά έργο των χειρών μας. Πώς
μπορούν οι μπισκοτοκόπτες του μυαλού μας να βγούν
έξω και να φτάσουν τα αστέρια;
5. Πως επιτυγχάνεται η συνεργασία ορθού λόγου-εμπειρίας;
 Η συνεργασία ορθού λόγου-εμπειρίας είναι εφικτή χάρη στις εποπτείες.
 Ο Καντ ενδιαφέρεται να γεφυρώσει το χάσμα που άφησε ο εμπειριστής Λοκ
ανάμεσα στον γνώστη και το αντικείμενο της γνώσης, το χάσμα που οδηγεί στον
σκεπτικισμό. Η ιδεαλιστική λύση του επισκόπου Μπέρκλεϋ ήταν να φέρει το
αντικείμενο μέσα στον νου. Ο Καντ θεωρεί ότι η δική του λύση απορρίπτει την
άποψη αυτή: το αντικείμενο είναι εξωτερικό ως προς τον νου - 'εκεί έξω' - αλλά
εν μέρει συνίσταται, 'κατασκευάζεται' από μας. Σαν έννοια που 'αναγνωρίζει' το
αντικείμενο και σαν αίσθηση η τάξη κι η οργάνωση της οποίας οφείλει στην
αιτιότητα και τις 'εποπτείες' του χώρου και του χρόνου. Το κρίσιμο βήμα του Καντ
είναι από το:
 Α. Κάποιες συνθήκες πρέπει να ισχύουν αν πρόκειται να γνωρίζουμε αντικείμενα.
στο
 Β. Τα αντικείμενα που γνωρίζουμε πρέπει να συνίστανται από αυτές τις συνθήκες.
6. Να ορίσετε τις έννοιες εποπτείες και κατηγορίες
 Εποπτείες, κατά τον Καντ, είναι οι άμεσες, ενιαίες
παραστάσεις που παρουσιάζονται στις αισθήσεις μας.
Αυτές περιέχουν το πολλαπλό εμπειρικό υλικό, το οποίο
έχει ήδη μεταβληθεί σε μία πρώτη επεξεργασία, πριν
έλθει σε επαφή με τις κατηγορίες, τις νοητικές
λειτουργίες που διαμορφώνουν παραστάσεις ενός
βαθύτερου επιπέδου, τις έννοιες.
 Οι εποπτείες εντάσσονται στις κατηγορίες νόησης: της
ποσότητας, της ποιότητας, της σχέσης, του τρόπου.
Στοιχείο αυτών των κατηγοριών είναι η
συμπληρωματικότητα.
 Κατηγορίες, σύμφωνα με τον Καντ, είναι οι
προεμπειρικές μορφές λειτουργίας της νόησης, χάρη στις
οποίες οργανώνεται και αξιοποιείται το υλικό της
εμπειρίας.
7. Πως επέδρασε η καντιανή προσέγγιση στη νεότερη φιλοσοφική σκέψη;
 Η καντιανή σύνθεση αποτελεί την αφετηρία
και της μεταγενέστερης αντιμετώπισης των
γνωσιολογικών προβλημάτων, κυρίως στο
χώρο της φιλοσοφίας των μαθηματικών και
των φυσικών επιστημών.
 Παρόλο που έζησε την περίοδο του
Διαφωτισμού, ο Καντ θεωρείται από
πολλούς νεότερους φιλοσόφους ως ο
διανοητής που ενσαρκώνει τη μετάβαση στη
νεωτερικότητα. Η σκέψη του Καντ (1724-
1804) αποτελεί σημαντικό σταθμό στην
ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας όχι μόνο
γιατί ολοκληρώνει την κριτική στροφή που
εγκαινιάζει ο Ντεκάρτ αλλά και γιατί
σφραγίζει την πορεία ολόκληρης της
μεταγενέστερης φιλοσοφίας, με την έννοια
ότι αυτή βρίσκεται έκτοτε σε έναν μόνιμο
κριτικό διάλογο μαζί της.
«Δεν θα δράσω με άλλο τρόπο παρά έτσι που να
μπορούσα να επηρεάσω ώστε το αξίωμά μου να γίνει
καθολικός νόμος». IΜΜΑΝΟΥΕΛ ΚΑΝΤ
Θέματα για συζήτηση: 1. Να διαβάσετε το απόσπασμα από την «Κριτική του καθαρού
λόγου» του Καντ και να καταδείξετε τη σημασία που αποδίδει στο ρόλο της εμπειρίας, παρόλο
που βρίσκεται πιο κοντά στον ορθολογισμό. Με ποιο είδος συλλογισμού γίνεται κατανοητή;
«Το ανάλαφρο περιστέρι, σχίζοντας με το
ελεύθερό του πέταγμα τον αέρα, που νιώθει την
αντίστασή του, θα μπορούσε να πλάσει την
παράσταση ότι αυτό θα το πετύχαινε πολύ πιο
καλά μέσα στον κενό από αέρα χώρο. Έτσι
ακριβώς εγκατέλειψε ο Πλάτων τον αισθητό
κόσμο, γιατί αυτός θέτει στη νόηση τόσο στενά
όρια, και ρίχτηκε με τόλμη πέρα απ’ αυτόν με τα
φτερά των ιδεών στον κενό χώρο της καθαρής
νοήσεως. Δεν πρόσεξε ότι παρ’ όλες τις
προσπάθειές του δεν κέρδιζε δρόμο, γιατί δεν
είχε έρεισμα, κατιτί σαν υποστήριγμα, όπου θα
μπορούσε να στερεωθεί και να βάλει δύναμη, για
να μετακινήσει τη νόηση από τη θέση της. Είναι
η συνηθισμένη μοίρα του ανθρώπινου λόγου στην
άκρα θεωρητική του μορφή να αποπερατώνει το
οικοδόμημά του όσο μπορεί πιο νωρίς και ύστερα
πια να εξετάζει για πρώτη φορά αν έχουν μπει
γερά θεμέλια. Αλλά τότε επιστρατεύονται κάθε
λογής προσχήματα, για να παρηγορηθούμε ως
προς τη στερεότητά του ή ακόμα καλύτερα για να
απορρίψουμε έναν τόσο καθυστερημένο και
επικίνδυνο έλεγχο…».
Ρενέ Μαγκρίτ, «Η μεγάλη οικογένεια», 1963. Λάδι
σε καμβά.
2. Αφού διαβάσετε προσεκτικά το απόσπασμα από την «Κριτική του καθαρού λόγου»» του
Καντ, στη σ. 87 του σχολικού σας βιβλίου, να απαντήσετε στις ερωτήσεις:
«Ότι κάθε γνώση μας αρχίζει με την εμπειρία, αυτό δεν επιδέχεται καμιά αμφιβολία, γιατί με τι άλλο θα
μπορούσε να αφυπνιστεί η γνωστική μας δύναμη για να ασκήσει το έργο της, αν όχι με αντικείμενα που
ερεθίζουν τις αισθήσεις μας και που πότε προκαλούν από μόνα τους τη γέννηση παραστάσεων και πότε
βάζουν τη νοητική μας ενέργεια σε κίνηση να τις συγκρίνει, να τις συνδέσει ή να τις χωρίσει και έτσι να
κατεργαστεί το άμορφο υλικό των κατ’ αίσθηση εντυπώσεων για τον σχηματισμό μιας γνώσης των
αντικειμένων που ονομάζεται εμπειρία. Έτσι, από την άποψη του χρόνου, δεν έχουμε καμιά γνώση μέσα
μας που να προηγείται από την εμπειρία, όλες αρχίζουν με αυτήν. […] Αλλά και αν ακόμα κάθε γνώση μας
πρωταρχίζει με την εμπειρία, αυτό δε σημαίνει ότι καθεμιά πηγάζει από την εμπειρία. Γιατί θα ήταν
δυνατόν ακόμα και η εμπειρική γνώση μας η ίδια να αποτελεί ένα σύνθετο κατασκεύασμα από αυτό που
προσλαμβάνουμε μέσω εντυπώσεων και από εκείνο που η ίδια η γνωστική μας δύναμη (ερεθιζόμενη
μονάχα από τις κατ’ αίσθηση εντυπώσεις) αντλεί από τον εαυτό της. […]
Oνομάζω υπερβατολογική κάθε γνώση που γενικά δεν ασχολείται τόσο με τα αντικείμενα όσο με τον δικό
μας μονάχα τρόπο γνώσεως αντικειμένων, εφόσον αυτός πρόκειται να είναι a priori δυνατός. […] Από τα
πράγματα νοούμε a priori μονάχα εκείνο που εμείς οι ίδιοι θέτουμε σ’ αυτά”».
(Ιμ. Καντ, Κριτική του καθαρού λόγου, μτφρ. Αναστάσιος Γιανναράς, εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 1977, Β1-2,
Α11/Β25, ΒΧVIII)
 Ποια είναι, σύμφωνα μ ’αυτό, η αρχή, η αφετηρία της γνώσης;
 Πως ακριβώς, μέσα από ποιες διαδικασίες συγκροτείται η εμπειρία και πως συντίθεται τελικά η
γνώση;
 Ποια είναι η διαφορά της αρχής από την πηγή της γνώσης, όπως φαίνεται στη δεύτερη παράγραφο
του αποσπάσματος;
 Ποια γνώση χαρακτηρίζει υπερβατολογική ο Καντ;
3. Ποια είναι τα βήματα του σχηματισμού της γνώσης, έτσι όπως ερμηνεύει την
καντιανή θεωρία ο Ε. Παπανούτσος;
Πρώτα χρησιμοποιούνται οι a priori μορφές
της εποπτείας, ο τόπος και ο χρόνος, για να
σχηματισθούν οι παραστάσεις, και έπειτα με
την επέμβαση των καθαρών μορφών της
νόησης, των κατηγοριών, ο νους συγκροτεί
τελειότερα λογικά πλάσματα: τις έννοιες, όπου
αποθησαυρίζεται η αντικειμενική, έγκυρη
γνώση. Κατά βάθος όλη αυτή η επεξεργασία
είναι μια διαδικασία συνθετική. Σύνθεση, λέγει
ο Καντ, ονομάζω αυτή τη δραστηριότητα, για να
δείξω ότι οι δεσμοί με τους οποίους ο νους
συνθέτει τα δεδομένα των αισθήσεων και
κατασκευάζει τα αντικείμενα (τις έννοιές τους)
δεν δίνονται μαζί με αυτά, αλλά υφαίνονται από
το ίδιο το υποκείμενο με την αυτενέργειά του.
Είναι πλάνη λοιπόν να νομίζομε τα αντικείμενα
είδωλα μιας αυθύπαρκτης πραγματικότητας
απάνω στο αδρανές κρύσταλλο της συνείδησης.
Τα αντικείμενα είναι προϊόντα της συνθετικής
λειτουργίας της.
Γνωσιολογία Ε. Παπανούτσου, εκδ. Ίκαρος,
Αθήνα, σ. 23.
Ρενέ Μαγκρίτ, Άνδρας με ψηλό καπέλο, 1964. Λάδι σε
καμβά.
4.Ποιος είναι ο ρόλος των κατηγοριών στο σχηματισμό της γνώσης;
«Χάρη στις κατηγορίες αυτές, κατά τον Καντ, είμαστε σε θέση να βάλουμε σε τάξη το
πολύμορφο και ακατάστατο περιεχόμενο της εμπειρίας μας. Να το οργανώσουμε σε
συγκεκριμένες ενότητες και να συντάξουμε σε έννοιες τις ετερόκλητες παραστάσεις που
σχηματίζουμε με τις αισθήσεις μέσα μας. Με βάση την κατηγορία, ας πούμε, της
ενότητας ή της ολότητας, από τις άσχετες, όπως είδαμε παραπάνω, παραστάσεις του
κόκκινου χρώματος, του παραλληλόγραμμου σχήματος, της σκληρότητας κ.α. μπορούμε
να σχηματίσουμε την έννοια ενός κόκκινου τραπεζιού που αντιπροσωπεύει μέσα μας το
καθεαυτό τραπέζι, ένα συγκεκριμένο υλικό τραπέζι που υπάρχει έξω από μας...
Οι κατηγορίες μοιάζουν με τα δίχτυα του ψαρά. Αν τα δίχτυα έχουν μεγάλες τρύπες, που
αφήνουν τα ψάρια να φεύγουν, ή μικρές τρύπες, που να μην τους επιτρέπουν να μπουν
μέσα σ’ αυτά, ο ψαράς οφείλει να τα αντικαταστήσει με άλλα, καταλληλότερα δίχτυα. Το
είδος των ψαριών, που προτίθεται να ψαρέψει ο ψαράς, υπαγορεύει και το είδος των
διχτυών, που πρέπει να χρησιμοποιήσει. Κατά τρόπο ανάλογο, για τον Καντ, η μορφή της
εμπειρίας μας υπαγορεύει το είδος των κατηγοριών, προκειμένου βάσει αυτών, να
οργανώσουμε το πολύμορφο περιεχόμενό της και να αποκτήσουμε έτσι τη γνώση της
πραγματικότητας».
Αρχές Φιλοσοφίας Θ.Πελεγρίνη, ΟΕΔΒ, σ. 57-58.

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση Ανθρωπισμός
Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση ΑνθρωπισμόςΚεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση Ανθρωπισμός
Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση ΑνθρωπισμόςNasia Fatsi
 
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλτα
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλταδιαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλτα
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη ΔέλταStella Karioti
 
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.Thanos Stavropoulos
 
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσης
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσηςKεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσης
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσηςΣΟΦΙΑ ΦΕΛΛΑΧΙΔΟΥ
 
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
2. Αναγέννηση και ΑνθρωπισμόςKvarnalis75
 
3, H εμφάνιση του Iσλάμ
3, H εμφάνιση του Iσλάμ3, H εμφάνιση του Iσλάμ
3, H εμφάνιση του IσλάμKvarnalis75
 
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων ΧωρώνΙστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών6o Lykeio Kavalas
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑGeorgia Sofi
 
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου (20 διαγωνίσματα)
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου  (20 διαγωνίσματα)Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου  (20 διαγωνίσματα)
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου (20 διαγωνίσματα)Kats961
 
1. Η εποχή του Διαφωτισμού
1. Η εποχή του Διαφωτισμού1. Η εποχή του Διαφωτισμού
1. Η εποχή του ΔιαφωτισμούKvarnalis75
 
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.ppt
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.pptI.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.ppt
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.pptKvarnalis75
 
1. Ο Διαφωτισμός
1. Ο Διαφωτισμός1. Ο Διαφωτισμός
1. Ο ΔιαφωτισμόςKvarnalis75
 
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη ΖορμπάΝ.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη ΖορμπάGeorgia Dimitropoulou
 
Θρησκευτική μεταρρύθμιση
Θρησκευτική μεταρρύθμισηΘρησκευτική μεταρρύθμιση
Θρησκευτική μεταρρύθμισηGeorgia Sofi
 
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)2lykeio
 
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούνα
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούναΗ ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούνα
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούναEleni Kots
 
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητών
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητώνΛυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητών
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητώνΣΟΦΙΑ ΦΕΛΛΑΧΙΔΟΥ
 
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗGeorgia Sofi
 
4. Διοίκηση και νομοθεσία
4. Διοίκηση και νομοθεσία4. Διοίκηση και νομοθεσία
4. Διοίκηση και νομοθεσίαKvarnalis75
 

Was ist angesagt? (20)

Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση Ανθρωπισμός
Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση ΑνθρωπισμόςΚεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση Ανθρωπισμός
Κεφ.3 Ενότητα 2 Αναγέννηση Ανθρωπισμός
 
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλτα
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλταδιαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλτα
διαγώνισμα γ΄γυμνασίου Πηνελόπη Δέλτα
 
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.
Θουκυδίδης "Περικλέους Επιτάφιος" : Κριτήρια αξιολόγησης Κ.Ε.Ε.
 
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσης
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσηςKεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσης
Kεφάλαιο 3o, Ενότητα 3η: Θεωρίες για την πηγή της γνώσης
 
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
 
3, H εμφάνιση του Iσλάμ
3, H εμφάνιση του Iσλάμ3, H εμφάνιση του Iσλάμ
3, H εμφάνιση του Iσλάμ
 
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων ΧωρώνΙστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών
Ιστορία Β΄Λυκείου: Οι ανακαλύψεις των Νέων Χωρών
 
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟ - ΤΕΛΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
 
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου (20 διαγωνίσματα)
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου  (20 διαγωνίσματα)Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου  (20 διαγωνίσματα)
Ευριπίδη Ελένη Γ΄ Γυμνασίου (20 διαγωνίσματα)
 
1. Η εποχή του Διαφωτισμού
1. Η εποχή του Διαφωτισμού1. Η εποχή του Διαφωτισμού
1. Η εποχή του Διαφωτισμού
 
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.ppt
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.pptI.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.ppt
I.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη.ppt
 
1. Ο Διαφωτισμός
1. Ο Διαφωτισμός1. Ο Διαφωτισμός
1. Ο Διαφωτισμός
 
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη ΖορμπάΝ.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Ν.Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
 
Θρησκευτική μεταρρύθμιση
Θρησκευτική μεταρρύθμισηΘρησκευτική μεταρρύθμιση
Θρησκευτική μεταρρύθμιση
 
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)
ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 μ.Χ.)
 
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούνα
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούναΗ ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούνα
Η ζωή εν τάφω - Η μυστική παπαρούνα
 
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητών
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητώνΛυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητών
Λυσίου Υπέρ Μαντιθέου 4-8, Εργασίες μαθητών
 
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 
4. Διοίκηση και νομοθεσία
4. Διοίκηση και νομοθεσία4. Διοίκηση και νομοθεσία
4. Διοίκηση και νομοθεσία
 
3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ και η αυγή της Νέας Εποχής. Ιστορία Β΄ Γυμνασίου
3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ και η αυγή της Νέας Εποχής. Ιστορία Β΄ Γυμνασίου3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ και η αυγή της Νέας Εποχής. Ιστορία Β΄ Γυμνασίου
3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ και η αυγή της Νέας Εποχής. Ιστορία Β΄ Γυμνασίου
 

Ähnlich wie Καντ: Ανάμεσα στον Ορθολογισμό και τον Εμπειρισμό

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)ssuserc13fb9
 
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιο
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιοAρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιο
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιοThanos Stavropoulos
 
Εισαγωγική στη Μεταφυσική
Εισαγωγική στη Μεταφυσική Εισαγωγική στη Μεταφυσική
Εισαγωγική στη Μεταφυσική Akis Ampelas
 
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...gerasimos-politis blogspot
 
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνος
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνοςΑνθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνος
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνοςΣπύρος Παυλίδης
 
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείου
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείουμεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείου
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείουΜεταξούλα Μανικάρου
 
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1η
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1ηΗ ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1η
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1ηΣΟΦΙΑ ΦΕΛΛΑΧΙΔΟΥ
 
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότηταstergiani
 
αρχες φιλοσοφιας
αρχες φιλοσοφιαςαρχες φιλοσοφιας
αρχες φιλοσοφιαςStella Sfakiotaki
 
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουν
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουνΣτοιχειακά και πως μας επηρεάζουν
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουνVaggelis Karabinis
 
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...Kostas Vakouftsis
 
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...fotiszygoulis
 
24. πιστη και επιστημη β λυκείου
24. πιστη και επιστημη   β λυκείου24. πιστη και επιστημη   β λυκείου
24. πιστη και επιστημη β λυκείουnimessalas53
 
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιο
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιοΑρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιο
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιοThanos Stavropoulos
 
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗ
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗΓια τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗ
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗGEORGE PAPANIKOLAOU
 

Ähnlich wie Καντ: Ανάμεσα στον Ορθολογισμό και τον Εμπειρισμό (20)

Kant
KantKant
Kant
 
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ (Ιμμάνουελ Καντ)
 
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιο
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιοAρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιο
Aρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 3ο κεφάλαιο
 
Εισαγωγική στη Μεταφυσική
Εισαγωγική στη Μεταφυσική Εισαγωγική στη Μεταφυσική
Εισαγωγική στη Μεταφυσική
 
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...
η ελευθερία της βούλησης ως φυσικό νοητικό φαινόμενο Gerasimos-politis.blogsp...
 
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνος
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνοςΑνθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνος
Ανθρωπολογία και γνωσιοθεωρία στις απαρχές του 18ου αιώνος
 
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείου
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείουμεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείου
μεθοδική προσέγγιση της καινοτομίας των ερευνητικών εργασιών στην α λυκείου
 
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1η
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1ηΗ ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1η
Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης, Κεφάλαιο 1, Ενότητα 1η
 
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα
3η θεματική ενότητα- Κατανοώντας την πραγματικότητα
 
αρχες φιλοσοφιας
αρχες φιλοσοφιαςαρχες φιλοσοφιας
αρχες φιλοσοφιας
 
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουν
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουνΣτοιχειακά και πως μας επηρεάζουν
Στοιχειακά και πως μας επηρεάζουν
 
ModernPsych 4.pdf
ModernPsych 4.pdfModernPsych 4.pdf
ModernPsych 4.pdf
 
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...
 
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...
η σχεση μεταξυ του επιστημονικου ρεαλισμου και του κατασκευαστικου εμπειρισμο...
 
Επιστήμη και Κοινωνικές Επιστήμες
Επιστήμη και Κοινωνικές ΕπιστήμεςΕπιστήμη και Κοινωνικές Επιστήμες
Επιστήμη και Κοινωνικές Επιστήμες
 
24. πιστη και επιστημη β λυκείου
24. πιστη και επιστημη   β λυκείου24. πιστη και επιστημη   β λυκείου
24. πιστη και επιστημη β λυκείου
 
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιο
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιοΑρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιο
Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων: 2ο κεφάλαιο
 
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗ
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗΓια τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗ
Για τη διάλεξη του καθηγητή αστροφυσικής κ ΔΑΝΕΖΗ
 
έγγραφο1
έγγραφο1έγγραφο1
έγγραφο1
 
ΦΟΥΚΩ
ΦΟΥΚΩΦΟΥΚΩ
ΦΟΥΚΩ
 

Mehr von Kostas Vakouftsis

Ο σκεπτικισμός του Ντεκάρτ
Ο σκεπτικισμός του ΝτεκάρτΟ σκεπτικισμός του Ντεκάρτ
Ο σκεπτικισμός του ΝτεκάρτKostas Vakouftsis
 
Η Βιομηχανική Επανάσταση
Η Βιομηχανική ΕπανάστασηΗ Βιομηχανική Επανάσταση
Η Βιομηχανική ΕπανάστασηKostas Vakouftsis
 
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημαΗ διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημαKostas Vakouftsis
 
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα Kostas Vakouftsis
 
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμος
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμοςΤο ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμος
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμοςKostas Vakouftsis
 
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)Kostas Vakouftsis
 
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...Kostas Vakouftsis
 
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημαΗ διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημαKostas Vakouftsis
 
Το λουτρό και η χρήση του νερού στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Το λουτρό και η χρήση  του νερού  στην Οδύσσεια και στο διάστημα Το λουτρό και η χρήση  του νερού  στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Το λουτρό και η χρήση του νερού στην Οδύσσεια και στο διάστημα Kostas Vakouftsis
 
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματα
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματαΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματα
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματαKostas Vakouftsis
 
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην ΕυρώπηΤα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην ΕυρώπηKostas Vakouftsis
 
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815Kostas Vakouftsis
 

Mehr von Kostas Vakouftsis (12)

Ο σκεπτικισμός του Ντεκάρτ
Ο σκεπτικισμός του ΝτεκάρτΟ σκεπτικισμός του Ντεκάρτ
Ο σκεπτικισμός του Ντεκάρτ
 
Η Βιομηχανική Επανάσταση
Η Βιομηχανική ΕπανάστασηΗ Βιομηχανική Επανάσταση
Η Βιομηχανική Επανάσταση
 
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημαΗ διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια και στο διάστημα
 
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα
 
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμος
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμοςΤο ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμος
Το ανατολικό ζήτημα κι ο Κριμαϊκός πόλεμος
 
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ (1830-1881)
 
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...
Προτάσεις για τη διδασκαλία της Ιστορίας Γ’ Λυκείου: Η Ελληνική Επανάσταση το...
 
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημαΗ διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημα
Η διατροφή στην Οδύσσεια, στην καθημερινή ζωή και στο διάστημα
 
Το λουτρό και η χρήση του νερού στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Το λουτρό και η χρήση  του νερού  στην Οδύσσεια και στο διάστημα Το λουτρό και η χρήση  του νερού  στην Οδύσσεια και στο διάστημα
Το λουτρό και η χρήση του νερού στην Οδύσσεια και στο διάστημα
 
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματα
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματαΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματα
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ - Τα ονόματα
 
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην ΕυρώπηΤα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη
Τα Εθνικά και Φιλελεύθερα Κινήματα στην Ευρώπη
 
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815
Το συνέδριο της Βιέννης 1814 1815
 

Kürzlich hochgeladen

theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptx
theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptxtheoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptx
theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptxssuser78b997
 
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx36dimperist
 
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - ΠένναΗ ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - ΠένναΣάσα Καραγιαννίδου - Πέννα
 
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptxΓιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx7gymnasiokavalas
 
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptx
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptxΣυμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptx
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptxlabriniderbederi
 
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μου
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μουΘεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μου
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μουΘεοδώρα Θεοδωρίδη
 
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocx
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocxειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocx
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocxSimos Skouloudis
 
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptxΔιαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx7gymnasiokavalas
 
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptx
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptxΝόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptx
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptxPantelis Bouboulis
 
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣChrisa Kokorikou
 
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνηςΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνηςΔήμητρα Τζίνου
 
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptx
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptxΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptx
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptxssuser6a63b0
 
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptx
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptxDokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptx
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptxActforclimate
 
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptxMARIAPSARROU4
 
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptxΤο πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx7gymnasiokavalas
 

Kürzlich hochgeladen (16)

Συνέντευξη
Συνέντευξη                                            Συνέντευξη
Συνέντευξη
 
theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptx
theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptxtheoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptx
theoria_ekthesi_ekfrasi_lykeiou_epixeirima.pptx
 
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx
36_Dim_Perist_Eortasmos_25_Martiou_2024.pptx
 
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - ΠένναΗ ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
Η ΣΗΜΑΙΑ. Ένα ποίημα της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα
 
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptxΓιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Γιορτή 25ης Μαρτίου 2024- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
 
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptx
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptxΣυμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptx
Συμπερίληψη προσφύγων μαθητών στο σχολείο.pptx
 
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μου
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μουΘεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μου
Θεοδώρα Θεοδωρίδη- Ανάρτηση παρουσίασης στο blog μου
 
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocx
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocxειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocx
ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις. ειρηνη πολεμος κειμενο με ασκησεις.docxdocx
 
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptxΔιαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx
Διαγωνισμός Ζωγραφικής 25η Μαρτίου 2024.pptx
 
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptx
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptxΝόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptx
Νόμος Εκθετικής Μεταβολής και Ραδιενεργή Διάσοαση.pptx
 
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1821 ΧΡΥΣΑ ΚΟΚΟΡΙΚΟΥ-ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
 
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνηςΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
ΣΤ' Θεματική ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης
 
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptx
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptxΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptx
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.pptx
 
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptx
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptxDokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptx
Dokimi wordpress ebmed parousiasis1.pptx
 
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx
25Η ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ. ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ.pptx
 
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptxΤο πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
Το πείραμα του Ερατοσθένη- 7ο Γυμνάσιο Καβάλας.pptx
 

Καντ: Ανάμεσα στον Ορθολογισμό και τον Εμπειρισμό

  • 1. Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. ENOTHTA ΤΡΙΤΗ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. 3. Η ανάγκη μιας συνθετικής προσέγγισης (Καντ) © Κωνσταντίνος Βακουφτσής 20 ΓΕΛ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 2014
  • 2. Διδακτικοί στόχοι  α. Να εξοικειωθούμε με τη φιλοσοφική ορολογία της καντιανής κριτικής θεωρίας: εποπτεία, μορφές εποπτείας, φαινόμενα, καθεαυτά, κατηγορίες, υπερβατολογικός ιδεαλισμός, a priori= ιδιότητα αυτού που είναι χρονικά πρότερο ή και λογικά ανεξάρτητο από την εμπειρία. «Με τον όρο γνώσεις a priori εννοούμε [...] αυτές που είναι απολύτως ανεξάρτητες από κάθε εμπειρία». (Καντ)  β. Να προβληματιστούμε σχετικά με τη δυσκολία επαρκούς περιγραφής της συνεργασίας των αισθήσεων με τον ορθό λόγο, ώστε να δοθεί «απάντηση» στο πρόβλημα της σύνδεσης του νου με τον κόσμο και να συνειδητοποιήσουμε το «τίμημα» για την εξασφάλιση αυτής της συνεργασίας.  γ. Να αποτιμήσουμε τη σημασία του καντιανού γνωσιολογικού εγχειρήματος.
  • 3. 1. Ποια είναι η συνεισφορά του Καντ στον προβληματισμό για την πηγή της γνώσης; Πως οδηγήθηκε στη διατύπωση της συνθετικής θεωρίας;  Ο Καντ επιχείρησε τη σύνθεση (σύζευξη, συγκερασμό, γεφύρωμα) των δύο μονομερών προσεγγίσεων, θεωριών σχετικά με την πηγή της γνώσης, του ορθολογισμού και του εμπειρισμού.  Θυμόμαστε ότι: ο ορθολογισμός θεωρεί πηγή γνώσης το νου, αποδεχόμενος την a priori, την προ- εμπειρική γνώση, ενώ ο εμπειρισμός θεωρεί ότι οι αισθήσεις αποτελούν την ασφαλή οδό για τη δημιουργία της γνώσης, των βέβαιων και αντικειμενικών παραστάσεων.  Ο Καντ προχώρησε στο προφανές και αυτονόητο ωστόσο δύσκολο: σε μία θεωρία με μεγαλύτερη πληρότητα διατυπώνοντας την άποψη πως η γνώση πηγάζει από τη συνεργασία του νου και των αισθήσεων. Επομένως και η αντιληπτική ικανότητα του νου εξαρτάται και στηρίζεται εξίσου στις λειτουργίες των αισθήσεων και της λογικής.  Ο Καντ θεωρεί την εμπειρία τυφλή χωρίς τη νόηση και τη νόηση κενή χωρίς την εμπειρία.  Η κριτική του εμπειρισμού: Η γνώση δεν είναι παθητική διαδικασία πρόσληψης και συσσώρευσης δεδομένων των αισθήσεων. Ο νους είναι αυτός που θέτει σε τάξη την εμπειρία μέσω των κατηγοριών της νόησης και των μορφών της καθαρής εποπτείας.  Η κριτική του ορθολογισμού: Ο ορθός λόγος δεν συλλαμβάνει προϋπάρχουσες αναγκαίες αλήθειες μέσω της εποπτείας ή με το να τις θεωρεί προφανείς. Δεν μπορεί μόνος του να συνδέσει τα στοιχεία του με τις αλήθειες του εμπειρικού κόσμου. Είναι αναγκαία λοιπόν η συνεργασία.
  • 4. 2. Πως γίνεται όμως αυτή η συνεργασία; Συνδέονται απευθείας ο ορθός λόγος με τον εμπειρικό κόσμο; Πρόκειται για μια απλή προσθετική λειτουργία, κατά την οποία συσσωρεύονται δεδομένα των αισθήσεων στα δεδομένα του νου; Σ’αυτά τα ερωτήματα απαντά ο Καντ με τη συνθετική του θεωρία. 'Η γνώση είναι δυνατή επειδή υπάρχει στην εμπειρία μας, κι αφού υφίσταται, πρέπει να υφίστανται κι οι συνθήκες που την καθιστούν δυνατή. Μάλιστα, η πραγματικότητα που μας είναι γνώσιμη, συνίσταται ακριβώς στις συνθήκες αυτές'. Aυτές είναι σε γενικές γραμμές οι προκείμενες του γνωσιοθεωρητικού προγράμματος του Καντ.
  • 5. Στάδια δημιουργίας της γνώσης  Αρχικά έχουμε τη συγκρότηση της εμπειρίας.  Η γνώση αρχίζει από την εμπειρία. Δεν έχουμε καμιά γνώση μέσα μας που να προηγείται της εμπειρίας.  Στη συνέχεια ο νους επεξεργάζεται με τους μηχανισμούς του τα δεδομένα των αισθήσεων.  Τα αντικείμενα που ερεθίζουν τις αισθήσεις μας είναι αυτά που αφυπνίζουν τη γνωστική μας δύναμη.  Άρα ο ορθός λόγος δεν μας παρέχει a priori γνώση για τα πράγματα αλλά a priori μηχανισμούς για την επεξεργασία των δεδομένων. Εξώφυλλο της "Κριτικής του Καθαρού Λόγου" του Καντ.
  • 6. 3. Πως ακριβώς λειτουργούν αυτοί οι νοητικοί μηχανισμοί;  Ο νους αντιλαμβάνεται τα εμπειρικά δεδομένα και μετατρέπει τα φαινόμενα σε ενιαίες παραστάσεις, κάτι που επιτυγχάνεται με την τοποθέτησή τους στο χώρο και στο χρόνο. Ο χώρος και ο χρόνος είναι εγγενείς, σύμφυτες μορφές εποπτείας. Αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις της αντιληπτικής λειτουργίας. Υπάρχουν ανεξάρτητα από την εμπειρία και είναι αδύνατη η αντίληψη αν το εμπειρικό υλικό δεν τοποθετηθεί στον χωροχρόνο.  Κατόπιν, περνάμε στη διατύπωση πεποιθήσεων, λογικών κρίσεων γύρω από τα πράγματα της εμπειρίας, ιδωμένα όμως ως οργανωμένα φαινόμενα και όχι καθεαυτά.  Τελικά ο Καντ καταλήγει ότι και από το συγκερασμό αυτό παραμένουν αναπάντητα ουσιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα (υφή κόσμου, ύπαρξη Θεού, αθανασία ψυχής) γιατί η φιλοσοφική σκέψη είναι υπερβατολογική και όχι υπερβατική.
  • 7. 4. Ποια είναι η σημασιολογική διαφορά των όρων υπερβατολογική και υπερβατική γνώση; Πορτρέτο του Ιμμάνουελ Καντ από τον Dresdner Kunsthandel περίπου στα 1790.  Υπερβατολογική είναι κάθε γνώση που γενικά δεν ασχολείται τόσο με τα αντικείμενα όσο με το δικό μας τρόπο γνώσεως των αντικειμένων.  Υπερβατική είναι αυτή που προχωράει με τη βοήθεια του λόγου πέρα από τα όρια της δυνατής ανθρώπινης εμπειρίας.  Η μεταφυσική του Καντ έχει συχνά εξηγηθεί με αναφορά στο παράδειγμα ή μεταφορά του μπισκοτοκόπτη, 'cookie-cutter'. Η ζύμη (τα πράγματα καθ' εαυτά) είναι ανεξάρτητη από τον ζαχαροπλάστη (εμάς). Ο ζαχαροπλάστης επιθέτει τις λεπίδες ή φόρμες του μπισκοτοκόπτη για να κατασκευάσει, ή φορμάρει τα μπισκότα (φαινόμενα).  Πρόκειται, βέβαια, για μια ιδιοφυή, όσο και μυστηριώδη μεταφυσική που έχει σαγηνεύσει την φιλοσοφία στο τελευταίο τέταρτο της χιλιετίας. Η πραγματικότητα είναι μυστηριώδης καθ' εαυτή γιατί είναι απρόσιτη. Η πραγματικότητα όπως την γνωρίζουμε είναι μυστηριώδης καθώς δεν είναι, κατά κάποιο τρόπο, παρά έργο των χειρών μας. Πώς μπορούν οι μπισκοτοκόπτες του μυαλού μας να βγούν έξω και να φτάσουν τα αστέρια;
  • 8. 5. Πως επιτυγχάνεται η συνεργασία ορθού λόγου-εμπειρίας;  Η συνεργασία ορθού λόγου-εμπειρίας είναι εφικτή χάρη στις εποπτείες.  Ο Καντ ενδιαφέρεται να γεφυρώσει το χάσμα που άφησε ο εμπειριστής Λοκ ανάμεσα στον γνώστη και το αντικείμενο της γνώσης, το χάσμα που οδηγεί στον σκεπτικισμό. Η ιδεαλιστική λύση του επισκόπου Μπέρκλεϋ ήταν να φέρει το αντικείμενο μέσα στον νου. Ο Καντ θεωρεί ότι η δική του λύση απορρίπτει την άποψη αυτή: το αντικείμενο είναι εξωτερικό ως προς τον νου - 'εκεί έξω' - αλλά εν μέρει συνίσταται, 'κατασκευάζεται' από μας. Σαν έννοια που 'αναγνωρίζει' το αντικείμενο και σαν αίσθηση η τάξη κι η οργάνωση της οποίας οφείλει στην αιτιότητα και τις 'εποπτείες' του χώρου και του χρόνου. Το κρίσιμο βήμα του Καντ είναι από το:  Α. Κάποιες συνθήκες πρέπει να ισχύουν αν πρόκειται να γνωρίζουμε αντικείμενα. στο  Β. Τα αντικείμενα που γνωρίζουμε πρέπει να συνίστανται από αυτές τις συνθήκες.
  • 9. 6. Να ορίσετε τις έννοιες εποπτείες και κατηγορίες  Εποπτείες, κατά τον Καντ, είναι οι άμεσες, ενιαίες παραστάσεις που παρουσιάζονται στις αισθήσεις μας. Αυτές περιέχουν το πολλαπλό εμπειρικό υλικό, το οποίο έχει ήδη μεταβληθεί σε μία πρώτη επεξεργασία, πριν έλθει σε επαφή με τις κατηγορίες, τις νοητικές λειτουργίες που διαμορφώνουν παραστάσεις ενός βαθύτερου επιπέδου, τις έννοιες.  Οι εποπτείες εντάσσονται στις κατηγορίες νόησης: της ποσότητας, της ποιότητας, της σχέσης, του τρόπου. Στοιχείο αυτών των κατηγοριών είναι η συμπληρωματικότητα.  Κατηγορίες, σύμφωνα με τον Καντ, είναι οι προεμπειρικές μορφές λειτουργίας της νόησης, χάρη στις οποίες οργανώνεται και αξιοποιείται το υλικό της εμπειρίας.
  • 10. 7. Πως επέδρασε η καντιανή προσέγγιση στη νεότερη φιλοσοφική σκέψη;  Η καντιανή σύνθεση αποτελεί την αφετηρία και της μεταγενέστερης αντιμετώπισης των γνωσιολογικών προβλημάτων, κυρίως στο χώρο της φιλοσοφίας των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών.  Παρόλο που έζησε την περίοδο του Διαφωτισμού, ο Καντ θεωρείται από πολλούς νεότερους φιλοσόφους ως ο διανοητής που ενσαρκώνει τη μετάβαση στη νεωτερικότητα. Η σκέψη του Καντ (1724- 1804) αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας όχι μόνο γιατί ολοκληρώνει την κριτική στροφή που εγκαινιάζει ο Ντεκάρτ αλλά και γιατί σφραγίζει την πορεία ολόκληρης της μεταγενέστερης φιλοσοφίας, με την έννοια ότι αυτή βρίσκεται έκτοτε σε έναν μόνιμο κριτικό διάλογο μαζί της. «Δεν θα δράσω με άλλο τρόπο παρά έτσι που να μπορούσα να επηρεάσω ώστε το αξίωμά μου να γίνει καθολικός νόμος». IΜΜΑΝΟΥΕΛ ΚΑΝΤ
  • 11. Θέματα για συζήτηση: 1. Να διαβάσετε το απόσπασμα από την «Κριτική του καθαρού λόγου» του Καντ και να καταδείξετε τη σημασία που αποδίδει στο ρόλο της εμπειρίας, παρόλο που βρίσκεται πιο κοντά στον ορθολογισμό. Με ποιο είδος συλλογισμού γίνεται κατανοητή; «Το ανάλαφρο περιστέρι, σχίζοντας με το ελεύθερό του πέταγμα τον αέρα, που νιώθει την αντίστασή του, θα μπορούσε να πλάσει την παράσταση ότι αυτό θα το πετύχαινε πολύ πιο καλά μέσα στον κενό από αέρα χώρο. Έτσι ακριβώς εγκατέλειψε ο Πλάτων τον αισθητό κόσμο, γιατί αυτός θέτει στη νόηση τόσο στενά όρια, και ρίχτηκε με τόλμη πέρα απ’ αυτόν με τα φτερά των ιδεών στον κενό χώρο της καθαρής νοήσεως. Δεν πρόσεξε ότι παρ’ όλες τις προσπάθειές του δεν κέρδιζε δρόμο, γιατί δεν είχε έρεισμα, κατιτί σαν υποστήριγμα, όπου θα μπορούσε να στερεωθεί και να βάλει δύναμη, για να μετακινήσει τη νόηση από τη θέση της. Είναι η συνηθισμένη μοίρα του ανθρώπινου λόγου στην άκρα θεωρητική του μορφή να αποπερατώνει το οικοδόμημά του όσο μπορεί πιο νωρίς και ύστερα πια να εξετάζει για πρώτη φορά αν έχουν μπει γερά θεμέλια. Αλλά τότε επιστρατεύονται κάθε λογής προσχήματα, για να παρηγορηθούμε ως προς τη στερεότητά του ή ακόμα καλύτερα για να απορρίψουμε έναν τόσο καθυστερημένο και επικίνδυνο έλεγχο…». Ρενέ Μαγκρίτ, «Η μεγάλη οικογένεια», 1963. Λάδι σε καμβά.
  • 12. 2. Αφού διαβάσετε προσεκτικά το απόσπασμα από την «Κριτική του καθαρού λόγου»» του Καντ, στη σ. 87 του σχολικού σας βιβλίου, να απαντήσετε στις ερωτήσεις: «Ότι κάθε γνώση μας αρχίζει με την εμπειρία, αυτό δεν επιδέχεται καμιά αμφιβολία, γιατί με τι άλλο θα μπορούσε να αφυπνιστεί η γνωστική μας δύναμη για να ασκήσει το έργο της, αν όχι με αντικείμενα που ερεθίζουν τις αισθήσεις μας και που πότε προκαλούν από μόνα τους τη γέννηση παραστάσεων και πότε βάζουν τη νοητική μας ενέργεια σε κίνηση να τις συγκρίνει, να τις συνδέσει ή να τις χωρίσει και έτσι να κατεργαστεί το άμορφο υλικό των κατ’ αίσθηση εντυπώσεων για τον σχηματισμό μιας γνώσης των αντικειμένων που ονομάζεται εμπειρία. Έτσι, από την άποψη του χρόνου, δεν έχουμε καμιά γνώση μέσα μας που να προηγείται από την εμπειρία, όλες αρχίζουν με αυτήν. […] Αλλά και αν ακόμα κάθε γνώση μας πρωταρχίζει με την εμπειρία, αυτό δε σημαίνει ότι καθεμιά πηγάζει από την εμπειρία. Γιατί θα ήταν δυνατόν ακόμα και η εμπειρική γνώση μας η ίδια να αποτελεί ένα σύνθετο κατασκεύασμα από αυτό που προσλαμβάνουμε μέσω εντυπώσεων και από εκείνο που η ίδια η γνωστική μας δύναμη (ερεθιζόμενη μονάχα από τις κατ’ αίσθηση εντυπώσεις) αντλεί από τον εαυτό της. […] Oνομάζω υπερβατολογική κάθε γνώση που γενικά δεν ασχολείται τόσο με τα αντικείμενα όσο με τον δικό μας μονάχα τρόπο γνώσεως αντικειμένων, εφόσον αυτός πρόκειται να είναι a priori δυνατός. […] Από τα πράγματα νοούμε a priori μονάχα εκείνο που εμείς οι ίδιοι θέτουμε σ’ αυτά”». (Ιμ. Καντ, Κριτική του καθαρού λόγου, μτφρ. Αναστάσιος Γιανναράς, εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 1977, Β1-2, Α11/Β25, ΒΧVIII)  Ποια είναι, σύμφωνα μ ’αυτό, η αρχή, η αφετηρία της γνώσης;  Πως ακριβώς, μέσα από ποιες διαδικασίες συγκροτείται η εμπειρία και πως συντίθεται τελικά η γνώση;  Ποια είναι η διαφορά της αρχής από την πηγή της γνώσης, όπως φαίνεται στη δεύτερη παράγραφο του αποσπάσματος;  Ποια γνώση χαρακτηρίζει υπερβατολογική ο Καντ;
  • 13. 3. Ποια είναι τα βήματα του σχηματισμού της γνώσης, έτσι όπως ερμηνεύει την καντιανή θεωρία ο Ε. Παπανούτσος; Πρώτα χρησιμοποιούνται οι a priori μορφές της εποπτείας, ο τόπος και ο χρόνος, για να σχηματισθούν οι παραστάσεις, και έπειτα με την επέμβαση των καθαρών μορφών της νόησης, των κατηγοριών, ο νους συγκροτεί τελειότερα λογικά πλάσματα: τις έννοιες, όπου αποθησαυρίζεται η αντικειμενική, έγκυρη γνώση. Κατά βάθος όλη αυτή η επεξεργασία είναι μια διαδικασία συνθετική. Σύνθεση, λέγει ο Καντ, ονομάζω αυτή τη δραστηριότητα, για να δείξω ότι οι δεσμοί με τους οποίους ο νους συνθέτει τα δεδομένα των αισθήσεων και κατασκευάζει τα αντικείμενα (τις έννοιές τους) δεν δίνονται μαζί με αυτά, αλλά υφαίνονται από το ίδιο το υποκείμενο με την αυτενέργειά του. Είναι πλάνη λοιπόν να νομίζομε τα αντικείμενα είδωλα μιας αυθύπαρκτης πραγματικότητας απάνω στο αδρανές κρύσταλλο της συνείδησης. Τα αντικείμενα είναι προϊόντα της συνθετικής λειτουργίας της. Γνωσιολογία Ε. Παπανούτσου, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, σ. 23. Ρενέ Μαγκρίτ, Άνδρας με ψηλό καπέλο, 1964. Λάδι σε καμβά.
  • 14. 4.Ποιος είναι ο ρόλος των κατηγοριών στο σχηματισμό της γνώσης; «Χάρη στις κατηγορίες αυτές, κατά τον Καντ, είμαστε σε θέση να βάλουμε σε τάξη το πολύμορφο και ακατάστατο περιεχόμενο της εμπειρίας μας. Να το οργανώσουμε σε συγκεκριμένες ενότητες και να συντάξουμε σε έννοιες τις ετερόκλητες παραστάσεις που σχηματίζουμε με τις αισθήσεις μέσα μας. Με βάση την κατηγορία, ας πούμε, της ενότητας ή της ολότητας, από τις άσχετες, όπως είδαμε παραπάνω, παραστάσεις του κόκκινου χρώματος, του παραλληλόγραμμου σχήματος, της σκληρότητας κ.α. μπορούμε να σχηματίσουμε την έννοια ενός κόκκινου τραπεζιού που αντιπροσωπεύει μέσα μας το καθεαυτό τραπέζι, ένα συγκεκριμένο υλικό τραπέζι που υπάρχει έξω από μας... Οι κατηγορίες μοιάζουν με τα δίχτυα του ψαρά. Αν τα δίχτυα έχουν μεγάλες τρύπες, που αφήνουν τα ψάρια να φεύγουν, ή μικρές τρύπες, που να μην τους επιτρέπουν να μπουν μέσα σ’ αυτά, ο ψαράς οφείλει να τα αντικαταστήσει με άλλα, καταλληλότερα δίχτυα. Το είδος των ψαριών, που προτίθεται να ψαρέψει ο ψαράς, υπαγορεύει και το είδος των διχτυών, που πρέπει να χρησιμοποιήσει. Κατά τρόπο ανάλογο, για τον Καντ, η μορφή της εμπειρίας μας υπαγορεύει το είδος των κατηγοριών, προκειμένου βάσει αυτών, να οργανώσουμε το πολύμορφο περιεχόμενό της και να αποκτήσουμε έτσι τη γνώση της πραγματικότητας». Αρχές Φιλοσοφίας Θ.Πελεγρίνη, ΟΕΔΒ, σ. 57-58.