2. Στο Εκουαντόρ, (κεντρική Αμερική)
την τελευταία μέρα του χρόνου,
κατασκευάζουν τεράστιες κούκλες,
τους «γερο-Χρόνους» (Años Viejos),
που παριστάνουν πρόσωπα και
γεγονότα της χρονιάς που πέρασε.
Συχνά με τον τρόπο αυτό δείχνουν
τη δυσαρέσκειά τους.
5. Τα μεσάνυχτα, με την είσοδο του καινούριου χρόνου, καίνε τις κούκλες:
Η πράξη αυτή συμβολίζει το ότι αφήνουν οριστικά πίσω τα κακά του χρόνου
που πέρασε. Αν μάλιστα η χρονιά ήταν πολύ δύσκολη, κλωτσούν και
σπρώχνουν τις κούκλες, πριν τους βάλουν φωτιά.
6. Άνδρες, αλλά και παιδιά, ντύνονται χήρες του
παλιού χρόνου, κάνουν ότι τον κλαίνε και
σταματούν τους περαστικούς στους δρόμους, ακόμα
και τα αυτοκίνητα, ζητώντας γλυκά ή χρήματα.
7. Στο Εκουαντόρ, όπως
και στην Ισπανία,
τρώνε 12 ρόγες
σταφυλιού, κάνοντας μια
ευχή για κάθε ρόγα.
Φοράνε για γούρι της χρονιάς κίτρινα
εσώρουχα.
Κάνουν μια βόλτα γύρω από
το σπίτι κρατώντας μια βαλίτσα: για
να πραγματοποιηθούν «τα όνειρα
που ταξιδεύουν».
11. • Στη Βραζιλία, σύμφωνα
με το έθιμο φορούν, οι
περισσότεροι, άσπρα
ρούχα.
• Γιορτάζουν τη θεά της
θάλασσας, την Ιεμανγιά,
και της κάνουν
προσφορές που ρίχνουν
στη θάλασσα. Αν οι
προσφορές γυρίσουν με
το κύμα, θεωρείται κακό
σημάδι.
13. • Της προσφέρουν λουλούδια, γλυκά και κοσμήματα. Μερικοί, τις
προσφορές τους τις βάζουν σε καραβάκια. Κάποιοι πηδούν πάνω
από 7 κύματα για να έχουν καλή τύχη, άλλοι κολυμπούν.
14. Πολλοί πηγαίνουν με βάρκες στη θάλασσα και βυθίζουν τις προσφορές τους.
Πιστεύουν ότι τα άσπρα λουλούδια κάνουν την ευχή τους να πραγματοποιηθεί.
Τρώνε ρόδια που πιστεύουν ότι φέρνουν πλούτο, μια κουταλιά φακές για να
βρούνε ταίρι, 7 ρόγες σταφυλιού για την ευτυχία.
17. Στο Μεξικό οι γιορτές
ξεκινούν με τις Ποσάδας
(Las Posadas), στις 16
Δεκεμβρίου και για 9
μέρες, στις γειτονιές, τα
παιδιά αναπαριστούν την
αναζήτηση στέγης στη
Βηθλεέμ από τον Ιωσήφ
και τη Μαρία. Συχνά
χρησιμοποιούν κι ένα
πραγματικό γαϊδουράκι.
Φορούν πολύχρωμα
ρούχα και κρατούν
φανάρια και μπαστούνια.
19. Στο τέλος μιας
Ποσάδα περιμένει
η Πιπάτα (piρata):
ένα πήλινο
αντικείμενο, με τη
μορφή άστρου, που
έχουν καλύψει με
χαρτοπολτό και
είναι γεμάτο με
γλυκά, φιστίκια,
πορτοκάλια και
παιχνίδια. Κρέμεται
από ψηλά και τα
παιδιά προσπαθούν
να το σπάσουν για
να πάρουν τα δώρα.
20. Οι βοσκοί, προσπαθώντας να
βρουν τη Βηθλεέμ, συναντούν
το διάβολο και έχουν ένα σωρό
ατυχίες που προέρχονται από
αυτόν. Στο τέλος όμως πάντοτε
τα καταφέρνουν.
Οι Παστορέλας (Pastorelas =
βοσκοί) είναι ένα είδος
χιουμοριστικού λαϊκού θεάτρου
που παίζουν μικροί και μεγάλοι στο
Μεξικό, την περίοδο των
Χριστουγέννων, αλλά και
αργότερα.
21. Συχνά στις Παστορέλας φορούν
μάσκες –τη μάσκα του Διαβόλου
και τη μάσκα του Αγγέλου,
χορεύουν και τραγουδούν.
23. Η μέρα των
Επιφανίων
στο Μεξικό
είναι
αφιερωμένη
στους 3
Μάγους.
Ονομάζεται
Día de los
Reyes,
δηλαδή
Μέρα των
Βασιλιάδων.
Τα παιδιά έχουν γράψει στους Μάγους, ζητώντας τους δώρα. Την παραμονή των
Επιφανίων, αφήνουν έξω από το σπίτι τα παπούτσια τους και το πρωί βρίσκουν
εκεί τα δώρα. Φτιάχνουν κι ένα ειδικό γλυκό ειδικό γλυκό, τη Ρόσκα ντε Ρέγιες.
Μέσα σε αυτό, πριν το ψήσουν, κρύβουν ένα κουκλάκι με μορφή μωρού.
Όποιος το βρει, πρέπει να οργανώσει γιορτή πριν τις 2 Φεβρουαρίου.
24. Στη Γερμανία, στο Βερολίνο, το πάρκο φιλοξενεί μια
οικογένεια γουρουνιών Meishan, για καλή τύχη τη νέα
χρονιά. Στη Γερμανία το γουρούνι αποτελεί σύμβολο της
καλοτυχίας στο ξεκίνημα του νέου χρόνου.
25. Επί πολλές δεκαετίες, τη δεύτερη ημέρα του Ιανουαρίου οι σκλάβοι της
Νότιας Αφρικής έπαιρναν άδεια από τους αφέντες τους για να
γιορτάσουν τον ερχομό του καινούργιου χρόνου. Χωριστά, εννοείται, από
τους λευκούς κυρίους τους. Ούτε καν την Πρωτοχρονιά δεν
επιτρεπόταν να γιορτάσουν οι δούλοι την ίδια μέρα με τους αφέντες.
Τώρα, γιορτάζουν την επέτειο αυτού του γεγονότος με καρναβαλικές
παρελάσεις.
26. Όμως η
πρώτη μέρα
του χρόνου για
πολλούς λαούς
δεν είναι η 1η
Γενάρη.
Ούτε ήταν
στα αρχαία
χρόνια.
Η πιο παλιά αναφορά σε γιορτή για τον καινούριο χρόνο έρχεται
από το 2000 π.Χ. περίπου, από την αρχαία Μεσοποταμία.
Γιόρταζαν την πρωτοχρονιά την εαρινή ισημερία: Το σημερινό
Μάρτιο, όταν μέρα και νύχτα έχουν ίσο χρόνο μέσα στο 24ωρο.
* Ανάγλυφο από τη Μεσοποταμία με το θεό του ήλιου.
27. Ανάγλυφο από τη Μεσοποταμία, με τη μάχη ανάμεσα στον ταύρο,
που συμβολίζει τη γη, και το λιοντάρι, που συμβολίζει τον ήλιο: η
μάχη είναι ισότιμη, όπως φαίνεται στο ανάγλυφο, τη μέρα της
ισημερίας, δηλαδή την πρωτοχρονιά .
28. Η θεά
Σοπτέτ, με
ένα
αστέρι
στο
κεφάλι,
συμβόλιζε
το Σείριο.
Στην αρχαία Αίγυπτο, η πρωτοχρονιά ονομαζόταν «Άνοιγμα του
χρόνου» και συνδεόταν με την εμφάνιση στον ουρανό ενός
αστεριού, του Σείριου, στις 21 Ιουνίου. Σχετιζόταν με το ξεκίνημα της
πλημμύρας του Νείλου ποταμού, που έκανε τα εδάφη γόνιμα.
29. Αρχαία Ελλάδα: Τα
διάφορα ελληνικά
ημερολόγια έχουν
διαφορετικές
πρωτοχρονιές, σύμφωνα
με αντίστοιχες
θρησκευτικές γιορτές ή
φυσικά φαινόμενα
(θερινό ή χειμερινό
ηλιοστάσιο, εαρινή ή
φθινοπωρινή ισημερία).
Στην Αττική, ο χρόνος
άρχιζε το καλοκαίρι, μετά
το θερινό ηλιοστάσιο,
στις 16 Ιουλίου. Ήταν η
1η του μηνός
Εκατομβαιώνος.
Εκατόμβαια: Μεγάλες ιεροτελεστίες
προς τιμή του Εκατόμβαιου
Απόλλωνα και του Εκατόμβαιου
Διός με θυσίες 100 βοδιών.
30. Η ιστορία του Ιανουαρίου, που είναι σήμερα ο πρώτος μήνας του έτους,
αρχίζει γύρω στο 700 π.Χ. όταν ο δεύτερος βασιλιάς της Ρώμης, ο Νουμάς
Πομπίλιος, τον πρόσθεσε ως ενδέκατο μήνα στο έως τότε δεκάμηνο έτος
των Ρωμαίων. Τότε, ο πρώτος μήνας του έτους ήταν ο Μάρτιος, ο μήνας
της εαρινής ισημερίας.
Ο Ιανουάριος οφείλει την ονομασία του στον διπρόσωπο Θεό των
Ρωμαίων Ιανό, θεό των θεών. Ήταν ο Θεός της κάθε αρχής, της έναρξης
των πολεμικών επιχειρήσεων και των μεγάλων έργων. Ο 5ος βασιλιάς της
Ρώμης, ο Ταρκύνιος (616-578 π.Χ.), όρισε να αρχίζει το έτος από τον
Ιανουάριο, επειδή κατά τον μήνα αυτό γιορταζόταν ο Ιανός, ο θεός της
κάθε αρχής, επομένως και του έτους.
31. Από το 510 π.Χ., έπαψε όμως
αυτή η ημερολογιακή ρύθμιση και το έτος άρχιζε και πάλι το Μάρτη.
Με την πάροδο των χρόνων, η πρώτη του έτους μεταφέρθηκε από την
εαρινή ισημερία στο χειμερινό ηλιοστάσιο και τελικά, γύρω στο 153
π.Χ., ο Ιανουάριος καθιερώθηκε ως ο πρώτος μήνας του έτους.
32. Χριστιανική εποχή
4ος αιώνας: Από την
εποχή του Μ.
Κωνσταντίνου, το
έτος στην
αυτοκρατορία
ξεκινά την 1η
Σεπτεμβρίου.
Διατηρούνται τα
προϋπάρχοντα λαϊκά
πανηγύρια και οι
γιορτές του
Ιανουαρίου.
33. Κατά τους πρώτους αιώνες της,
η χριστιανική εκκλησία θεωρεί
αρχή του έτους τον Ευαγγελισμό
(25 Μαρτίου). Αργότερα
καταδικάζει ως ειδωλολατρική
την Πρωτοχρονιά της 1ης
Ιανουαρίου.
Το θρησκευτικό έτος αρχίζει από
την 1η Σεπτεμβρίου.
34. Φωτιά για το
καλωσόρισμα του
Ήλιου,
μετά από τη
μακριά νύχτα του
χειμώνα.
Ινουίτ (Ινδιάνοι)
του Καναδά
35. Η γιορτή Σινουλόγκ (Sinulog) γίνεται κάθε χρόνο στις Φιλιππίνες, την 3η
βδομάδα του Γενάρη, προς τιμήν του μωρού-Ιησού. Οι ρίζες της είναι πολύ πιο
παλιές από την εποχή που οι Φιλιππινέζοι έγιναν Χριστιανοί.
36. Γίνεται μια μεγάλη παρέλαση χορευτών. Η λέξη Σινουλόγκ
σημαίνει «όπως το νερό που τρέχει» και τα βήματα του χορού
μοιάζουν με την κίνηση του νερού.
37. Τα Επιφάνεια ή Τίμκετ (Τimket), είναι η μεγαλύτερη γιορτή του
χρόνου για τους Αιθίοπες. Τα γιορτάζουν στις 19 Ιανουαρίου. Οι
γιορτές κρατούν 3 μέρες. Την παραμονή τραγουδούν και χορεύουν
με τη συνοδεία μεγάλων τύμπανων.
38. Το ξημέρωμα πηγαίνουν σε μέρη με νερό.
Οι ιερείς φορούν λαμπερά ενδύματα και
σκεπάζονται από ομπρέλες. Πολλοί άνθρωποι έχουν κατασκηνώσει
από την προηγούμενη μέρα στην περιοχή. Μετά την ευλογία των
νερών, πλατσουρίζουν και γλεντούν.
41. Το Ενκουτάτας (Enkutatash) είναι η Πρωτοχρονιά για τους Αιθίοπες (Αφρική).
Πρόκειται για την 1η μέρα του μήνα Μεσκερέμ του αιθιοπικού ημερολογίου, που
πέφτει μέσα στο δικό μας Σεπτέμβρη. Η λέξη Ενκουτάτας σημαίνει «Δώρο
πετραδιών». Η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με το τέλος της περιόδου των
μεγάλων βροχών. Το 2009 είναι το έτος 2002 για το αιθιοπικό ημερολόγιο.
Τα παιδιά φορούν καινούρια ρούχα και γυρνούν τραγουδώντας πρωτοχρονιάτικα
τραγούδια, προσφέροντας λουλούδια και ζητώντας μποναμά.
42. Λένε Melkam Addis
Amet, που θα πει Καλή
χρονιά.
Το βράδυ της παραμονής
ανάβουν έξω απ΄οτα
σπίτια φωτιές και
τραγουδούν, πίνοντας
ένα είδος μπύρας.
43. Το Ναϊρούζ, στις 11 Σεπτεμβρίου, είναι η Πρωτοχρονιά για
τους Κόπτες χριστιανούς, που ζουν στην Αίγυπτο.
Γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την ίδια εποχή με τους
χριστιανούς Αιθίοπες.
44. Στις 24 Ιουνίου γίνεται στο Περού η αναπαράσταση της Γιορτής
του Ήλιου (Inti Raymi), μια γιορτή των Ίνκας.
Για τους Ίνκας ήταν η αρχή του έτους και συμβόλιζε την ένωση
του ήλιου με τα παιδιά του, τους ανθρώπους. Για το Νότιο
Ημισφαίριο αυτή είναι η μέρα μετά την πιο μακριά νύχτα του
χρόνου. Ο ήλιος νικά και αρχίζει η μέρα να μακραίνει.
46. Στη Χιλή, στις 24 Ιουνίου, οι Ινδιάνοι γιορτάζουν το
We Tripantu, δηλαδή την πρωτοχρονιά τους, που είναι
η νίκη του Ήλιου. Η γιορτή αρχίζει από την παραμονή
το βράδυ. Πλένονται στα ποτάμια για να υποδεχτούν
τον ήλιο καθαροί και να αρχίσουν νέο κύκλο ζωής, μαζί
με τη μητέρα γη που αναγεννιέται.
49. Το ιερό τους σύμβολο, με το ήλιο και τις φάσεις της
σελήνης, σε ζωγραφιά και σε τύμπανο.
50. Την 1η Απριλίου, οι
απόγονοι των αρχαίων
Ασσυρίων, που κατοικούν
στα σύνορα της Συρίας,
της Τουρκία και του Ιράν,
με παραδοσιακές στολές
και χορούς, γιορτάζουν τη
δική τους Πρωτοχρονιά.
Είναι το έτος 6758.
52. Η Εβραϊκή Πρωτοχρονιά ονομάζεται Ρός – Ασσανά (κεφαλή του
έτους). Όπως το κεφάλι επηρεάζει το υπόλοιπο σώμα, έτσι και το Ρός
Ασσανά επηρεάζει το έτος που έρχεται. Γι’ αυτό την ημέρα αυτή
αποφασίζουν όλοι να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι Γιορτάζεται μέσα στο
Σεπτέμβριο όχι συγκεκριμένη ημερομηνία γιατί είναι κινητή γιορτή.
Είναι έθιμο να τρώνε φαγητά που συμβολίζουν αφθονία και γλυκύτητα.
Την παραμονή τρώνε ένα κομμάτι μήλο βουτηγμένο στο μέλι για να
είναι καλή και γλυκιά η χρονιά από την αρχή της μέχρι το τέλος της.
53. Στο τραπέζι πρέπει να
υπάρχουν διάφορα είδη
φρούτων (μήλα,
χουρμάδες, ρόδια) και
λαχανικών (πράσο,
κοκκινογούλι, σπανάκι,
κίτρινη κολοκύθα),
καθώς επίσης ψάρια.
Όλα αυτά έχουν
ιδιαίτερους
συμβολισμούς και
πιστεύουν ότι χαρίζουν
υγεία ευτυχία και
ευημερία.
54. Φέτος γιορτάστηκε στις 30 Σεπτεμβρίου (έτος 5769, μετράει από την
δημιουργία του κόσμου, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη).
Στο Ρός Ασσανά φυσιέται το
Σοφάρ (κέρατο από κριάρι). Το
Σοφάρ θεωρείται το ποιο παλιό
από τα πνευστά όργανα και
συμβολίζει την παρουσία του
Θεού.
55. Το απόγευμα
πηγαίνουν να
προσευχηθούν σε
μέρη που κυλά νερό.
Πιστεύουν ότι το νερό
θα πάρει μακριά τις
αμαρτίες τους. Πολλοί
συνηθίζουν να πετούν
στο νερό ψωμί ή
βότσαλα, σαν να
πετούν τις αμαρτίες
τους.
56. Το Ισλαμικό νέο έτος
αρχίζει την 1η του μήνα
Μουχαράμ. Επειδή το
ισλαμικό ημερολόγιο έχει
354 μέρες, το νέο έτος
ξεκινά κάθε χρόνο 11
μέρες νωρίτερα, σε σχέση
με το ημερολόγιο που
ακολουθούμε στην
Ελλάδα. Έτσι, μέσα στο
2008, υπήρχαν 2 ισλαμικές
πρωτοχρονιές: μία το
Γενάρη και μία στο τέλος
Δεκέμβρη.
Είναι μέρα σκέψης και
προσευχής.
58. Τις πρώτες 10 μέρες αυτού του μήνα, οι Μουσουλμάνοι θυμούνται το
μαρτύριο του Χουσεΐν, εγγονού του ιδρυτή της θρησκείας τους, του
Μωάμεθ. Κρατούν μαύρες και πράσινες σημαίες, κλαίνε, και,
περπατώντας συχνά ξυπόλητοι και περιφέρουν στους δρόμους
ομοιώματα του τάφου του (θυμίζει χριστιανικό επιτάφιο).
Το μήνα αυτό δεν κάνουν πολέμους.
60. Στο Ιράκ, τη
μέρα αυτή,
κρεμούν
πολύχρωμα
υφάσματα
που
θυμίζουν το
θάνατο του
Χουσεΐν.
61. Το Νοβρούζ (Nowrūz), η
Ιρανική Πρωτοχρονιά,
είναι η πρώτη μέρα της
Άνοιξης, η εαρινή
ισημερία, στις 21
Μαρτίου. Η λέξη στα
περσικά σημαίνει Νέα
Μέρα. Πολλοί λαοί
γιορτάζουν αυτή τη μέρα
την πρωτοχρονιά: οι
Αφγανοί, οι Κούρδοι, λαοί
της κεντρικής Ασίας αλλά
και των Βαλκανίων.
Η κοπέλα κρατάει γλάστρα
με στάρι που μόλις έχει
φυτρώσει και συμβολίζει
την αναγέννηση.
62. Πολύ σημαντικό είναι το τραπέζι της μέρας αυτής. Περιλαμβάνει πάρα
πολλά πράγματα, κι ανάμεσά τους-υποχρεωτικά- 7 είδη που αρχίζουν
στα περσικά από Σ: φακές ή στάρι που συμβολίζουν την αναγέννηση,
νομίσματα για τον πλούτο, έναν καθρέφτη για την τιμιότητα, ένα γλυκό
από σίκαλη για την αφθονία, ξύδι για την υπομονή, σκόρδο για την υγεία,
μήλα για την ομορφιά, ξηρούς καρπούς από το δέντρο τζιτζιφιά για την
αγάπη. Στολίζουν το τραπέζι με υάκινθους και τουλίπες.
63. Ένα έθιμο των παραμονών
της Ιρανικής Πρωτοχρονιάς
είναι να ανάβουν φωτιές και
να τις πηδούν,
τραγουδώντας «Το γεμάτο
υγεία κόκκινο χρώμα σου
είναι δικό μου, και το δικό
μου άρρωστο κίτρινο είναι
δικό σου».
Τα παιδιά βγαίνουν στο
δρόμο, χτυπούν κουτάλια
πάνω σε πήλινα δοχεία και
ζητούν κέρασμα.
Έτσι διώχνουν την
κακοτυχία.
64. Οι Κούρδοι, λαός που ζει ανάμεσα στην Τουρκία, τη Συρία και το
Ιράκ, γιορτάζουν το Νεβρόζ, όπως ονομάζουν τη δική τους
Πρωτοχρονιά, σχεδόν όπως οι Ιρανοί, στις 21 Μαρτίου.
Η μέρα αυτή είναι και εθνική εορτή για τον κουρδικό λαό, σε
ανάμνηση μιας παλιάς τους νίκης. Το Νεβρόζ θεωρείται η γιορτή
της Άνοιξης, της Ελευθερίας και της Πρωτοχρονιάς ταυτόχρονα.
66. Στο Αφγανιστάν,
που έχουν την ίδια
Πρωτοχρονιά,
ετοιμάζουν μια
φρουτοσαλάτα με
7 αποξηραμένους
καρπούς:
σταφίδες, τζίτζιφα,
φιστίκια,
φουντούκια,
βερίκοκα, καρύδια
και αμύγδαλα.
Πλήθη κόσμου
ταξιδεύουν μέχρι
το μπλε τζαμί για
τη γιορτή των
κόκκινων
λουλουδιών.
67. Στο τέλος του καλοκαιριού γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά στη φυλή
των Παρσί (που μιλούν τη γλώσσα Φαρσί). Οι Παρσί, ακολουθώντας
την αρχαία θρησκεία των Περσών, τον ζωροαστρισμό, έχουν
πρωτοχρονιά την πρώτη μέρα του πρώτου μήνα του ζωροαστρικού
χρόνου. Οι Παρσί υπολογίζονται περίπου σε 150.000 σε όλο τον
κόσμο. Στο μεγαλύτερο μέρος τους ζουν στην Ινδία, στο Ιράν, στο
ανατολικό Ιράκ, στο Πακιστάν και σε άλλες χώρες της Ασίας, καθώςκαθώς
και στην Ιαπωνίακαι στην Ιαπωνία.
68. Στη Ρωσία, πριν αρχίσουν να ακολουθούν το σημερινό ημερολόγιο,
γιόρταζαν την Πρωτοχρονιά το Μάρτιο. Εκείνη τη μέρα ήταν έθιμο όλα
τα νιόπαντρα ζευγάρια να πηγαίνουν στα χωράφια, που ήταν ακόμα
χιονισμένα: όπως ξεκίναγαν εκείνοι μια νέα ζωή, έτσι και η γη, που σε
λίγο θα κάρπιζε.
69. Στη Σρι Λάνκα, η
πρωτοχρονιά ονομάζεται
Σινχάλα (Sinhala) και
γιορτάζεται στις 13 ή 14
Απριλίου. Είναι το τέλος
της εποχή της συγκομιδής
των καρπών. Το τέλος του
παλιού χρόνου και η αρχή
του νέου, απέχουν αρκετές
ώρες μεταξύ τους. Αυτές
οι ώρες λέγονται νεκρή
περίοδος. Τότε οι
άνθρωποι δεν πρέπει να
κάνουν τίποτα άλλο, παρά
να προσεύχονται και να
παίζουν ένα παραδοσιακό
παιχνίδι, το ραμπάνα.
70. Μόλις ξεκινήσει
ο νέος χρόνος
ανάβουν μια
λάμπα που καίει
λάδι και
καθαρίζουν το
σπίτι.
Συχνά
στολίζουν τη
λάμπα.
71. • lighting up the
traditional fire.
Ανάβουν φωτιά
και ετοιμάζουν το
Κιρι-μπάθ
(ρόφημα από
γάλα, ρύζι, γάλα
καρύδας και
αλάτι).
72. Οι πιστοί ινδουιστές της Σρι Λάνκα
σπάνε καρύδες για το καλό.
Τα παιδιά ανεβαίνουν σε
στύλους για να πιάσουν δώρα.
74. Στις 13 ή 14 Απριλίου είναι και για τους Σιχ της Ινδίας πρωτοχρονιά.
ονομάζεται Βαϊσάκι. Γιορτάζουν την επέτειο της ίδρυσης της
θρησκείας τους αλλά και τη συγκομιδή των καρπών. Οι δρόμοι
γεμίζουν ανθρώπους που πάνε να προσφέρουν λουλούδια στους ναούς.
Την ίδια μέρα γιορτάζουν οι Σιχ σε όλο τον κόσμο.
77. Οι Σιχ, που ζουν στην
Ινδία, κάνουν το Μάρτιο
μια μεγάλη γιορτή, τη
Χόλα Μαχάλα, που
συμπίπτει με την αρχή της
Άνοιξης και προετοιμάζει
για την Πρωτοχρονιά. Η
γιορτή κρατάει μια
βδομάδα και περιλαμβάνει
παραδοσιακά αγωνίσματα,
μουσική και ανάγνωση
θρησκευτικής ποίησης.
Κατασκηνώνουν στη
φύση και τρώνε μόνο
φρούτα και λαχανικά.
78. Στο Νεπάλ και το
Μπαγκλαντές η
Πρωτοχρονιά
γιορτάζεται στις 15
Απριλίου, με
καρναβάλια, χορούς,
πανηγύρια και
φεστιβάλ. Θεωρείται η
αρχή της εποχής του
καλοκαιριού που φέρνει
δυνατές βροχές και
συνδέεται με τις
αγροτικές εργασίες.
80. Θεωρείται η καταλληλότερη εποχή για γάμους και κλείσιμο
εμπορικών συμφωνιών. Πολλοί έμποροι κερνούν τους πελάτες
τους γλυκά.
81. Το φαγητό της μέρας είναι ρύζι, ψητό ψάρι, παστό ψάρι,
καυτερές πράσινες πιπεριές, τουρσί, φακές, κρεμμύδι.
82. Σε μια μεγάλη περιοχή της Ινδίας γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά την
ίδια μέρα. Οι κοπέλες, ντυμένες με άσπρα σάρι (το παραδοσιακό
γυναικείο ρούχο) που έχουν κόκκινα κεντήματα και οι άντρες με τις
παραδοσιακές πουκαμίσες τους, ψέλνουν νωρίς το πρωί ύμνους για την
υποδοχή του νέου χρόνου, με τη συνοδεία μουσικών οργάνων.
83. Το Γκουντχί Παντβά, στις 6
Απριλίου, είναι η πρωτοχρονιά
των Ινδουιστών (Θρησκεία
της Ινδίας). Κρεμούν στην
είσοδο του σπιτιού ένα
ύφασμα με κεντήματα, σαν
σημαία, που συμβολίζει τη νίκη
του Ράμα, ιδρυτή της
θρησκείας τους. Νίκη του
καλού απέναντι στο κακό. Το
τοποθετούν πάνω σε ένα
καλάμι μαζί με φύλλα από
μάνγκο και λουλούδια. Στην
κορφή τοποθετούν ανάποδα
ένα μεταλλικό δοχείο.
Είναι η εποχή που ο ήλιος
γίνεται πιο ζεστός και
ωριμάζουν τα μάνγκο, ο
βασιλιάς των φρούτων για
τους Ινδούς.
84. Το παραδοσιακό φαγητό της μέρας πρέπει να είναι ταυτοχρόνως
γλυκό, πικρό, ξινό, καυτερό, αλμυρό, όπως είναι η ζωή.
Περιέχει μάνγκο, λουλούδια του ινδικού δέντρου νεέμ, ζάχαρη,
καυτερή πιπεριά, κομματάκια καρύδας, αλάτι.
μάνγκο
85. Οι γυναίκες στολίζουν με ζωγραφιές από
αλεύρι ρυζιού την είσοδο του σπιτιού και
ανάβουν ένα λυχνάρι για να φέρνει φως
όλο το χρόνο στο σπίτι.
Γυναίκες με παραδοσιακά ρούχα σε
ιερή παρέλαση, για το νέο έτος.
87. Ο νέος χρόνος στο νησί Μπαλί της Ινδονησίας ξεκινά στη χάση
του φεγγαριού, μετά την εαρινή ισημερία. Η πρωτοχρονιά
δηλαδή είναι κινητή γιορτή, ανάμεσα στις 21 Μαρτίου και τα
μέσα Απριλίου.
Προσφορές
88. Η Πρωτοχρονιά (Νιέπι) είναι ημέρα σιωπής. Οι άνθρωποι δε
μιλούν και μένουν στα σπίτια τους, ώστε να βρει η φύση την
ισορροπία της. Δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία κανενός οχήματος.
Το σχέδιο έγινε στην είσοδο ενός καφενείου για να υποδείξει στους
τουρίστες να σεβαστούν τη μέρα της Σιωπής.
89. Τρεις μέρες πριν τη Μέρα
Σιωπής γίνεται το
Μελάστι: οι Μπαλινέζοι
καθαρίζουν (εξαγνίζουν)
τα αγάλματα που τους
βοηθούν να πλησιάσουν το
Θεό, όταν προσεύχονται.
Πηγαίνοντας τα ιερά
αντικείμενα στη θάλασσα ή
στο ποτάμι παίρνουν από
το νερό και το θεό των
νερών Μπαρούνα (ο
Ποσειδώνας του Μπαλί)
την ευλογία της αιώνιας
ζωής.
91. Την παραμονή της μέρα της Σιωπής, οι Μπαλινέζοι περιφέρουν
στους δρόμους τεράστια πολύχρωμα αγάλματα, τα όγκο-όγκο, με
μορφή διαβολικών τεράτων. Τα φωτίζουν με φακούς και δάδες για
φαίνονται πιο τρομακτικά. Το απόγευμα τα καίνε, για να διώξουν τα
κακά πνεύματα.
94. Η Πρωτοχρονιά στην Ταϊλάνδη ονομάζεται Σονγκράν και γιορτάζεται
ανάμεσα στις 13 και τις 15 Απριλίου, την πιο ζεστή εποχή για τη
χώρα αυτή. Είναι το τέλος της περιόδου της ξηρασίας.
95. Αφήνουν στο νερό των ποταμών ή των λιμνών αναμμένα
καντήλια για καλή τύχη. Πιστεύουν ότι έτσι διώχνουν τα
προβλήματα μακριά.
96. Τη μέρα αυτή ρίχνουν νερό στα αγάλματα του Βούδα. Συχνά
στο νερό βάζουν και αρωματικά χόρτα.
Με το νερό που τρέχει, θέλουν να δείξουν ότι διώχνουν
μακριά από την νέα χρονιά κάθε τι κακό.
97. Την Πρωτοχρονιά, οι περισσότεροι Ταϊλανδοί πηγαίνουν στα χωριά
τους για να συναντήσουν τους ηλικιωμένους της οικογένειάς τους. Τους
ρίχνουν νερό στα χέρια, δείχνοντας έτσι το σεβασμό τους.
98. Ρίχνουν σκόνη στο πρόσωπό τους, συνήθως από κιμωλία, που
συμβολίζει τις αμαρτίες όλου του χρόνου, και νερό για την κάθαρσή
τους.
• κιμωλία
99. Το νερό που ρίχνουν την Πρωτοχρονιά (τέλος της περιόδου της
ξηρασίας) είναι το πιο εντυπωσιακό έθιμο: με μπετόνια, λάστιχα,
νεροπίστολα, καταβρέχουν ο ένας τον άλλο.
102. Την ίδια μέρα γιορτάζουν και
στην Καμπότζη την
πρωτοχρονιά. Παίζουν όλη
τη μέρα παραδοσιακά
παιχνίδια.
Ένα αγαπημένο τους παιχνίδι
παίζεται από δυο ομάδες 10
ή 20 παιδιών: μια ομάδα
αγοριών και μια κοριτσιών.
Στέκονται απέναντι. Η μια
ομάδα ρίχνει στην άλλη μια
μπάλα από κουρέλια. Μόλις
την πιάσουν, πρέπει να την
πετάξουν πάλι πίσω
γρήγορα. Αν η μπάλα
χτυπήσει κάποιον, τότε η
ομάδα του πρέπει να
χορέψει, ενώ η άλλη ομάδα
τραγουδά.
103. Γίνονται λιτανείες
μοναχών, τους
οποίους ο κόσμος
ραντίζει με το
αρωματισμένο νερό,
για το καλό.
Στο Λάος η Πρωτοχρονιά λέγεται Bpee Mai. Η γιορτή κρατάει 3 μέρες. Την
πρώτη μέρα -τελευταία μέρα του παλιού χρόνου- καθαρίζουν καλά τα σπίτια
και ετοιμάζουν αρωματισμένο νερό και μπουκέτα με λουλούδια.
Η δεύτερη μέρα ονομάζεται «μέρα της ανύπαρκτης μέρας», που σημαίνει
ότι δεν ανήκει ούτε στον παλιό ούτε στο νέο χρόνο. Την τρίτη μέρα
γιορτάζουν.
105. Το κατάβρεγμα προέρχεται από τον αρχαίο μύθο του
βασιλιά Καμπιλαφόμ: Οι 7 κόρες του, μετά το θάνατό
του, φύλαξαν το κεφάλι του σε μια σπηλιά. Εκεί
πήγαιναν μια φορά το χρόνο, το αρωμάτιζαν και
παρακαλούσαν να τους φέρει ευτυχία και καλοκαιρία.
106. Φτιάχνουν μικρούς λόφους από άμμο, είτε στην παραλία είτε
στις αυλές των βουδιστικών ναών. Μοιάζουν με τους ναούς που
είναι αφιερωμένοι στο θάνατο του Βούδα. Διακοσμούν με
λουλούδια και σημαίες. Συμβολίζουν το βουνό μέσα στο οποίο
φύλασσαν το κεφάλι του βασιλιά Καμπιλαφόμ.
107. Οι βουδιστές
πιστεύουν ότι τα
ζώα πρέπει να
ζουν ελεύθερα.
Έτσι την
πρωτοχρονιά, για
να το καλό,
απελευθερώνουν
ζώα: πουλιά,
χελώνες,
καβούρια, ψάρια.
108. Το 2009 ήταν για τους κινέζους το έτος 2137.
Ονομάζουν την Πρωτοχρονιά τους Γιορτή της Άνοιξης. Είναι κινητή
γιορτή, ανάμεσα στις 22 Ιανουαρίου και τις 20 Φεβρουαρίου.
109. Το 2008 ήταν η χρονιά του αρσενικού ποντικού. Το 2009
ήταν η χρονιά του θηλυκού βουβαλιού: το κινέζικο
ημερολόγιο στηρίζεται σε έναν κύκλο 12 ετήσιων ζωδίων. Το
2021 θα είναι ξανά χρονιά βουβαλιού.
Χειροτεχνία
από φύλλα
φοίνικα
για το
γιορτασμό
του έτους
του
ποντικού.
110. Σύμφωνα με το μύθο,
μια τέτοια μέρα, πριν
πολλά πολλά χρόνια,
άρχισε πόλεμος ενάντια
στο μυθικό τέρας Νιάν
(=Χρόνος). Ο Νιάν
έρχεται την 1η
μέρα του
χρόνου για να φάει ό,τι
βρει: στάρι, ρύζι, ζώα,
ακόμα και χωρικούς,
και κυρίως παιδιά. Για
να προστατευτούν,
βάζουν φαγητό για τον
Νιάν μπροστά στις
πόρτες τους.
Χορευτές με τη μάσκα του Νιάν
111. Μια φορά ο Νιάν, μόλις είδε ένα παιδί ντυμένο στα κόκκινα, το
έσκασε. Έτσι οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι φοβάται το κόκκινο
χρώμα. Από τότε, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς κρεμούν
κόκκινα φανάρια σε πόρτες και παράθυρα.
112. Για να τον διώξουν ανάβουν
κεριά, αλλά και κάνουν
δυνατούς θορύβους. Γι’ αυτό
ρίχνουν πυροτεχνήματα που τα
φοβάται.
114. Συγκεντρώνονται συγγενείς και φίλοι για να φάνε. Δεν έχουν ποτέ
κρέας στο τραπέζι, γιατί είναι σα να προσβάλουν το ζώο που
χαρακτηρίζει τη χρονιά. Τρώνε ψάρι, γαρίδες, λαχανικά. Τυχερό
φρούτο θεωρείται το πορτοκάλι, εξαιτίας του χρώματός του.
115. Στις οικογενειακές
συγκεντρώσεις της
Πρωτοχρονιάς,
οι μεγαλύτεροι
δίνουν στους
ανύπαντρους
νεότερους και στα
παιδιά κόκκινους
φακέλους με
χρήματα. Το ποσό
πρέπει να είναι
ένας τυχερός
αριθμός, πάντοτε
ζυγός, π.χ. 88.
116. Την επόμενη μέρα, είναι η μέρα των γενεθλίων των σκύλων.
Γι’ αυτό τους φέρονται με μεγάλη ευγένεια.
117. Στους δρόμους χορεύουν τους χορούς του
Δράκου και του Λιονταριού: διώχνουν το
κακό και φέρνουν καλοτυχία.
119. Στο Θιβέτ η
Πρωτοχρονιά
ονομάζεται Λοσάρ
και γιορτάζεται την
ίδια μέρα με την
κινέζικη
Πρωτοχρονιά. Οι
γιορτές κρατάνε 15
μέρες.
Την παραμονή, στα
βουδιστικά
μοναστήρια, κάνουν
μια προσευχή για να
κρατηθεί η ισορροπία
του κόσμου και να
μην γίνονται
καταστροφές.
120. Αφήνουν στους ναούς αναμμένα αρωματικά κεριά.
Η γιορτή συνδέεται με μια θρησκεία πιο παλιά από το Βουδισμό:
κάθε χειμώνα σε μια τελετή, οι άνθρωποι προσέφεραν λιβάνι και
θυμιάματα στα πνεύματα και τους θεούς, μόλις έβγαιναν τα πρώτα
λουλούδια της βερικοκιάς.
121. • The Gumpa being
performed in Lachung
during the Buddhist
festival of Losar.
Οι βουδιστές μοναχοί
χορεύουν τον ιερό χορό
Γκούμπα.
Προσεύχονται
κοντά σε πηγές
νερού, επειδή
το νερό είναι
πηγή ζωής.
122. • a Losar butter
sculpture από
βουδιστή μοναχό
Στα μοναστήρια κατασκευάζουν
γλυπτά από βούτυρο, ως ένδειξη
της παροδικότητας (βασική
διδασκαλία του Βουδισμού) και
τα τοποθετούν σε βωμούς:στα
σπίτια ή σε ιερούς χώρους.
123. • Το φαγητό της ημέρας λέγεται Γκουδούκ και είναι φτιαγμένο από 9
διαφορετικά υλικά: τυρί και 8 διαφορετικά δημητριακά.
• Επίσης, τους μοιράζουν λουκουμάδες που στο εσωτερικό τους κάτι
κρύβουν: καυτερή πιπεριά, αλάτι, ρύζι, μαλλί ή κάρβουνο. Αυτό που
καθένας θα βρει υποτίθεται ότι δείχνει το χαρακτήρα του. Όποιος βρει
καυτερή πιπεριά είναι κουτσομπόλης. Το άσπρα αντικείμενα (αλάτι,
ρύζι, μαλλί) είναι καλό σημάδι, το κάρβουνο αντίθετα δείχνει μαύρη
ψυχή.
124. Την ίδια μέρα γιορτάζεται
και η πρωτοχρονιά στην
Κορέα.
Τα παιδιά φορούν
παραδοσιακή στολή,
γονατίζουν και εύχονται
καλή χρονιά στους γονείς
και τους παππούδες τους.
Οι μεγάλοι αφού τους
ευχηθούν καλή τύχη, τους
δίνουν χρήματα.
Είναι μια μέρα σεβασμού
για τους μεγαλύτερους.
125. Πρωί πρωί, οι άντρες σερβίρουν κρασί και φαγητά από ρύζι σε
ένα τραπέζι, για τους νεκρούς προγόνους. Ύστερα καίνε ένα
χαρτί με τα ονόματα των προγόνων τους. Γονατίζουν,
προσεύχονται και στη συνέχεια τρώνε τα φαγητά της προσφοράς.
127. Την πρωτοχρονιά κρεμούν στο σπίτι ένα ζευγάρι καλαθάκια σαν αυτά
της φωτογραφίας, γιατί πιστεύουν ότι φέρνουν τύχη. Τα αφήνουν
μέχρι την παραμονή της επόμενη πρωτοχρονιάς: τότε τα πετούν για
να μην μεταφερθεί στην νέα χρονιά ό,τι κακό συνέβη, και κρεμούν
καινούρια. Συχνά περιέχουν ζαχαρωτά ή χρήματα, για γούρι.
128. Στο Βιετνάμ η πρωτοχρονιά λέγεται Τετ. Τη γιορτάζουν την ίδια ημερομηνία
με τους Κινέζους. Κάθε οικογένεια στολίζει ένα τεχνητό δέντρο από καλάμι,
ψηλό, 5 ως 6 μέτρα, και διακοσμεί την κορυφή του με αντικείμενα που
φέρνουν τύχη, όπως χάρτινα ψάρια, κάτι κόκκινο, λουλούδια…
129. • Διακοσμούν το σπίτι
με κλαδιά από
ροδακινιά ή από ένα
δέντρο με κίτρινα
λουλούδια.
130. Δώρα που ανταλλάσσουν:
Κλαδιά ροδακινιάς για να
διώχνουν το κακό, φρέσκο ρύζι
για να υπάρχει άφθονο φαγητό
στο σπίτι, κρασί από ρύζι για
να είναι άνετη η ζωή τους, κάτι
κόκκινο, όπως το καρπούζι,
για την ευτυχία, κοκόρια που
φέρνουν την ευγένεια, μπανχ
τσανγκ* που συμβολίζει τη γη
και τον ουρανό και δείχνει
σεβασμό στους προγόνους,
σκύλους που το γαύγισμά τους
(γάου-γάου) μοιάζει με τη λέξη
γκιαου-γκιάου που σημαίνει
πλούτη. Δεν πρέπει να δίνουν
ως δώρα: ρολόγια, γιατί
δείχνουν το χρόνο που πέρασε,
γάτες γιατί η φωνή τους Νιάου
θυμίζει τη λέξη νιέο που θα πει
φτώχια, σουπιές γιατί το μελάνι
τους είναι μαύρο.
Το μπανχ τσανγκ είναι
ρύζι τυλιγμένο σε φύλλα,
σε σχήμα
παραλληλεπίπεδου, που
το βράζουν και θεωρείται
εξαιρετική λιχουδιά.
131. • Για τη φυλή Μαντίγκο της Σιέρα
Λεόνε (Αφρική) η γιορτή της
Πρωτοχρονιάς συμπίπτει με την
εποχή της σποράς, τον Απρίλιο,
στο τέλος της περιόδου της
ξηρασίας. Η περίοδος των
βροχών που έρχεται, θα φέρει
νέα ζωή.
• Τη μέρα αυτή καθαρίζουν τα
σπίτια, παίζουν μουσική και
αποκτούν καινούρια δοχεία για
να «δεχτούν το καινούριο νερό»
132. Στην Ιαπωνία, μέχρι το 1873 γιόρταζαν την πρωτοχρονιά την Άνοιξη.
Σήμερα τη γιορτάζουν την 1η Ιανουαρίου. Αν ο καιρός είναι καλός,
πηγαίνουν σε ένα βουνό ή σε μια ακρογιαλιά για να δουν την πρώτη
ανατολή. Σε πολλά μέρη πετούν χαρταετούς.
133. • Προσέχουν πολύ τι κάνουν, πώς
αισθάνονται, τι όνειρα βλέπουν, τι λένε
την πρωτοχρονιά: Πιστεύουν ότι η όλη
χρονιά θα κυλήσει όπως η πρώτη μέρα.
• Σε όλα τα σπίτια κρεμούν για γούρι
χάρτινες κατασκευές που παριστάνουν
γερανούς (μεγάλα πουλιά) και χελώνες,
γιατί πιστεύουν ότι φέρνουν τύχη και
ευτυχία.
134. Την τελευταία ημέρα του Οκτώβρη, οι κέλτες, αρχαίος λαός από τον
οποίο κατάγονται οι Ιρλανδοί, πιστεύουν ότι έρχονται πιο κοντά τα
σύνορα του πάνω και του κάτω κόσμου. Παίρνει τέλος ο καλός καιρός,
η αφθονία, και ξεκινά ο γυμνός Χειμώνας. Είναι η αρχή του κέλτικου
Νέου Έτους. Έτσι το 'θελε η θρησκεία των Δρυΐδων. Με μια φωτιά για
τις κέλτικες θεότητες, ό,τι είχε πεθάνει θα επέστρεφε για μια νύχτα.
135. Η παράδοση μπλέχτηκε με τα
Φεράλια (Feralia) των αρχαίων
Ρωμαίων: κι εκείνοι γιόρταζαν
τον ερχομό των ψυχών στη γη
ετούτη τη μέρα. Την ίδια μέρα
είχαν τη γιορτή της θεάς
Πομόνα, που προστάτευε τα
καρποφόρα, τα περιβόλια και
τους κήπους.
136. Τρομακτικές μεταμφιέσεις, ψεύτικοι σκελετοί στα παράθυρα, καραμε-
λωμένα μήλα, γλυκά, κολοκύθες – φαναράκια, αστεία που έχουν
στόχο να τρομάξουν τους άλλους είναι μερικά από τα έθιμα αυτά.
Έθιμα της κέλτικης πρωτοχρονιάς μεταφέρθηκαν
στον εορτασμό των Αγίων Πάντων (Halloween),
στις 31 Οκτωβρίου, από την καθολική εκκλησία.
Πρόκειται για μεγάλη γιορτή.
137. Στην Ιρλανδία, την Αγγλία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, αλλά και σε άλλες
χώρες, τα παιδιά, όλο το βράδυ, ντυμένα σκελετοί, φαντάσματα, τέρατα,
μάγοι και μάγισσες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας και
κάνοντας πειράγματα. Οι νοικοκυραίοι τους δίνουν γλυκά, για να
γλιτώσουν τάχα το πείραγμα. Μοιάζει το έθιμο με τα κάλαντα αλλά και το
καρναβάλι.
138. • Τα φαναράκια φτιάχνονται από
πραγματικές κολοκύθες, πάνω
στις οποίες χαράζουν ανθρώπινα
χαρακτηριστικά, άλλοτε πιο
χιουμοριστικά και άλλοτε πιο
τρομαχτικά.
• Το έθιμο έχει ρίζα σε έναν
Ιρλανδικό μύθο: ένας τεμπέλης
αλλά πανέξυπνος αγρότης, ο Τζακ,
κατάφερε να ξεγελάσει και να
πιάσει αιχμάλωτοτο Διάβολο. Ο
Τζακ δέχτηκε να τον
απελευθερώσει με τη συμφωνία
ότι όταν πεθάνει, ο Διάβολος δεν
θα τον αφήσει να μπει στην
Κόλαση. Έτσι κι έγινε. Από το
θάνατό του και μετά, ο Τζακ
φτιάχνει αυτά τα φανάρια από
κολοκύθα, βάζει ένα κερί μέσα
τους και περιπλανιέται σε όλα τα
μήκη και πλάτη της γης