Kişisel Gelişim 2.Hafta

1. Öz Farkındalık Araçları: SWOT
Analizi ve Johari Penceresi

2. Hedefler
(1) Öz farkındalık ile kişisel gelişim
arasındaki ilişkiyi açıklayabilme
(2) SWOT Analizi ve Johari Penceresini
öz farkındalık ve kişisel gelişim için
kullanabilme
(3) Öz farkındalığın kişisel ve kurumsal
gelişim için önemini kavrayabilme

3. SWOT Analizi ve Johari
Penceresi
“Herkes dünyayı değiştirme düşüncesinde fakat
kendini değiştirmeyi düşünen kimse yok.”
(Leo Tolstoy)

4. Bir Afrika Deyişi
Her sabah bir ceylan uyanır Afrika'da. Kafasında
tek bir düşünce vardır. En hızlı koşan aslandan
daha hızlı koşabilmek, yoksa aslana yem olacaktır.
Her sabah bir aslan uyanır Afrika'da. Kafasında
tek bir düşünce vardır. En yavaş koşan ceylandan
daha hızlı koşabilmek, yoksa açlıktan ölecektir.
İster aslan olun, ister ceylan olun hiç önemi yok...
Yeter ki güneş doğduğunda koşuyor olmanız
gerektiğini bilin. Hem de bir önceki günden daha
hızlı koşuyor olmanız gerektiğini bilin.

5. Hayat adlı koşuyu ne kadar
güzel anlatmış Afrika atasözü;
"Bir önceki günden daha hızlı koşmak
gerekmektedir." Çünkü eğer aslansanız ve en
yavaş koşan ceylanı bir önceki gün
yakalamışsanız ve bugün bir ceylan yakalamak
niyetindeyseniz, artık bilmelisiniz ki en yavaş
ceylan sizden daha hızlıdır. O halde düne göre
hızınızı arttırmak gerekmektedir. Yok, eğer
ceylansanız ve henüz aslana yem olmamışsanız,
hızınızı düne göre arttırmalısınız. Çünkü sıra size
gelmiş olabilir. Yani... Hayat koşusunda, devam
edebilmenin tek şartı var... "Dünden daha hızlı
olabilmek..." Bakın bakalım şimdi kendi
kendinize... Ondan, şundan, bundan değil
"Dünden Hızlı mısınız?”

6. Öz Farkındalık Bize ne Sağlar?
• Yetenek ve becerilerimizin fark edip
kullanmamız başarıyı artırır.
• Zayıf yönlerimizi fark edip önlem
almamız problemleri azaltır.
• Kurumsal ve bireysel yaşam
kalitemiz artar.

7. Kişisel Gelişim ve Öz Farkındalık
• Öz farkındalık: Kişinin sahip olduğu
özelliklerin yine kendisi tarafından
ciddi bir şekilde gözden geçirilmesi
süreci
• Ben kimim?
• İşleri niçin bu şekliyle yapıyorum?

8. Öz Farkındalığın Yararları
• Bireysel yeteneklere ilişkin farkındalık
• Kişisel ilgi ve ihtiyaçların karşılanması
için uygun seçimler yapılmasına yardım
• Sorumluluk bilinci ve özgüvenin
yükselmesi
• Öğrenme ve bireysel gelişime destek
• Doğru beceriler geliştirilmesine
rehberlik
• İşin kalitesinde artış

9. SWOT Analizi ve Johari
Penceresi
• Dünden daha iyi olmamıza hizmet
eder.
• Hem bireysel hem de kurumsal
gelişime yönelik kullanılır.
• Sürekli gelişim sağlamayı amaçlar.

10. Stratejik Planlama SWOT Analizi
İlişkisi
• Mevcut durum ne?
• Ne üretilecek?
• Kim için üretilecek?
• Neden üretilecek?
• Nasıl üretilecek?

11. Stratejik Planlama
• Örgütsel düzeyde kullanılabilir
• Bireysel düzeyde kullanılabilir
• Hem bireysel hem örgütsel gelişime
hizmet eder
• İyileştirme sürecini sistematik hale
getirir

12. Stratejik Planlama
• Mevcut durum analizi
• Güçlü yönler (Strengths)
• Zayıf yönler (Weaknesses)
• Fırsatlar (Opportunities)
• Tehditler (Threats)
Bu analiz yaygın olarak SWOT analizi
olarak adlandırılmakta olup, parantez
içinde İngilizce olarak verilen sözcüklerin
ilk harflerinden oluşmaktadır.

13. SWOT Analizi
• Stratejik planlamanın önemli bir aracı
• Kurumlar kadar bireyler de ihtiyaç
duyar
• Öz farkındalığın önemli bir aracı

14. SWOT Matrisi

15. SWOT Analizi: Kim, hangi
amaçla, ne zaman yapmalı?
• Amaç: İç ve dış etkenleri dikkate
alarak, var olan güçlü yönler ve
fırsatlardan en üst düzeyde
yararlanacak, tehditlerin ve zayıf
yanların etkisini en aza indirecek
plan ve stratejiler geliştirmek
• Kim: Bireyler ve kurumlar
• Ne zaman: Sürekli

16. SWOT Analizinin Aşamaları
1. SWOT konusunu belirleme
2. Kümeleme
3. Zayıf yönlerin analizi
4. Eylem planı
5. Tehditler için risk analizi
6. Güçlü yönler ve fırsatlardan tam
yararlanma

17. SWOT Analizinin Aşamaları
Birinci Aşama: SWOT konusunu belirleme
• Beyin fırtınası
• Rahat, sakin, sessiz bir ortam
• 100 cm x 50 cm ebadında bir karton
• SWOT konusu kartonun üst kısmına
• Karton üzerinde çizilerek oluşturulmuş
dört alan
• Her bir alanda sırasıyla yanıtlanacak
dört soru

18. SWOT Analizinin Aşamaları
SWOT konusunu belirleme
Genel anlamda iyi bir kütüphaneciyim ama ideallerim bunun çok ötesinde. Aslında ben aranan, tercih
edilen, model alınan etkili bir ‘çocuk kütüphanecisi’ olduğumda yaptığım işten en üst düzeyde haz
duyacağım. Bu hedefi gerçekleştirmek için;
• Mevcut durumda “güçlü yönlerim” nelerdir?
• Mevcut durumda “zayıf yönlerim” nelerdir?
• İlgili olduğum dış çevrede hangi “fırsatları” değerlendirilebilirim?
• İlgili olduğum dış çevrede hangi “tehditler” söz konusu olabilir?

19. SWOT KONUSU: Aranan, tercih edilen, model alınan etkili bir ‘çocuk
kütüphanecisi’ olmak istiyorum.
Güçlü Yönlerim Zayıf Yönlerim
Fırsatlarım Tehditlerim

20. SWOT Analizinin Aşamaları
Güçlü Yönlerim
• Genel kütüphanecilik bilgim güçlüdür.
• Mesleğimi seviyorum.
• Saygın bir üniversiteden Bilgi-Belge
Yönetimi lisans diplomasına sahibim.
• Çocukları seviyorum, gelişimlerini son
derece önemsiyorum.
• Çocuk edebiyatını ulusal ve uluslararası
boyutta izlemeye çalışıyorum.

21. SWOT Analizinin Aşamaları
Zayıf Yönlerim
• Çocuklarla iletişim kurmakta güçlük
çekiyorum.
• Pedagojik bilgilerim zayıf.
• Okullarla ve öğretmenlerle hiçbir bağım yok.
• Ders programları hakkında bilgi sahibi
değilim.
• Lisans eğitiminde çocuk edebiyatı odaklı bir
eğitim almadım.
• Yeni bilişim teknolojilerini kullanım
sınırlılıklarım var.
• Yabancı dil düzeyim uluslararası çocuk
edebiyatını izlemek için yetersiz kalıyor.

22. SWOT Analizinin Aşamaları
Fırsatlarım
• Çevrede her zaman yeterince çocuk var.
• Gelişen teknoloji hem kitaplara hem de
çocuklara erişimi kolaylaştırabilir.
• Yurtdışında saygın kütüphanelerde hizmet-
içi eğitim fırsatları var.
• Bulunduğum çevredeki üniversitelerin okul
öncesi ve sınıf öğretmenliği programları
var.
• Piyasada kitaplar oldukça pahalı.

23. SWOT Analizinin Aşamaları
Tehditlerim
• Çalıştığım kütüphanenin fiziksel
koşulları kötü.
• İşini iyi yapanlar takdir edilmiyor, değer
verilmiyor.
• Teknolojik olanaklar zayıf.

24. SWOT Analizinin Aşamaları
İkinci Aşama: Kümeleme
• Neden-sonuç ilişkilendirmeleri
• Hangi zayıf yön başka hangi zayıf yöne
neden oluyor ya da hangisi hangisinden
kaynaklanıyor?
• Yapışkanlı kağıtların gruplanması
(«Yönetimle» ilgili olanlar,
«Kaynaklarla» ilgili olanlar gibi)
• Tekrarların birleştirilmesi, ayıklanması
• Her bir ifadenin numaralandırılması

25. SWOT Analizinin Aşamaları
Üçüncü Aşama: Zayıflıkların Analizi
• Çok sayıda zayıf yön tespiti
• Zayıf yönün önemi nedir
• Zayıf yönün çözüm kolaylığı nedir?

26. Çözümü
Kolay
Çözümü
Zor
Önemi
Düşük
Önemi
Yüksek
Zayıf yönlerin önem derecesi ve çözüm kolaylığı analizi matrisi

27. SWOT Analizinin Aşamaları
Dördüncü Aşama: Eylem Planı
• Zayıf yön ifadelerinin hedef ifadelerine
dönüştürülmesi
«Pedagojik bilgilerim zayıf.» (Zayıf yön)
«Çocuklara okuma sevgisi ve kütüphaneden
yararlanma alışkanlığı kazandırırken onların
gelişim evreleri ve öğrenme süreçleriyle ilgili
bilgileri kullanmak.» (Hedef ifadesi)
• Hedef ifadeleri ile eylem planının alt
yapısının oluşturulması

28. SWOT Analizinin Aşamaları
Beşinci Aşama: Risk analizi
• Tehditlerin değerlendirilerek risklerin
analizi
• Tehdidin önem derecesi ve gerçekleşme
olasılığı
• Yeşil alandaki tehditler
• Sarı alandaki tehditler
• Kırmızı alandaki tehditler

29. Tehdidin gerçekleşme
olasılığı düşük
Önemi
Düşük
Önemi
Yüksek
Tehditler için risk analizi matrisi
Tehdidin gerçekleşme
olasılığı yüksek

30. SWOT Analizinin Aşamaları
Altıncı Aşama: Güçlü Yönler ve Fırsatlardan
Tam Yararlanma
• Güçlü yönlerden yararlanma düzeyinin
analizi
• Fırsatlardan yararlanma düzeyinin
analizi

31. Johari Penceresi ile Öz Farkındalık

32. Johari Penceresi
“Birlikte yaşadığımız insanlara karşı tutumumuz
onları anlamamıza bağlıdır.”
(Alfred Adler)

33. Johari Penceresi Nedir?
• Öz farkındalık
• Kişisel gelişim
• İletişimin güçlendirilmesi
• Kişiler arası ilişkiler
• Grup dinamiği oluşturma
• Ekip geliştirme
• Gruplar arası ilişkiler
için kullanılan basit ve yararlı bir araç.

34. Johari Penceresi Nedir?
• Amerikalı psikologlar:
Joseph Luft ve Harry Ingrham
• A.B.D., 1950’li yıllar
• İşyeri, okul, sınıf hatta ev ortamında
etkili

35. Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi

36. Johari Penceresi Alanları
Johari penceresi kendimize, şu iki farklı
perspektiften bakacak şekilde yapılandırılmıştır:
(1) Başkalarının Sizinle İlgili Bildikleri/Bilmedikleri
(2) Sizin Kendinizle İlgili Bildikleriniz/Bilmedikleriniz

37. Açık Alan /
Serbest Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Açık Alan

38. Örtük (Gizli Alan)
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Örtük (Gizli) Alan

39. Kör Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Kör Alan

40. Bilinmeyen Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Bilinmeyen Alan

41. Açık Alan/Serbest Alan
/Meydan
Kör Alan
Örtük (Gizli) Alan Bilinmeyen Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi’nin Tamamlanmış Şekli
SOR
SÖYLE

42. Johari Penceresi: Örnek Olay
Zafer Bey’in farklı bir kütüphaneci olacağı henüz
üniversitede öğrenci olduğu yıllarda kendini
hissettirmişti. Yaklaşık on iki yıl önce, mezun olur
olmaz genç bir kütüphaneci olarak il halk
kütüphanesinde işe başladı. Bu süre içinde önce
katalog uzmanlığından katalog birim şefliğine, daha
sonra şeflikten teknik hizmetlerden sorumlu müdür
yardımcılığına hızlı bir şekilde terfi etmesi kimseyi
şaşırtmadı. Bu hızlı ilerleme herkes tarafından doğal
ve hak edilmiş bir ilerleme olarak karşılandı. Fakat
her ne olduysa izleyen zaman dilimi içerisinde bu
ilerleme durdu, çabaları bunu değiştirecek bir etki
yaratmadı.

43. Johari Penceresi: Örnek Olay
Diğer çalışanlar tarafından başarılı, saygın görüldüğüne,
hatta bazen kararlı yaklaşımlarından dolayı kendisinden
biraz çekinildiğine inanmaktaydı. Ufak tefek tereddütlere
rağmen genel olarak performansına ilişkin
değerlendirmeler hep olumluydu. Kütüphane üst
yöneticilerinin, personelin hizmet-içi eğitim etkinliklerine
katılmasını önemli gördüğünü, katılım gösterenlere daha
olumlu bakıldığını duydu. Bu tür eğitimlere sıcak
bakmamasına rağmen sırf üst yöneticilerine mesleğini ne
kadar önemsediğine ilişkin bir mesaj gönderme
umuduyla düzenlenen bir kişisel gelişim seminerine
katıldı. Eğer bu da işe yaramazsa başka bir kuruma
geçişi seçenekleri arasında değerlendirmekteydi.

44. Johari Penceresi: Örnek Olay
Katıldığı bu kişisel gelişim seminerinin ilk oturumunda
tüm katılımcılardan yirmi maddeden oluşan bir Johari
Penceresi Anketi doldurmaları istendi. Zafer Bey anketi
tamamlayıp, sonuçları değerlendirdiğinde oluşan Johari
Penceresi’nin şekildeki gibi olduğunu gördü.

45. Açık Alan Kör Alan
Örtük (Gizli) Alan Bilinmeyen Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Örnek Olay
Zafer Bey’in Öz Değerlendirmesi

46. Johari Penceresi: Örnek Olay
Bu değerlendirmeden sonra on iki katılımcıdan oluşan
grup kendilerine verilen bir problem durumu üzerinde
ortak bir etkinlik yürütmeye başladı. Grup çalışması bir
süre a gayet eğlenceli ve etkili bir şekilde devam etti.
Tam çalışmanın orta yerinde Zafer Bey’in oluşturulması
tasarlanan kütüphanedeki materyallerin sınıflamasına
ilişkin önerisi kabul görmeyince kendini kötü hissetti
çünkü önerisinin doğru olduğu konusunda hiç şüphesi
yoktu. Gerçekten de önerisi yerindeydi ve grup bu
öneriyi kabul etseydi grubun performansı çok daha
başarılı olacaktı.

47. Johari Penceresi: Örnek Olay
Bu grup çalışmasından sonra seminer katılımcılarından
daha önce kendileri için doldurdukları Johari Penceresi
anketlerini birbirleri için doldurmaları istendi. Zafer Bey
için takımının verdiği şekildeki geri bildirim net ve
sarsıcıydı.

48. Açık Alan Kör Alan
Örtük
(Gizli) Alan
Bilinmeyen Alan
Kendimle ilgili
bildiğim şeyler
Kendimle ilgili
bilmediğim şeyler
Başkalarının
benimle ilgili
bildikleri
Başkalarının
benimle ilgili
bilmedikleri
Johari Penceresi: Örnek Olay
Zafer Bey’in Takımının Verdiği Dönüt

49. Johari Penceresi: Örnek Olay
Geri bildirimle hayal kırıklığına uğrayan Zafer Bey’e
katılımcı görüşlerinin kendisini şaşırtıp şaşırtmadığı
soruldu. Bir süre düşündü, yaşadıklarını gözden geçirdi.
Oturum yöneticisi kendisine davranışını etkileyenin ne
olduğunu sordu. Son olarak da onun takımdaki diğer
üyeler hakkında ne düşündüğünü bilmek istediğini
belirtti. Grubun kendi fikrine karşı çıkmış olmasından
başka söyleyecek bir şeyi olmadığını fark etmesi onu
hayrete düşürdü. Kendisini gözlem ve analiz konusunda
çok güçlü bir olarak görmesine rağmen söyleyebileceği
kayda değer bir şey olmadığını far ketti.

50. Johari Penceresi: Örnek Olay
Başlangıçtaki kızgınlığını, sonrasındaki mahcubiyetini ve
devamındaki rahatlamasını ve diğer tüm düşünce ve
hislerini katılımcılarla paylaştı. Seminer gününün sonuna
doğru kütüphanede neden daha fazla yükselemediğini
anlamaya başladı. Hırslarının yıllarca kendisini nasıl
tükettiğini görmeye başladı. Seminerin devamında da
Zafer Bey kendini keşfetmeye devam etti.

51. Sonuç
• SWOT Analizi ve Johari Penceresi:
Sistematik kalite geliştirme sürecinin
önemli iki aracı
• Uygun kullanıldığında dikkate değer
gelişmeler
• Eylem planı geliştirmenin alt yapısını
oluşturan araçlar
• Bireysel gelişime destek olan araçlar
• Değişen mevcut durum nedeniyle
kullanımda süreklilik

52. Teşekkürler