Bartın Üniversitesi - Yönetim Bilişim sistemleri İktisat ders notu

1. BARTIN ÜNİVERSİTESİ
Hazırlayan: Abdullah cihan
1

2. MİLLİ GELİRİN GENEL DENGESİ
• para veya mal dengesinde denge: Faiz oranı ve
milli gelirin denge seviyesi arasındaki ilişkiler IS-
LM modeli denilen bir yöntemle belirlenmiştir.
• Burada I=S olarak kabul ediliyor
• I=yatırım
• S=tasarruf
• L=likitide tercih
• M=para miktarı
2

3. • PİYASA
• 1-mal piyasası: mal alınıp satılabildiği piyasa.
• ÖRNEK: Beyaz eşya alım satımı
• Toplam talep(tüketim)
• Toplam arz (üretim)
• 2-para piyasası: Paranın alınıp satıldığı piyasa
• ÖRNEK: Borsa
• Para arzı( piyasadaki para)
• Para talebi (halkın para isteği)
3

4. • Mal Piyasası: Toplam talep ile toplam arzın
karşılaştırıldığı piyasadır.
• Para Piyasası: Para arzı ve para talebinin
karşılaştırıldığı piyasadır.
• Her iki piyasanın aynı anda dengeye geldiği
durumda ekonominin yeni milli gelirin denge
*geliyesi oluşturmaktadır.
• Mal piyasasındaki yatırım malları ve kamu
hizmetlerinin üretildiği piyasadan söz ediyoruz.
4

5. ENFLASYON
• Bir ülkede fiyatlar genel düzeyindeki sürekli
artıştır.
• Enflasyon paranın satın alma gücünün düşmesidir.
• Fiyatların artış derecesine göre enflasyon çeşitleri.
1-ılımlı enflasyon
2-Yüksek enflasyon
3-Hiper enflasyon
5

6. 1-ILIMLI ENFLASYON
(Rahvan,sürünen,sinsi) adlarını da alır.
Ilımlı enflasyon fiyatlar artışlarının düşük
oranlarda seyrettiği enflasyon oranını ifade
eder.
Bu oran gelişmekte olan ülkeler için yüzde 6
gelişmiş ülkeler için ise yüzde 4 ün altındaki
enflasyon oranını ifade etmektedir.
6

7. 2-YÜKSEK ENFLASYON
Bu enflasyon türüne 4 nala enflasyon da
denilmektedir.
Fiyat artışları iki rakamlı hatta üç rakamlıdır.
Aylık fiyat artışlarının yüzde 10 a ve hatta
yüzde 15 e eriştiği bu tür enflasyonda ev halkı
ve firmalar paranın değer kaybına karşı
kendilerini koruyabilmek için büyük mücadele
verirler. Para likit olarak tutunmak istenmez.
7

8. 3-HİPER ENFLASYON
• Bu enflasyon türünde fiyatlar artışı o kadar
büyük ve hızlıdır ki fiyatlar artışı gün aşırı
hatta aynı gün içinde bile yaşanabilir.
• Hiper enflasyon banknot hacmini kontrolsüz
bir şekilde artırılması sonucu oluşur.
• Para tasarruf olmaktan çıkar.
• Trampaya dönüşür.
8

9. NEDENLERİNE GÖRE ENFLASYON
TÜRLERİ
• 1-Talep enflasyonu
• 2-Arz enflasyonu
9

10. 1-Talep enflasyonu
• Cari fiyatlar düzeyinde üretilen mal ve
hizmetlerin toplam talebi karşılayamaması
ve fiyatların yükselmesi durumunu ifade
eder.
10

11. 2-Arz enflasyonu
• Arzda yaşanan bir azalma sonucu meydana
gelir.
• Hem milli geliri düşürür hem de fiyatlar genel
düzeyinin yükselmesine yol açar ve bu duruma
stagfrasyon denir.
11

12. ENFLASYONUN ETKİLERİ
• Düşük oranda enflasyonun sağlanması
durumunda faiz düşüşleri görülür yatırımlar
artar ve milli gelir ile birlikte istihdam düzeyi
artmış olur.
• Eksik öngörülen enflasyonun gelir dağılımı
üzerindeki etkisi: ücretli ve maaşla çalışan
kesim eğer enflasyon beklentisi beklenenin
üzerinde gerçekleşirse bu kesimin reel
gelirinde bir azalma meydana gelir.
12

13. • Toplumda gelir dağılımı adaletsiz bir şekil alır.
• Eksik ön görmenin yatırım ve tasarrufa etkisi:
• öngörülmeyen bir enflasyon beklentisi düşük
ve orta gelirli kesimleri tasarruftan uzaklaştırır.
• Zengin kesim daha çok tasarruf yapar.
13

14. Eksik öngörülen enflasyonun
ödemeler dengesi üzerindeki etkisi
• Eğer enflasyon eksik öngörülmüşse bu
durumda ülkede ithalat artar ihracat azalır
sonuçta ödemeler dengesi bozulur.
• KAYNAK TAHSİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
• Tasarruflar kısa vadeli spekülatif yatırımlara
yönelir.
• Uzun vadeli yatırımlar cazip olmaktan çıkar
kaynak israfı ortaya çıkar.
14

15. TAM ÖNGÖRÜLEN ENFLASYONUN
ETKİLERİ
• Eğer enflasyon tahmin edildiği gibi çıkarsa borç
alan ve verenler bir kayıp ya da kazanca
uğramayacaklardır.
• Tam ön görülen bir enflasyon durumunda
vergi bozulmalarının önüne geçilmiş olur.
• Bununla beraber tam öngörülen enflasyonda
bir takım olumsuzluklarda görülebilir.
15

16. • Bunlardan biri paranın değerini korumak
isteyen kişiler fiyatlar konusunda bilgi sahibi
olmak için sürekli döviz bürolarına gelip-
giderler bu duruma ekonomide ayakkabı-deri
maliyeti denir.
• Değişen fiyatlar nedeniyle üretim ve satış
fiyatları sürekli gözden geçirilir.
• Buna ise menü maliyeti denilmektedir.
16

17. ENFLASYONLA MÜCADELE
• Toplam arzı artırmak suretiyle para arzını
artırmadan yatırımı artırmak bir politika
olabilir.
• Bunun yolu vergi indirimleri ve teşviklerdir.
• Eğer arz enflasyonu bu durumda enflasyon
eğer ücretlerin artışından meydana gelmiş ise
ücretleri dondurmak söz konusu olabilir.
17

18. • Bunun dışında aksayan rekabet varsa kontrol
edilmeli girdi fiyatları düşürülmelidir.
• Diğer yandan toplam talebi kısmaya yönelik
politika olarak kamu harcamalarını azaltmak
para arzını düşürmek gerekir.
• Kısaca enflasyonla mücadelede herkesi
enflasyonun devam etmeyeceği konusunda
inandırmak gerekir.
18

19. İSTİHDAM VE İŞSİZLİK
• Geniş anlamda tam istihdam bir ekonomide
tüm üretim faktörlerinin üretime koşulmasıdır.
• Dar anlamda ise tam istihdam bir ekonomide
çalışmak istek ve arzusunda olan tüm yetişkin
(15-65) insanların iş bulup çalışmasını ister.
• Uygun bir işi bulana kadar bazı nedenlerden
dolayı belirli bir süre işsiz kalınması durumuna
friksiyona işsizlik denir.
19

20. • İş gücünün niteliklerinin düşmesiyle ortaya
çıkan işsizlik türüne ise yapısal işsizlik denir.
• Eksik istihdam kavramı ise dar anlamıyla bir
ekonomide çalışmak istediği halde iş
bulamayanların sayısını ifade eder. Cari ücret
düzeyinde çalışmak istediği halde iş
bulamayan 16-65 yaş arası yetişkinlere işsiz
denilir.
20

21. • Reel büyüme hızının yüzde 2,25 in üzerine
çıktığı yıllarda reel milli geliri bu oranın
üzerindeki her yüzde 1lik artışın işsizlik
oranına yüzde 0,5 lik azalma sahası durumuna
okun yasası denir.
• Büyüme ile işsizlik arasındaki ilişkiyi açıklar.
• Çalışır göründüğü halde toplam üretime
katkısı olmayan iş gücüne gizli işsizlik denir.
21

22. • Yetişkin kişilerin cari ücret düzeyinde çalışma
olanaklarına sahip olmalarına rağmen bazı
sebeplerden dolayı çalışmamalarına işsiz duruma
düşmelerine iradi işsizlik denir.
• Konjokturel işsizlik: Ekonomik dalgalanmaların ve
deflasyonların olduğu dönemde görülen işsizlik
türüdür.
• Mevsimsel işsizlik: Bazı sektörlerde belirli
mevsimler iş gücü talebi artarken diğer dönemler
iş gücü çok düşük düzeylere inebilmektedir.
22

23. • Bu dönemlerde mevsimsel işsizlik
görülmektedir.
• Ülkemizde kırsal kesimde inşaat sektöründe ve
turizm sektörlerinde mevsimsel işsizlik
görülmektedir.
• (*)Enflasyonla işsizlik arasındaki ilişki Philip
eğrisi ile açıklanır.
23

24. • Bu eğri kısa dönemde işsizlik ile enflasyon
arasında ters ilişki olduğunu göstermektedir.
24

25. İŞSİZLİKLE MÜCADELE
• Fiziksel işsizlik durumunda bilgilendirme çok
iyi yapılandırması gerekir.
• Yapısal işsizlik durumunda beceri ve kurs
programları açmak bölgesel politikalar
geliştirmek gerekir.
• Gizli işsizlik halinde ise yeni istihdam alanları
sağlayacak sanayi politikaları izlemek gerekir.
25

26. KONJOKTUREL İŞSİZLİK
• Dalgalanmalarda dip noktasından sonra
zirveye kadar olan döneme canlanma ya da
refah dönemi , zirveden dibe vurduğu dibe ise
gerileme dönemi olarak ifade edilir.
• Eğer bir ülkede yaşanan gerileme 6 aydan fazla
sürerse resesyon 2 yıldan fazla sürerse
depresyon yaşanıyor demektir.
26

27. • Dalgalanmaların nedenleri toplam talepten
kaynaklanan nedenlerdir bunlar;
Tüketim harcamasındaki değişimler
Yatırım harcamasındaki değişmeler
Kamu harcamasındaki değişmeler ve
Net ihracattaki değişmelerdir.
• Toplam arz dalgalanmalarının nedenleri ise
girdi fiyatlarındaki artışlardır.
27

28. • Dalgalanmaların nedenleri toplam talepten
kaynaklanan nedenlerdir bunlar;
Tüketim harcamasındaki değişimler
Yatırım harcamasındaki değişmeler
Kamu harcamasındaki değişmeler ve
Net ihracattaki değişmelerdir.
• Toplam arz dalgalanmalarının nedenleri ise
girdi fiyatlarındaki artışlardır.
28

29. • Dalgalanmaların nedenleri toplam talepten
kaynaklanan nedenlerdir bunlar;
Tüketim harcamasındaki değişimler
Yatırım harcamasındaki değişmeler
Kamu harcamasındaki değişmeler ve
Net ihracattaki değişmelerdir.
• Toplam arz dalgalanmalarının nedenleri ise
girdi fiyatlarındaki artışlardır.
29

30. • Dalgalanmaların nedenleri toplam talepten
kaynaklanan nedenlerdir bunlar;
Tüketim harcamasındaki değişimler
Yatırım harcamasındaki değişmeler
Kamu harcamasındaki değişmeler ve
Net ihracattaki değişmelerdir.
• Toplam arz dalgalanmalarının nedenleri ise
girdi fiyatlarındaki artışlardır.
30

31. TÜRKİYEDEKİ EKONOMİK İSTİHDAM
POLİTİKALARI
• Bütçe , hükümetin belli bir yılda toplayacağı
gelirleri yapacağı harcamaların yer aldığı bir
belgedir.
• Bütçe açığı veya fazlasıyla maliye politikası
ilgilenmektedir.
• Klasik iktisatçılar denk bütçe prensibini
savunurlar.
• Keynes ise bütçe dalgalanmalarına göre bütçe
açığı veya fazlası olabilir.
31

32. • Resepsiyonla mücadelede maliye politikası
uygulanırken gelirlerin kısılmasını mı yoksa
harcamaların artırılması mı gerektiğine iyi
karar verilmelidir.
• Enflasyonla mücadelede daraltıcı maliye
politikası izlenmelidir.
• Yani kamu harcamalarını kısıp gelirleri artırma
yoluna gidilmelidir.
32

33. DIŞ TİCARET TEORİSİ
• Ülkeler arasında dış ticaretin nedenleri iki
başlık altında toplanabilir.
• 1-) Ülkelerin ürettiği üretim miktarlarının
kendisine yeterli olmaması
• 2-)Ülkeler arasında doğal kaynakların dağılımı
bakımından farklılıklar olması
33

34. • 1 e örnek: Ülkelerin sahip olduğu üretim
tekniklerinin farklı olmasıdır.
• Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle
gelişmiş ülkelerin aynı teknolojik yapı ve
sermayeye sahip olmadığı gibi.
• 2 e örnek: Bazı ülkelerin bazı malların
üretiminde uzmanlaşmış olması bazı ülkeler
diğer ülkelerden daha kaliteli mal üretebilir.
• Bazı malların üretiminde uzmanlaşmış olabilir.
34

35. *KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ
• Klasik dış ticaret teorileri hangi ülkelerin hangi
mallar üretiminde uzmanlaşmış olduğu
üzerinde durur.
• Adam Smith : mutlak üstünlük teorisi
• David ricada : Mukayeseli üstünlük teorisi
35

36. • Adam smitin mutlak üstünlük teorisine göre;
bir ülke daha ucuza ürettiği malın üretiminde
uzmanlaşarak bu malların ihraç etmenin ve
ülkeye göre daha pahalı ürettiği malı ise ithal
edilir.
• Bu şekilde her bir ülke mutlak üstünlüğe sahip
olduğu malların üretiminde uzmanlaşarak
daha karlı ticaret yapmaktadır.
36

37. • Ricardonun mukayeseli üstünlük teorisine
göre: Mutlak üstünlüğe sahip olmaması
gerekmektedir.
• Karşılaştırmalı olarak hangi malı daha ucuza
üretiyorsa o malın üretiminde uzmanlaşmaya
gitmeli pahalıya üreteceği bir malı ise ithal
etmelidir.
37

38. *DIŞ TİCARET HADLERİ VE AZ
GELİŞMİŞ ÜLKELERİN ALEYHİNE
İŞLEMESİ SORUNU
• Hükümetlerin dış ticarete müdahale nedenleri:
• Ekonomik nedenler: Dış ödemeler bilançosunun
istikrasızlıklarının azaltılması bunun için ihracatı
arttırıcı ithalatı azaltıcı tedbirler alırlar
• Yerli endüstriyi dış rekabete karşı koruma: Yerli
endüstriyi rekabet edebilecek düzeye gelinceye
kadar dış rekabete karşı korumak bu koruma
bebek endüstrilerin korunmasıdır.
38

39. • Sanayileşme stratejisine müdahaleler:
Gelişmekte olan ülkeler tarımsal üretim
yanında sanayi üretimine de yer vererek
sanayileşme stratejisi geliştirirler ithal ettikleri
sanayi ürünlerini yurt içinde üretmeye
çalışırlar bu şekildeki sanayileşme stratejisi
ithal ikamesine bağlı sanayileşme stratejisi
denir.
39

40. • İşsizlikle mücadelede ithalatın kısılması ithal
malların yurt içinde üretilmesi diğer ülkelerin
ihracatının düşmesine ve bu ülkelerde işsizliğin
artmasına neden olabilir.
• Bir ülkenin işsizlik sorununu çözerken başka
ülkelerde işsizliğin ortaya çıkmasına işsizliğin
ihracı politikası denir
40

41. • Kendi kendine yeterlilik: Bazı durumlarda
özellikle savaş dönemlerinde bazı ülkelerin
kendi kendine yeterli olmanın daha iyi
olduğunu düşünürler.
• Kalkınmanın finansmanı için kamu gelirlerine
kamu gelirlerini sağlamak için bazı durumlarda
ihraç malları üzerine vergi konulabilir.
41

42. • Piyasalarda tekelleşme eğiliminin kırılması:
• Piyasalarda monopolü gücü ellerinde
bulunduran firmanın malın ithalatını
kolaylaştırmak için varsa ithal sınırlamaları
kaldırmalıdır.
42

43. • Dış ticarete ekonomik olmayan nedenlerle
müdahale: Bu tür müdahaleleri ülke güvenliği ve
politik nedenler olmak üzere 2 başlık altında
inceleyebiliriz. ülke güvenliğinin önemli olduğu
durumlarda özellikle savunma stratejisi yüksek
olan malların ithalatı sınırlandırılabilir ya da
yasaklanabilir.
• Bazı hükümetler kayırmak istedikleri bazı
üreticilerin malın ithalatına siyasi nedenlerle
sınırlamalar getirilebilir.
43

44. DIŞ TİCARETE MÜDAHALE ARAÇLARI
• 1-gümrük tarifeleri: Bir ülkeye ithal edilen ya
da ihraç edilen malların ülkeye giriş ya da
çıkışlarında alınacak vergi oranını gösteren bir
cetveldir bu vergiler spesifik ve advalorem
vergiler ithal edilen malın değerini belirli bir
oranı üzerinden alınan vergilerdir.
• Spesifik vergi ithal edilen malın gümrük
başına alındığı vergidir.
44

45. • Advalorem ithal edilen malın değerinin belirli
bir oranın üzerinden alınan vergidir.
• İthal TV başına ya da TV nin değerine göre
alınan vergi gibi.
45

46. • Gümrük tarifelerini uygulayan ülkeye 4
önemli faydası bulunmaktadır.
• Bunlar;
• 1-Himaye etkisi: Yerli endüstriyi dış rekabete
karşı koruma.
• 2-Gelir etkisi: Hazineye gelir sağlama
• 3-Tüketim etkisi: ithalatın kısılmasıyla ülkeden
çıkan dövizin azalması.
46

47. • 4-Dönüşüm etkisi: Gelirin tüketiciden üreticiye
yönelmesi
47

48. 2-İTHALAT MİKTARINI KISITLAYICI
ARAÇLAR
• Bunlar ;
• ithalat kotaları: ithal edilecek mal miktarlarını
hükümet tarafından üst sınırlamaların
belirlenmesi durumudur.
• İthalat yasakları: Bu yasaklar belirli malların
ülkeye girişlerini engellemeyi ifade eder.
48

49. TARİFE DIŞI İTHALAT MİKTARINI
KISITLAYICI ARAÇLAR
• DÖVİZ KONTROLÜ: Kambiyo denetimde
denmektedir.
• Döviz alım satım yetkisinin merkez bankası ve
bazı ticari bankalara bırakılmasıdır.
• Bir ülkede dış ödemeler dengesi açık veriyorsa
ve bu açıklık süreklilik arz ediyorsa açığın
kapatılması için böyle bir yola başvurulabilir.
49

50. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSU VE DÖVİZ
PİYASASI
• Dış ödemeler bilançosu:
• Bir ülkenin belirli bir dönemde (genellikle bir
yılda ) dış alemden sağladığı gelirle dış aleme
yaptığı ödemelerin yer aldığı bir tablodur.
• Dış ödemeler bilançosunun açık vermesi
ülkede döviz açığı olduğunu ve ülke parasının
yabancı para karşısında değer kaybettiğini
gösterir.
50

51. • ithalat ve ihracat arasındaki fark dış ticaret
dengesini ifade eder. Dış ödemeler bilançosu
çift kayıtlı muhasebe sistemi esasına göre
tutulur.
51

52. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN
KALEMLERİ
• Üç tanedir.
• 1-cari işlemler hesabı: Bir ülkenin ihracat ve
ithalat miktarını gösterir.
• 2-sermaye ve finansman Hesapları: ülke
sakinlerinin diğer ülkelerle yaptıkları kısa ve
uzun süreli yatırım ve kredi akışını kapsar.
• 3-rezerv hareketleri: Bir ülkenin uluslar arası
rezerv hareketlerini gösterir.(altın döviz gibi)
52

53. • *Not: Eğer giderler-gelirleri aşıyorsa ödemeler
dengesi bilançosu açık veriyor demektir.
• Tersi durumda gelirler giderleri aşıyorsa
ödemeler dengesi bilançosu fazlalık veriyor
demektir.
• Eşit ise ödemeler dengesi denktir.
53

54. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN AÇIK
VERME SEBEPLERİ
• 1-YAPISAL NEDENLER: Enflasyon ve artan
fiyatlar sonucunda ulusal paranın aşırı
değerlenmesi eğer bir ülkede resmi döviz
kurları enflasyon oranının altında kalırsa
yabancı para cinsinden ithal malların fiyatları
ucuzlar.
• İhraç malların fiyatları ise yükselir.
• Sonuçta ihracat azalır, ithalat artar ve dış
ödemeler açığı ortaya çıkmış olur
54

55. • ithal ikamesine dayalı endüstrileşme
politikası: Bu politika gereği gelişmekte olan
ülkeler dışarıdan satın aldıkları malı ülke içinde
üretmesi yoluna gitmelerini ifade eder.
• Hammadde bakımından dışarıya bağımlılık:
Bu durumda girdi fiyatları yükselir döviz kaybı
söz konusu olur.
55

56. • lüks ithal mallara düşkünlük: Bu tür mallar
moda haline gelirse bu malların ithalatı artar.
• 2-KONjOKTUREL NEDENLER: konjonktürün
gerileme dönemine girmesi durumunda o
ülkeye mal ihraç eden ülkelerin ihracatı azalır ,
ödemeler bilançosunda açıklar ortaya çıkar.
56

57. • 3-ARİZİ(GEÇİCİ) NEDENLER: Savaş ambargo ,
olumsuz hava koşulları ve beklenmedik
durumlarda bir ülkenin bilançosu açık verebilir.
57

58. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSUNUN AÇIKLARINI
KAPATMAYA YÖNELİK POLİTİKALAR
• 1-açıkları finanse etmeye yönelik politikalar:
Kısa vadede resmi döviz rezervleri daha sonra
dış krediler kullanılarak dış açık kapatılmaya
çalışılır.
• 2-ithalatı kısıtlayıcı önlemler: Bu önlemler
gümrük vergisinin yükseltilmesi kotalar ve bazı
malların ithalatının yasaklanması şeklinde
olabilir.
58

59. • 3-Tedavi edici politikalar: Uzun vadede
ihracatın arttırılmasına yönelik politikalardır.
İhracatçının eğitilmesi ihracatçılara düşük
faizle kredi verilmesi ucuz girdi temin edilmesi
ihracat formalitelerinin basitleştirilmesi
sağlanmalıdır.
59

60. DÖVİZ PİYASASI
• Milli paraların birbirlerine çevrildiği piyasadır.
• Döviz fiyatları döviz arz ve talebin karşılaşması
sonucu oluşur.
• Döviz uluslararası ödemelerde geçerli paradır.
• Döviz nakit yabancı para ile yabancı para
cinsinden ifade edilen tüm ödeme araçlarını
kapsar yabancı paranın nakit şeklinde
olmasına efestik döviz denir.
60

61. • Bir ülke parasının diğer bir ülke parası
cinsinden değerine döviz kuru ya da kambiyo
kuru denir.
• Üçüncü bir ülke parası cinsinden iki ülke parası
arasındaki kura çapraz kur denir.
61

62. • spekülatörlere kur farklarından yararlanmak
için dövizi kurun düşük olduğu piyasadan alıp
kurun yüksek olduğu piyasaya satmasına döviz
arbitrajı denir.
• döviz kurunun yükselmesi milli paranın
değerinin düştüğünün döviz kurunun düşmesi
ise milli paranın değer kazandığını gösterir.
62

63. DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ
• 1-sabit döviz kur sistemi: Bu sistemde döviz arz
ve talebi ne olursa olsun döviz kuru o ülkenin
hükümeti tarafından belirlenir.
• 2-esnek kur sistemi: döviz kuru döviz piyasasında
döviz arzı ve talebi tarafından belirlenir.
• Dış ödemeler dengesi açık verirse ithalat
ihracattan daha fazla olur ve döviz kuru yükselir.
• ithalat azalır ihracat artar.
63

64. DEVÜLASYON(İhracatı artırmak için )
• Hükümetin aldığı bir kararla döviz kurunu
yükselterek milli paranın değerinin
düşürülmesidir.
• Bu işlemin tersine revalüasyon denir.
• KONVERTİBİLİTE
• Bir ülke parasının diğer ülke paralarıyla hiçbir
sınırlama olmaksızın değiştirilmesine denir.
• Örn:ABD doları
64

65. EKONOMİK BÜYÜME VE KALKINMA
• Ekonomik büyüme: reel gayri safi milli
hasılatındaki artıştır.
• ekonomik büyüme oranı: reel gayri safi milli
hasıla bir önceki döneme göre meydana gelen
yüzdelik artıştır.
• kişi başına reel GSMH: reel gayri safi milli
hasılanın nüfusa bölünmesiyle bulunan
değerdir.
65

66. • Büyümeyi belirleyen faktörler: Bir
ekonominin uzun dönemdeki büyümesini
belirleyen faktörler ülkenin sahip olduğu
üretken kaynaklardaki artış ve teknolojideki
ilerlemelerdir.
• Ekonomik büyüme iş gücü miktarı ve kalitesini
yeterli sermayeye doğal kaynakların en iyi
şekilde kullanılmasına teknolojinin en etkin
şekilde kullanılmasına bağlıdır.
66

67. • Kısacası ekonomik büyüme ülkenin üretim hacmindeki
artıştır.
• Bir ülkede daha fazla mal ve hizmetin üretildiğini ifade
eder.
• EKOMOMİK KALKINMA
• Toplumun yaşam standartlarında üretilen malların
kalitesinde iyileşmeler yaşanması durumudur.
• Gelişmekte olan ülkelerde nüfus artış hızı yüksektir.
• Kişi başına GSMH düşüktür.
67

68. KALKINMANIN ÖNÜNDEKİ ENGELLER
• Politik engeller , sosyal engeller olmak üzere 2
ye ayrılır.
• POLİTİK ENGELLER
• kamu yönetimindeki yetersizlikler :Devletin
iyi organize olmayışı ve yeterli kadroya sahip
olmamasıdır.
• Politik istikrarsızlık ve risk: bir ülkede
yatırımların yapılabilmesi için siyasi
istikrarsızlık ve risk unsuru olmaması gerekir.
68

69. • iktisat politikasına değişikliklerine direnme.
• Sosyal engeller olarak ise: girişimci ruhu
eksikliği ve hızlı nüfus artışı.
• KALKINMA STRATEJİLERİ
• İçe dönük kalkınma stratejileri: mal ve
hizmetlerin ihraç edilmesinden çok yurt içi
piyasalar için üretilmesidir.
69

70. • Amaç: ithal edilen malların yerine ,yurt içinde
üretilen malları kullanmaktır. Buna ithal
ikamesi de denilmektedir.
• Dışa dönük kalkınma stratejileri: Bu strateji
ise ihraç malların ikamesidir.
• Mevcut kaynakların yurt içinde tüketilmesi
yerine ,ihraç ürünlerinde kullanılmasıdır.
70

71. BÜYÜMENİN YARARLARI
• Yaşam standartı:Büyüme yaşam
standartlarında yükselmeyi gösterir. Bu da
yüksek büyüme hızının hedeflenmesiyle
sağlanabilir.
• Ulusal savunma ve prestij: ülkeler sahip
oldukları uluslar arası prestiji korumak ve
yükseltmek isterler.
71

72. • Büyüme ve gelirin yeniden dağılımı: Gelirin
yeniden dağıtılmasında adaletin sağlanmasıdır.
• Büyüme ve yaşam tarzı: Büyüme ile birlikte
dünya görüşü ve yaşam tarzı değişen halk ilgili
kişilerden daha fazla hizmet isteyecektir.
72

73. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN
ÖZELLİKLERİ
• Ekonomik özellikler: Bu ülkelerde nüfusun
büyük kısmı tarımda çalışmaktadır. Kendi
tüketimine yönelik üretim yapılmaktadır.
Sanayi sektörü gelişmemiştir.
• İhraç ürünleri daha çok tarımsal ürünlerden
oluşur.
73

74. • Küçük ölçekli işletmeler yaygındır.
• Gelir dağılımdan adaletsizlik görülür. Toplam
harcamalar içinde gıda maddeleri tüketimi fazladır.
Büyük kentlere göç ve konut sorunu yaşanmaktadır.
• Demografik özellikler: nüfus artış hızı , ölüm oranları
genç nüfus fazladır. Ortalama ömür kısadır.
• sos yo-kültürel özelikler: artan nüfusa göre eğitim
olanakları bulunamamaktadır. Toplum yeniliklere kapalı
daha çok gelenekler ön plandadır.
74

75. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE İKTİSADİ
KALKINMAYI ENGELLEYEN FAKTÖRLER
Hızlı nüfus artışı
Yetersiz insan kaynakları
Doğal kaynakların yetersizliği
Yetersiz sermaye birikimi
Gelişmemiş maddi kaynaklar
Kültürel ,sosyal, dini engeller
75