2. SI SHPIKJA MË E MADHE E NJERËZIMIT PAS RROTËS SË ZJARRIT, INTERNETI PO
TRANSFORMON GJITHNJË E ME TEPËR JETËN E NJERIUT. TRANSFORMIM, I CILI PËR
NGA RËNDËSIA E TIJ, PO KTHEHET NË NJË PËRDORIM TË DOMOSDOSHËM, QË I
NGJAN KAFESË SË MËNGJESIT. INTERNETI PREJ VITESH MUNDËSON KOMUNIKIM TË
SHPEJTË TË INDIVIDËVE, ORGANIZATAVE,MEDIAVE, QOFSHIN VIZIVE APO TË
SHKRUARA, DUKE U KTHYER NË ENCIKLOPEDINË MË TË MADHE TË BOTËS
MODERNE.
3. FILLIMET E TIJ
Në jetën e përditshme është I domosdoshëm
komunikimi.Fillimet e internetit i përkasin viteve 60-të, si
përpjekje e ushtrisë amerikane të lidhte me Rrjet /
Network, bazat e saj nëpër Amerikë.Ndryshe sic njihet nga ne
“KODI MORS”.Më pas u zhvillua telegrafi,që përcillte
mesazhe të shkruara në formate të vogla letre. Më pas filluan
universitetet me njëra-tjetrën. Rreth viteve 70-të filloi dhe
komercializimi i internetit, por mund të dërgohej vetëm posta
elektronike dhe në atë kohë ishte një shërbim tepër i
kushtueshëm.Shërbimi I dërgimit të postës elektronike(E-
mail),ishte ky një tjetër hap I madh në teknologjinë moderne
elektronike.
4. Zanafilla e idesë për ndërtimin e rrjetit, që për ne është i njohur
me emrin "internet", rrjedh nga koha e Luftës së Ftohtë në vitet
60-të. Si iniciatorë të këtij rrjeti janë strukturat ushtarake të ShBA-
së. Që në fillim të viteve ´60-të, ushtarakët amerikanë mendonin
se si ti mbronin informacionet e tyre edhe në raste të ndonjë sulmi
atomik nga kundërshtarët. Si zgjidhje më e mirë e këtij problemi
shikohej një rrjetë elektronike. Në këtë rrjetë duhej që të njëjtat të
dhëna të regjistroheshin dhe të shpërndaheshin nëpër
kompjuterat që ndodheshin në distancë. Në rast të ndryshimeve
tek këto të dhëna, duhej që ndryshimet të bëheshin në të gjithë
kompjuterat e lidhur në atë rrjetë. Secili nga kompjuterat e lidhur
duhet të komunikonte në disa lidhje me kompjuterat e tjerë. Vetëm
në këtë mënyrë ishte e mundshme vazhdimësia e komunikimit në
rast të shkatërrimit të ndonjërit nga kompjuterat, ose këputjes së
ndonjë lidhjeje. Por në vitin 1964, Forcat Ajrore të SHBA-së
angazhojnë firmën RAND Corporation, për ndërtimin e projektit të
quajtur "Rrjeti i decentralizuar".
SI U KRIJUA INTERNETI
5. Kjo firmë nuk u angazhua për atë që ne sot e njohim si
paraardhës i internetit. Për shkak të shumë vështirësive, ky
projekt nuk u realizua, vetë ideja për një "rrjetë të
decentralizuar", ku mbajtja e të dhënave bëhet në formë
paketash, mbeti një ide në letër. Qendra shkencore Advance
Research Projects Agency (ARPA), që nga viti 1958 shërbente
për zhvillimin shkencor për ushtrinë amerikane, vendosi që më
1966-ën të ndërlidhë rrjetin me llogaritësin ARPA. Me këtë
rast, ideja për "rrjetin e decentralizuar" u zhvillua edhe më tej dhe
mori një formë paksa më të kuptueshme. Në vitin 1969, në rrjetin
ARPA-net ishin të lidhur katër llogaritës. Tre vite më vonë, në
ARPA-net ishin të lidhur 40 llogaritës. Duhet theksuar se edhe në
këtë kohë, ARPA-net ishte një rrjet i mbyllur. Nga ky rrjet i
mbyllur, ARPA-net do të ndërtohej më vonë si rrjeti i internetit.
6. NË DITËT E SOTME
Në internet mund të komunikosh me këdo dhe nga kudo, mund të
lexosh, mund të kulturohesh, mund të informohesh, mund të blesh
e të shesësh mallra e shërbime, mund të paguash faturat e
shtëpisë e të biznesit, të paguash e të paguhesh, mund të botosh,
të dëgjosh muzikë,të shohësh koncerte e filma, mund të bësh
shkollë e trajnime profesionale me korrespondencë, e pa fund
gjëra të përditëshme nga jeta e çdokujt prej nesh.
Zhvillimi më i madh në këtë botë të re të teknologjisë së
informacionit (IT) është bërë që nga fundi i viteve 1980-të e në
vijim. Ashtu siç i duhej njeriut, një plug që e tërhiqte me qe, kuaj
apo traktor, për të lëruar tokën, dhe më pas një laps e mjete të
sofistikuara për të shkruar, ashtu edhe për internetin duhet të kesh
një kompjuter dhe një lidhje, që të hysh në botën e madhe të
cyberspace (kibernetikës). Nuk mund të mendohet përparimi i
sotëm në botë, i palidhur me botën e kompjuterit e të IT-së.
7. nevojën e tij të komunikimit me qendrat e tjera në Europën Lindore si dhe me
qendrën në Shtetet e Bashkuara. Për vite me radhë nuk kishte as ligj, as
eksperiencë në përdorimin e këtij shërbimi të ri tek ne. Liberalizmi i ligjit të mediave
në përgjithësi pas 1997-ës, bëri të mundur që operatorë të medias, por jo vetëm, të
zbulonin edhe botën e internetit. Ky zhvillim i vrullshëm do të vazhdonte dhe në
vitet, ku do të vendosej edhe krijimi i infrastrukturës së nevojshme në lidhjen
ndërkombëtare.Dy janë linjat bazë nga ku Shqipëria furnizohet me internet
nëpërmjet fibrave optikë. Njëra është linja veri-jug, që kalon nga Kroacia për në
Greqi nëpërmjet Shqipërisë. Tjetra është linja lindje-perëndim, që vjen në Shqipëri
nga Italia, për të vazhduar në drejtim të Turqisë nëpërmjet Maqedonisë dhe
Bullgarisë.
Sallat e internetit dhe internet-kafe u zhvilluan në Shqipëri për të tërhequr sa më
shumë të rinjtë, klientë privatë e sporadikë. Në konceptin modern të një "kafeje", e
bashkëngjitur tani me shërbimin e kufizuar të internetit me disa kompjutera. Por
shtrirje më të gjerë morën sallat ose qendrat e internetit me 5-20 kompjutera, të
cilat sjanë gjë tjetër veçse adoptime nga dhoma apo apartamente banimi të kateve
përdhese në "cyber-room". Një biznes ky jo vetëm për amatorët e kompjuterave
apo studentë të sapodiplomuar me intuitë tregu, por sot dhe i kujtdo që merr
përsipër përballjen me riskun e tregut. Rreth 1000 të tilla numërohen tani në
Shqipëri, ku pjesa më e madhe e tyre ndodhen në Tiranë e Durrës
INTERNETI NË SHQIPËRI
8. Në të kaluarën, vetëm një elitë e vogël mjetesh informimi, si gazetat, rrjetet
televizive dhe koorporatat e mëdha, kontrollonin pjesën më të madhe të
informacionit. Por me përhapjen e Internetit, gjithnjë e më shumë njerëz po
arrijnë të marrin direkt informacione të pafiltruara të të gjitha llojeve. Bizneset
po e njohin këtë prirje dhe po përpiqen të përfitojnë prej saj. Miliona e miliona
njerëz hyjnë në faqet elektronike në kohët e sotme, për të lexuar shtypin e
ditës, parashikimin e motit, këmbimin valutor, postën elektronike e për të
kërkuar çdo gjë në të famshmin Google. I njohur si motori më i madh për
kërkimet në Internet, ka një mesatare prej mbi 100 milionë kërkimesh në ditë.
Njerëzit nga i gjithë globi bëjnë thuajse miliarda kërkime çdo muaj.
Informacioni ka qenë gjithnjë një produkt dhe pushtet në botën e biznesit. Tani
atë e shfrytëzojnë më shumë konsumatorë kur përdorin Internetin. Sot dihet
se një nga shërbimet më të rëndësishme të teknologjisë bashkëkohore janë
kompjuterat. Mundësitë dhe përdorimet e tyre janë kaq të shumta, sa është
vështirë t'i numërojmë, por e sigurt është se ata lehtësojnë dhe shumfishojnë
në mënyrë të paimagjinueshme punën në shumë drejtime të veprimtarisë
njerëzore.
INTERNETI DHE PËRHAPJA E
INFORMACIONEVE
