2. NAMİBYA
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı
Namibya Cumhuriyeti
Devlet Şekli
Üniter Cumhuriyet (Başkanlık Sistemi)
Nüfus
2,3 milyon (2012 EIU tahmini)
Dil
İngilizce (resmi), Oshivambo (çeşitli lehçeler), Nama-Damara, Afrikaans, Herero, Rukavango,
Lozi, Almanca, Tswana ve çeşitli Bushman (San) lehçeleri
Din
%90’ın üzerinde Hristiyan, %4 çeşitli yerel inanışlar, %3 Müslüman
Başkent
Windhoek (334,6 bin kişi)
Yüzölçümü
824,3 bin km2
Başlıca
Şehirleri
Rundu (96,9 bin), Walvis Bay (74,1 bin), Swakopmund (35,7 bin), Oshakati (35,1 bin), Katima
Mulilo (28,7), Grootfontein (20,5 bin)
Etnik Yapı
%50 Ovambo, %9,3 Kavango, %7,5 Damara, %7,5 Herero, %6,4 Beyaz
Kaynak: EIU, Country Report, Namibia, 4th Quarter 2012
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), C, CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECA (Birleşmiş Milletler Afrika
Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı),
IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM
(Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC
(Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu),
ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü),
Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC
(Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar
Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OAU (Afrika Birliği Teşkilatı), OPCW (Kimyasal
Silahları Yasaklama Organizasyonu), SACU, SADC, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler
Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler
Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu),
UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek
Konfederasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya
Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTO (Dünya Ticaret Örgütü)
Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
Ülke Güney Afrika’nın batısında yer almaktadır. Batısı Atlas Okyanusu’na kıyıdır. Kuzeyde Angola ve
Zambiya, güney ve güney batıda Güney Afrika Cumhuriyeti, doğuda ise Bostvana ile komşudur.
Ülkenin kıyı şeridi 1350 km’yi bulmaktadır. Kıyı şeridi boyunca genişlikleri 20 ile 140 km arasında
değişen kum düzlükleri yer almaktadır. Büyük ölçüde kumlarla kaplı olduğundan kıyı bölgesi Namib
Çölü olarak anılmaktadır.
Namibya yılda 300 günden fazla güneş ışığı alır. Kışları (Haziran-Ağustos) genellikle kurudur. Biri çok
(Şubat-Nisan), diğeri az (Eylül-Kasım) olmak üzere iki yağışlı sezon olup her ikisi de yazın
görülmektedir. Nem düşüktür. Yağışlar oldukça değişken olup kuraklık daha belirgindir.
Siyasi ve İdari Yapı
Namibya, Güney Afrika Cumhuriyeti yönetimi öncesinde bir Alman kolonisiydi. I. Dünya Savaşı’nda
Güney Batı Afrika adı altında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kontrolüne girmiştir. 1966’da Güney Afrika
Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler’in Namibya'dan çekilmesini öngören kararına uymaması üzerine
silahlı mücadele başlamıştır. Güney Afrika, Birleşmiş Milletler’in; ateşkeş ilan edilmesini, Güney Afrika
askerlerinin bölgeden çekilmesini ve BM güvenlik güçlerinin gözetiminde serbest seçimler yapılmasını
öngören kararını ancak 1988'de kabul etmiştir. 1989'da bağımsız Namibya'nın anayasasını hazırlamak
-, 2013
2 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
3. üzere bir Kurucu Meclis seçilmiştir. 21 Mart 1990'da Namibya bağımsızlığını kazanmıştır.
Namibya çok partili demokratik sistemle yönetilen üniter bir devlettir. Başkanlık ve parlamento
seçimleri eş anlı olarak 5 yılda bir yapılmaktadır. Bağımsızlık hareketini de yürüten Güneybatı Afrika
Halk Örgütü ülke siyasetine yön vermektedir. Ciddi bir siyasi rakibi bulunmamaktadır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Yaklaşık 2,3 milyon ile çok düşük bir nüfusa sahip olmasına karşın, işsizlik Namibya’da önemli bir sorun
oluşturmaktadır. En son 2008 yılında yapılan işgücü araştırmasında işsizlik oranı %37,6 çıkmıştır (15
yaşın üzerinde olup iş arayanların toplam işgücüne oranı). Aynı araştırmada geniş anlamda işsizlik ise
(ister iş arasın ister aramasın 15 yaşın üstünde olup aktif olarak çalışabilecekler) %51,2 olarak
bulunmuştur.
Ülkedeki istihdamın sadece %6’sı imalat sanayinde istihdam edilmektedir. Tarım ve hayvancılığın
istihdama katkısı %22, madenciliğin %1,5 civarındadır. Kamu dahil tüm hizmet sektörü %59 ile
istihdama en büyük katkıyı yapmaktadır.
İşsizliğin bu kadar yüksek olmasında, ülkedeki ekonomik faaliyetlerin çok kısıtlı olmasının yanı sıra
işgücünün mevcut iş alanlarının talep ettiği vasıfları karşılayamaması da büyük rol oynamaktadır.
Ülkedeki eğitim sistemi de vasıflı eleman ihtiyacına cevap vermekten çok uzaktır.
Namibya’da işgücü verimliliği çok düşüktür. Mevcut iş kanunu esnek değildir. İşten çıkarmalar çok zor
olduğundan firmalar yeni istihdam konusunda isteksiz davranmaktadır.
Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Namibya kişi başına düşen yaklaşık 7.000 dolar ile Dünya Bankası’nın gelir sınıflandırmasında üst-orta
ülkeleri arasında yer almaktadır. 2,3 milyon gibi çok düşük bir nüfusa oranla zengin sayılabilecek
kaynaklara sahiptir. Buna rağmen dünyada gelir dağılımının en bozuk olduğu ülkelerden biri olarak
anılmaktadır.
Tarım ve hayvancılık, balıkçılık, gıda işleme, madencilik, cevher ve elmas işleme Namibya’daki en
temel ekonomik faaliyetlerdir.
Nüfusun büyük bir çoğunluğu yaşamını doğrudan ya da dolaylı olarak tarımsal faaliyetlerle
sürdürmektedir. Kırsal kesimde hanehalkının yarısı tarımsal faaliyetleri geçimlik olarak yürütmektedir.
Bu da sektörün potansiyelinin çok altında istihdam ve üretim sağlamasına yol açmaktadır.
Ülke madenler bakımından oldukça zengindir. En çok elmas, uranyum, altın, çinko, kurşun ve
manganez çıkarılmaktadır. Uranyum üretiminde dünyada altıncı sıradadır. Yine dünyada en kaliteli
elmas çıkarılan ülkelerden biridir.
İmalat sanayi başta et, balık, sebze ve meyve işleme olmak üzere gıda işleme; cevherden ergitme
yöntemiyle bakır ve çinko üretimi ve elmas işleme sektörlerinde yoğunlaşmaktadır.
Lojistik, turizm, imalat ve tarım sektörleri stratejik sektörler olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla bu
sektörlere yapılacak yatırımlarda artışlar görülebilir.
Ülke, ekonomik hayatı olumsuz yönde etkileyen, mevcut potansiyelin değerlendirilememesine sebep
olan büyük yapısal sorunlarla yüzyüzedir. Ülkede iş yapmanın maliyeti yüksektir. Vasıflı işgücü bulmak
zordur. İşgücü piyasası çok katıdır. Üretimde verimlilik çok düşüktür. Finansman araçlarına erişimde
büyük zorluklar yaşanmaktadır. Eğitimde hem fiziki ve beşeri imkanlar hem de eğitim kalitesi çok
yetersizdir. Mevcut eğitim işgücüne piyasanın talep ettiği vasıfları kazandırmaktan çok uzaktır.
Para Politikaları
Namibya Doları bire bir oranla Güney Afrika Randı’na sabitlenmiştir. Faiz oranlarında Güney Afrika
Merkez Bankası’nın faiz oranları baz alınmaktadır. Namibya Merkez Bankası, parasal ve finansal istikrar
Güney Afrika Merkez Bankası’nın uyguladığı para politikasına bırakıldığından, geleneksel para politikası
araçlarını kullanmamaktadır.
Namibya Merkez Bankası, sınırlı olarak, ticari bankaların rezervlerini etkilemede repo faiz oranlarını
kullanmaktadır. Diğer taraftan son yıllarda repo faiz oranlarını Güney Afrika Merkez Bankası’nınkinden
daha yüksek tutarak sermaye girişini desteklemektedir.
Maliye Politikaları
Yetkililer mali istikrarı ve ekonomik büyümeyi sağlamaya yönelik bir maliye stratejisi izlemeye
çalışmaktadır. Hükumetin, ekonomiyi küresel ekonomik krizin etkilerinden korumak için zamanında
almış olduğu canlanmaya yönelik tedbirler ekonominin iyileşmesine yardımcı olmuştur. Özellikle
2011/2012 mali yılında (1 Nisan – 31 Mart) başta istihdamı artırmak üzere ekonomiyi canlandırmak
Namibya Ülke Raporu
3 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
4. için kamu harcamaları büyük ölçüde artırılmıştır. Buna karşın sürdürülen bu genişleyici mali tutum
2007-2009 dönemini kapsayan ve 3 yıl süren bütçe fazlası verme başarısını tersine çevirmiştir. Bu
nedenle hükumet kamu harcamaları taahhütlerini orta vadeli harcama programının gerisine çekerek
maliye politikasını sıkılaştırmaya başlamıştır. Hükumet böylece 2011/2012 mali yılı GSYİH’nın %9,7’si
kadar tahmin edilen bütçe açığını 2014/2015 mali yılında GSYİH’nın %0,4’üne kadar düşürmeyi
hedeflemektedir.
Döviz Politikaları
Döviz kontrole tabidir. Ülkeye sermaye girişinde Namibya Merkez Bankası’nın onayı gerekmektedir.
Namibya, Ortak Para Bölgesi’nin bir üyesidir. Ortak Para Bölgesi ülkelerine paralel olarak döviz
kontrollerini tedricen gevşetmektedir. Geniş anlamda, yabancı sermaye girişinde çok az sınırlama
bulunmakta ve elde edilen karlar tümüyle transfer edilebilmektedir. Serbest bölgelerde faaliyet
gösteren bir işletme kısıtlamaya tabi olmaksızın döviz edinebilmekte ve kullanabilmektedir.
Ülke içinde döviz alım satımı yetkilendirilmiş bankaların şubelerince ve yetkilendirilmiş döviz bürolarınca
gerçekleştirilmektedir. Bank Windhoek, Nedbank Namibia, First International Bank of Namibia ve
Standard Bank of Namibia döviz alım-satım işlemleri için yetkilendirilmiş bankalardır. Namibia Bureau
de Change Limited döviz alım-satım işlemleri için yetkilendirilmiş tek döviz bürosu firmasıdır. Döviz
kontrolüne ilişkin mevzuat, yukarıda sayılan yetkilendirilmiş kurumların işbirliği ile Namibya Merkez
Bankası tarafından yürütülmektedir.
Yerleşiklerin yurtdışına sermaye çıkartmaları kısıtlamaya tabidir.
Bölgesel Eğilimler
Güney Afrika Gümrük Birliği (SACU):
Güney Afrika Gümrük Birliği (SACU), 11 Aralık 1969 tarihinde Güney Afrika, Botsvana, Lesotho,
Namibya ve Svaziland arasında imzalanan gümrük birliği anlaşması ile oluşturulmuş ve 1 Mart 1970
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Tarihi 1910 yılına kadar dayanan ve dünyadaki en eski gümrük birliği olan SACU, 2002 yılında
akdedilen ve 1 Temmuz 2004 tarihinde yürürlüğe giren yeni SACU Anlaşmasıyla önemli değişikliklere
uğramıştır. Yeni SACU anlaşmasıyla birlikte, SACU’nun yapısı daha demokratik hale getirilmiş ve Güney
Afrika’nın idari kararlardaki yetkilerinde kısıtlamalara gidilmiştir.
SACU Anlaşması uyarınca kurulan Bakanlar Konseyi, örgütün karar alma organı konumundadır.
SACU’nun sekretaryası Windhoek, Namibya’da bulunmaktadır.
SACU ülkeleri içinde Güney Afrika ekonomisi en güçlü ekonomi olup, SACU’nun toplam GSYİH’sının
yaklaşık %90’ını Güney Afrika ekonomisi teşkil etmektedir. Botsvana haricindeki diğer SACU üyeleri
aynı zamanda Ortak Para Bölgesi üyesidir.
Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC):
1980 yılında kurulan Güney Afrika Kalkınma Topluluğuna, Güney Afrika 1994 yılında üye olmuştur.
Güney Afrika Kalkınma Topluluğunun diğer üyeleri Angola, Botsvana, Demokratik Kongo Cumhuriyeti,
Lesotho, Madagaskar, Malavi, Mauritius, Mozambik, Namibya, Svaziland, Tanzanya, Zambiya,
Zimbabve’dir. SADC’nin sekretaryası Gaborone, Botsvana’dadır.
SADC kapsamında, üye ülkeler arasında belirli bir takvim süresi içerisinde tarifeler ve tarife dışı
engellerin kaldırılması, gümrük birliği tesis edilmesi ve en nihayetinde 2016 yılına kadar ortak para
birimine geçilmesi amaçlanmaktadır. Bu hedeflere paralel olarak Güney Afrika, SADC ülkelerinden
yapılan ithalatta gümrük vergilerini büyük oranda kaldırmış bulunmaktadır.
Afrika Birliği (AU):
Afrika Birliği 2002’de kurulmuş olup, 52 ülke üyedir. Avrupa Birliği’ne benzer yapısı ve hedefleri vardır.
Gine’nin ülkedeki darbe nedeniyle, Madagaskar’ın ise ülkedeki politik kriz nedeniyle üyelikleri
durdurulmuştur. Eritre de Somali’deki Radikal İslamcılara destek verdikleri söylentileri üzerine AU’nun
Birleşmiş Milletler’e tedbir alma çağrısı üzerine kendi üyeliğini askıya almıştır. Birliğe ilişkin önemli
kararlar yılda iki defa yapılan genel toplantılarda alınmaktadır. Sekreteryası Etiyopya’nın başkenti Addis
Ababa’dadır.
Fas Afrika Birliği’ne üye olmayan tek Afrika ülkesidir. Fas Afrika Birliği’nin kuruluşuna temel teşkil eden
Afrika Birliği Organizasyonu üyesi iken, 1984 yılında gruptan çekilme kararı almıştır. Fas’ın bu kararı
aralarında gerginlik çıktığında birçok ülkenin Şahravi Arap Demokratik Cumhuriyeti’ni desteklemiş
olmaları nedeniyle almıştır. Fas’ın müttefiki olan Zaire (Demokratik Kongo Cumhuriyeti) de Fas gibi bu
kararı protesto ederek 1984-86 yıllarında boykot uygulamıştır. Bazı ülkeler de bu tutum karşısında
zaman içinde Şahravi Arap Demokratik Cumhuriyeti’ne desteklerini geri çekmiştir.
Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Namibya’da nüfusun büyük bir çoğunluğu yaşamını doğrudan ya da dolaylı olarak tarımsal faaliyetlerle
-, 2013
4 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
5. sürdürmektedir. Kırsal kesimde hanehalkının yarısı tarımsal faaliyetleri geçimlik olarak yürütmektedir.
Bu da sektörün potansiyelinin çok altında istihdam ve üretim sağlamasına yol açmaktadır.
Tarım Namibya’da çok stratejik bir sektördür. Hükumet sektörün gelişmesine yönelik desteğini
sürdürmektedir. 2012/13 - 2016/17 dönemini kapsayan 4. Ulusal Kalkınma Planı’nda endüstriyel
tarıma geçişle tarım sektöründe büyük ölçekli kalkınma hedeflenmektedir.
Tarım, Su ve Orman Bakanlığı 2011 yılında hem tahıl hem de hayvancılık için toprak verimliliğinin
artırılmasını, çiftlik arazilerinde ve çevrede koşulların iyileştirilmesini hedefleyen istilacı çalılıkları
temizleme uygulaması başlatmıştır. Bu programla kısa vadede verimli çiftlik arazilerinin genişletilmesi
ve yeni istihdam yaratılması, uzun vadede de emek yoğun yöntemlerin kullanılmasıyla kırsal kesimde
ekonomik kalkınmanın sağlanması hedeflenmektedir.
Bitkisel üretim programı büyük ölçüde tahıl, sebze ve meyve üretimine odaklanmıştır. Namibya’da
bitkisel üretim tüm tarımsal üretimin %24’ünü oluşturmaktadır. Üretim neredeyse tamamıyla doğa
koşullarına bağlıdır. Su baskınları, kuraklık ve vahşi yaşamın üretim miktarı ve ürün kalitesinde büyük
etkisi bulunmaktadır. Bu nedenle üretim yıldan yıla büyük dalgalanmalar gösterebilmektedir. Namibya
hali hazırda ihtiyaç duyduğu bitkisel ürünlerin %50’sini ithalatla karşılamaktadır.
Sanayi
Ülkedeki imalat sanayinin üretim kapasitesi ve çeşitliliği çok sınırlıdır. GSYİH’ya katkısı %14-15
civarındadır. İstihdamın sadece %6,5’ini karşılamaktadır.
İmalat sanayi başta et, balık, sebze ve meyve işleme olmak üzere gıda işleme; cevherden ergitme
yöntemiyle bakır ve çinko üretimi ve elmas işleme sektörlerinde yoğunlaşmaktadır.
Namibya’da sanayinin gelişmesinin önünde ciddi engeller bulunmaktadır. Kalifiye eleman yetersizliği,
işgücü verimsizliği, altyapı yetersizliği, teşvik sisteminin karmaşık olması ve etkin işletilememesi,
yabancı yatırımların çok yetersiz olması ve yerel perakendecilerin Namibya mallarına öncelik
vermemesi imalat sanayinin gelişmesindeki en önemli engeller olarak ortaya çıkmaktadır.
Madencilik
Madencilik Namibya ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Sektör hem kendi bünyesinde, hem de
desteklediği sektörlerde önemli bir istihdam yaratma potansiyeline sahiptir. GSYİH’ya katkısı 2010’da
%8,5, 2011’de %9,5 olmuştur. Tek başına elmas madenciliğinin katkısı sırasıyla %5 ve %7,2
dolayında gerçekleşmiştir. Diğer taraftan değerli taş ve metaller ile cevher ihracatı toplam ihracatın
%35’ini geçmektedir. Tek başına elmas ihracatı toplam ihracatın 1/4’ünü oluşturmaktadır.
Namibya’da en çok elmas, uranyum, altın, çinko, kurşun ve manganez çıkarılmaktadır. Uranyum
üretiminde dünyada altıncı sıradadır. Yine dünyada en kaliteli elmas çıkarılan ülkelerinden biridir.
Epangelo Mining Company madencilik alanında faaliyet gösteren bir kamu kuruluşudur. Küresel kriz
nedeniyle ülkede maden gelirlerinin düşmeye başladığı 2008 yılında kurulmuştur. Hükumetin izlediği
madencilik politikaları doğrultusunda faaliyet göstermektedir. Nisan 2011’de alınan bir bakanlar kurulu
kararı ile uranyum, altın, bakır, kömür, elmas ve nadir elementler stratejik madenler olarak kabul
edilmiş ve bunlara ilişkin yeni arama ve işletme ruhsatlarının kamu kuruluşu Epangelo Mining
Company’e ait olduğu açıklanmıştır. Bu yeni madencilik politikası mevcut ruhsatların yenilenmesi
konusunda belirsizliğe neden olmuş; hem mevcut yabancı yatırımları, hem de madencilik alanında yeni
yatırımları düşünen yabancı sermayeyi rahatsız etmiştir.
İnşaat
Artan altyapı yatırımları ile birlikte inşaat sektörü oldukça canlıdır. Özellikle tarım, turizm, ulaşım, su
temini, kanalizasyon ve konut alanlarında yeni yatırımlar programa alınmaktadır.
Finansal Hizmetler
Finans sektörü 4 ticari banka, 4 uzmanlaşmış finans kurumu ile çeşitli sigorta firmaları, emeklilik fonları
ve borsa aracı kurumları ile hizmet vermektedir. Bankacılıkta Güney Afrika başta olmak üzere yabancı
sermayeli firmalar hakim durumdadır. Finans sektöründe tüm varlıkların yaklaşık %40’ı bankalar
tarafından kontrol edilmektedir.
Perakende Sektörü
Hükumetin iç talebi canlandırmaya ve büyümeye yönelik politikaları sayesinde toptan ve perakende
ticaret sektörü son yıllarda hızlı büyümektedir.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
Namibya Ülke Raporu
5 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
6. Namibya, yabancı yatırımları çekerek ekonomik büyümeyi ve istihdamı artırmaya yönelik bir politika
izlemektedir. 1990’da yürürlüğe giren yabancı yatırımlara ilişkin kanun doğrudan yabancı yatırımlara
dair mevzuatın temelini oluşturmaktadır. Ticaret ve Sanayi Bakanlığı bu mevzuatı yürütmekle
sorumludur.
Bakanlık mevcut yasaya dayanarak Namibya Yatırım Merkezi’ni kurmuştur. Bu merkez yabancı
yatırımlara ilişkin tanıtım ve rehberlik faaliyetleri yürütmekte; yatırım fırsatları, teşvikler ve süreç
hakkında tavsiyelerde bulunmakta ve genel bilgiler vermektedir. Dolayısı ile potansiyel yatırımcılar için
çoğu kez ilk başvuru noktası işlevi görmektedir. Merkez aynı zamanda potansiyel yabancı yatırımlar
hakkında görüş oluşturmakta ve bu görüşünü Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ile paylaşmaktadır. Ticaret ve
Sanayi Bakanlığı başvuruda bulunulan yatırımın reddi veya kabulünde mezkezin görüşünü de dikkate
almaktadır.
Namibya Rekabet Kurulu, Namibya pazarında rekabeti korumak ve geliştirmek adına yerli veya yabancı
şirket satın alma ve birleşmelerini karara bağlamakla yetkilidir.
Yabancı yatırım kanunu, Namibya firmaları ile yabancı yatırımcılar arasında ayrım yapmama garantisi
vermektedir. Hükumet ile yatırımcılar arasındaki anlaşmazlıkların uluslararası tahkime götürülebilmesi,
kamulaştırmada adil tazminat ödenmesi, kar transferi ve döviz edinebilmeye ilişkin haklar vb.
uygulamalara yasada yer verilmiştir.
Yacancı yatırımlar kanununda her ne kadar yerli firmalar ile yabancı sermayeli firmalar arasında bir
ayrım yapılmayacağı yer alsa da aynı yasada hükumetin kısıtlama hakkına sahip olduğu da
vurgulanmaktadır. Çoğu kısıtlama toprak ve doğal kaynakların kullanımı ile kamu ihalalerine girişte
görülmektedir. Örneğin doğal kaynakların işletilmesine dair lisanslar verilirken yerli ortak katılımı
aranmaktadır. Toprak reformu kanunu yabancıların tarım toprakları edinebilmesine ilişkin hükümleri de
içermektedir. Toprak ve İskan Bakanlığı’nın ön izni olmaksızın yabancılar tarım toprağı
edinememektedir.
Namibya, Güney Afrika bölgesindeki diğer ülkelere kıyasla orta derecede yabancı sermaye çeken bir
ülkedir. 2011 yılı itibarıyla Güney Afrika bölgesinde birikmiş olan yabancı sermaye stoğunun %2,8’ine
sahiptir. Bu da yaklaşık 4,7 milyar dolarlık bir yabancı sermaye stoğuna tekabül etmektedir.
2007-2011 dönemini içeren son beş yılda ortalama ülkeye giren yabancı sermaye miktarı 723 milyon
dolar civarında gerçekleşmiştir.
Yabancı Yatırımlar (milyon dolar)
Yıllar
Miktar
2006
387
2007
733
2008
720
2009
552
2010
712
2011
900
Kaynak: World Investment Report 2012
Dış Ticaret
Genel Durum
Namibya’nın dış ticaret hacmi 11-12 milyar dolar civarında seyretmektedir. 2004-2008 döneminde dış
ticaret açığı vermeyen Namibya 2009’dan beri açık vermeye başlamıştır. 2009’da %94,6 olan ihracatın
ithalatı karşılama oranı 2011’de %91’e kadar gerilemiştir.
Namibya’nın en önemli ihraç ürünleri elmas ve uranyum cevheridir. Bu iki ürünün ihracatı toplam
ihracatının yaklaşık %32,5’ini oluşturmaktadır.
Balık, rafine edilmemiş bakır, işlenmemiş çinko, bira, canlı hayvan, et, altın, çinko cevheri ve arıtılmış
bakır diğer başlıca ihraç ürünleridir.
En çok ihracat yaptığı ülkeler G.Afrika, İngiltere, Angola, ABD, Belçika, Kanada, İspanya, İtalya,
Hollanda, Fransa ve Çin’dir.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
2007
2008
2009
2010
2011
İthalat
4.026
4.689
6.208
5.980
6.457
İhracat
4.040
4.729
5.871
5.848
5.901
-, 2013
6 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
7. Dış ticaret hacmi
8.066
9.418
12.079
11.828
12.358
14
41
-338
-131
-556
Dış ticaret dengesi
Kaynak: TradeMap
İhracatında Başlıca Ürünler
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (milyon dolar)
GTİP ÜRÜN
2009
2010
2011
7102 Elmaslar
837
1.226
1.300
2612 Uranyum ve toryum cevherleri ve konsantreleri
714
732
616
1.029
688
571
0303 Balıklar (dondurulmuş) (03.04 pozisyonundakiler hariç)
357
319
396
7402 Rafine edilmemiş bakır
214
228
342
7901 İşlenmemiş çinko
275
352
327
0304 Balık filetoları ve diğer balık etleri (taze, dondurulmuş)
258
343
256
2203 Biralar (malttan)
173
162
172
4907 Posta pulları, damga ve benzeri pullar;
8901 Yolcu gemileri, gezinti gemileri, yük gemileri, mavnalar
0
0
123
0102 Canlı büyükbaş hayvanlar
62
100
122
7108 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde)
80
109
104
8703 Binek otomobili
117
92
79
2608 Çinko cevherleri ve konsantreleri
102
103
73
0204 Koyun ve keçi etleri (taze, dondurulmuş)
61
67
70
2710 Petrol yağları
41
69
69
7403 Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları
36
22
66
0202 Sığır eti (dondurulmuş)
59
47
55
1604 Hazırlanmış/konserve edilmiş balıklar
29
43
47
0201 Sığır eti (taze veya soğutulmuş)
63
62
47
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
49
35
43
2501 Tuz, saf sodyum klorür ve deniz suyu
91
41
40
2529 Feldispat; lösit; nefelin ve siyenit nefelin; florspat
15
23
36
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları
17
18
36
0806 Üzümler (taze veya kurutulmuş)
58
34
32
2603 Bakır cevherleri ve konsantreleri
3
0
30
2301 Et, sakatat, deniz hayvanı vs.
23
24
26
9403 Diğer mobilyalar vb. aksam, parçaları
40
27
26
Diğerleri
1.068
881
799
TOPLAM
5.871
5.848
5.901
Kaynak: TradeMap
İthalatında Başlıca Ürünler
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (milyon dolar)
GTİP ÜRÜN
2009
2010
2011
2710 Petrol yağları
451
521
558
8703 Binek otomobili
438
411
420
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
171
160
188
7102 Elmaslar
105
189
172
Namibya Ülke Raporu
7 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
8. 7010 Cam damacana, şişe, kavanoz, çanak, kaplar
64
43
172
112
111
142
8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları
92
102
110
8517 Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar
91
72
81
3004 Tedavide/korunmada kullanılan ilaçlar (dozlandırılmış)
3904 Vinil klorür/halojenli diğer olefin polimerleri (ilk şekilde)
1
2
79
2612 Uranyum ve toryum cevherleri ve konsantreleri
8
45
79
0207 Kümes hayvanlarının etleri
65
68
72
1701 Kamış/pancar şekeri
72
75
72
7403 Arıtılmış bakır, işlenmemiş bakır alaşımları
21
39
62
7402 Rafine edilmemiş bakır
15
30
61
4011 Kauçuktan yeni dış lastikler
53
53
60
9
17
56
9403 Diğer mobilyalar vb. Aksam, parçaları
64
55
53
8429 Dozerler, greyder, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb.
41
50
53
2402 Sigara
57
55
53
7310 Demir-çelik tanklar, varil, fıçı, kutular (hacmi <300lt)
56
56
52
7308 Demir/çelikten inşaat ve aksamı
49
52
50
7326 Demir/çelikten diğer eşya
51
50
46
8474 Toprak, taş, cevher ayıklama, eleme vb. için makineler
44
44
42
8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri
48
35
40
2208 Etil alkol, alkollü içkiler ve likör
38
39
39
2203 Biralar (malttan)
28
31
38
9018 Tıp, cerrahi, dişçilik, veterinerlik alet ve cihazları
33
33
38
125
92
38
9404 Somyalar, şilte, yatak, yorgan, yastık, diz, ayak örtüleri
35
28
36
8544 İzole edilmiş tel, kablo
33
37
36
2009 Meyve ve sebze suları
35
33
36
8418 Buzdolapları, dondurucular, soğutucular
34
33
35
1001 Buğday ve mahlut
15
19
35
8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri
33
31
34
8431 Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları
57
37
34
3923 Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak
38
35
33
8802 Diğer hava taşıtları, uzay araçları
8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar
Diğerleri
3.528
3.195
3.252
TOPLAM
6.208
5.980
6.457
Kaynak: TradeMap
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (milyon dolar)
ÜLKELER
2007
2008
2009
2010
2011
G.Afrika
1.172
1.505
1.986
1.694
1.718
İngiltere
683
710
609
736
849
Angola
261
406
664
559
492
ABD
102
261
265
267
412
Belçika
13
51
56
90
328
Kanada
199
334
254
247
280
İspanya
243
242
291
288
246
İtalya
571
64
71
269
187
-, 2013
8 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
9. Hollanda
75
76
142
237
160
Fransa
106
127
149
244
136
Çin
123
248
289
170
127
43
51
65
69
93
100
49
66
104
80
29
196
30
50
77
Demokratik Kongo
Almanya
İsviçre
İsveç
1
6
29
66
58
319
404
905
758
659
4.040
4.729
5.871
5.848
5.901
Diğerleri
TOPLAM
Kaynak: TradeMap
Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
Namibya’nın dış ticaret politikası büyük ölçüde, üyesi bulunduğu Güney Afrika Gümrük Birliği’nin
politikalarına bağlıdır. Ortalama tarifeler mevcut anlaşmalar çerçevesinde inmeye devam etmektedir.
Namibya’nın ihracatının yaklaşık %80’i serbest ticaret anlaşmalarından faydalanmaktadır.
Namibya, AB ile Geçiş Dönemi Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nı Aralık 2007’de paraflamasına karşın hala
imzalamamıştır. AB, geçici olarak pazarını kotasız ve gümrüksüz Namibya mallarına açtığından
Namibya’dan bir an evvel anlaşmayı imzalamasını istemiş ve Ocak 2014’e kadar süre tanımıştır. Ancak
taraflar arasında Kasım 2012’de yapılan görüşmelerde bu süre Ocak 2016’ya kadar uzatılmıştır.
Tarifeler ve Diğer Vergiler
Namibya, üyesi bulunduğu Güney Afrika Gümrük Birliği’nin (SACU) ortak dış tarife oranlarını
uygulamaktadır.
Katma değer vergisi oranı %15’tir. Bazı temel gıda maddelerinde ve sağlık ve ulaşım gibi temel
hizmetlerde %0 katma değer vergisi uygulanmaktadır.
Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Türkiye ile Namibya Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkiler çok gelişmemiştir. 10 milyon doların altında
seyreden ticaret hacmi 2012 yılında ilk defa 10 milyon doları aşmıştır. Türkiye 2012 yılında 4 milyon
dolarlık ihracat karşılığında 6,8 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir.
Türkiye Namibya Cumhuriyeti’ne demir-çelik inşaat aksamı, karbonat, demir-çelik soba, ocak gibi ev
eşyası, iş makinaları, makarna, metal işleme makinaları, petrol yağları ve tavuk eti ihraç etmektedir.
Türkiye Namibya Cumhuriyeti’nden balık yağı, odun kömürü, florspat ve ham kürk ithal etmektedir.
Türkiye-Namibya Dış Ticaret Değerleri (1000 dolar)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
DENGE
HACİM
2001
577
16
560
593
2002
661
37
624
698
2003
487
0
487
487
2004
519
3.462
-2.943
3.981
2005
310
622
-312
932
2006
811
2.680
-1.869
3.491
2007
1.392
5.789
-4.398
7.181
2008
3.212
1.271
1.941
4.483
2009
1.484
141
1.342
1.625
2010
3.458
244
3.214
3.702
2011
2.229
3.384
-1.155
5.613
Namibya Ülke Raporu
9 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
10. 2012
3.995
6.833
-2.838
10.828
Kaynak: TÜİK
Türkiye'nin Namibya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (1000 dolar)
GTİP ÜRÜNLER
2010
7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı
2011
2012
1.766
0
1.519
2836 Karbonat; peroksikarbonat; amonyum karbomat
570
1.034
339
7321 Demir veya çelikten sobalar, mutfak soba ve ocakları
190
213
308
56
124
241
9303 Diğer ateşli silahlar (spor av tüfekleri, işaret fişeği vb)
8429 Buldozer, greyder, skreyper, küreyici, ekskavatör
0
0
220
272
231
168
8462 Metal işleme makinaları
0
0
153
1101 Buğday unu/mahlut unu
0
0
102
1902 Makarnalar ve kuskus
2710 Petrol yağları
42
313
0
223
109
71
Diğerleri
339
204
874
Toplam
3.458
2.229
3.995
2010
2011
2012
0
0
3.513
185
1.119
2.408
1504 Balıkların veya deniz memelilerinin katı ve sıvı yağları
0
1.996
512
4402 Odun kömürü
0
0
172
32
179
156
0
31
49
207 Kümes hayvanlarının etleri
Kaynak: TÜİK
Türkiye'nin Namibya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (1000 dolar)
GTİP ÜRÜNLER
2301 Et, sakatat, deniz hayvanı vs. unu, pelleti, kıkırdakları
2529 Feldispat, lösit, nefelin ve siyenit nefelin, florspat
4301 Ham kürkler (ham post ve deriler hariç)
4302 Dabaklanmış, aprelenmiş kürkler
Diğerleri
27
58
21
Toplam
244
3.384
6.833
Kaynak: TÜİK
Pasaport ve Vize İşlemleri
Diplomatik, hizmet, hususi ve umuma mahsus pasaport hamilleri vizeye tabidir.
Kullanılan Lisan
Namibya Cumhuriyeti’nin resmi dili İngilizce’dir.
Haberleşme
Namibya Cumhuriyeti’nin ülke telefon kodu “264”tür. Türkiye’den Namibya Cumhuriyeti
“00+264+şehir/bölge kodu+yerel numara” çevrilerek aranmaktadır.
Yerel Saat
Greenwich saatinden 2 saat ileridir.
Sağlık
-, 2013
10 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
11. Ülkede yaygın olarak sıtma görülmektedir. Yurtdışı seyahate çıkmadan en az 10 gün önce Hudut ve
Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’nden seyahat önerileri alınmalı, gerekli aşılar yaptırılmalı ve alınan
ilaçlar kullanılmalıdır.
Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Namibya Ülke Raporu
11 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
12. Sektör
GTİP
Potansiyel Ürün
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülke
Ülkeye
Ülkeye
ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İthalatında İlk
İhracatı
İhracatı
Ülkelere
2012
2012
2012
Ülkenin
Değişim
Değişim
5 Ülke ve Pazar
2012 Aylık 2013 Aylık
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2012
2011-2012
2011-2012
Payları (%)
Veriler*
Veriler*
Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
G.Afrika(%84), MFN:
%25-37
--- Çin(%7),
Brezilya(%5), G.Afrika:
Hindistan(%2) %0
G.Afrika(%85)
Kanatlı Etleri
0207
Tavuk Eti
72,5
0,07
527
0,3
-36,4
6,4
0,07
--- ABD(%6),
MFN: %0
Brezilya(%4),
Arjantin(%3)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
Şekerli ve
Çikolatalı
Mamuller
1704
Çikolata
İçermeyen
Şekerli Mamuller
31,9
0,06
403
0,3
---
8,8
0,06
* Veriler 12 aylıktır.
-, 2013
12 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
13. Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
Namibya Ülke Raporu
13 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.
14. Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülke
Ülkeye
Ülkeye
ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İthalatında İlk
GTİP Potansiyel Ürün
İhracatı
İhracatı
Ülkelere
2012
2012
2012
Ülkenin
Değişim
Değişim
5 Ülke ve Pazar
2012 Aylık 2013 Aylık
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2012
2011-2012
2011-2012
Payları (%)
Veriler*
Veriler*
Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
Sektör
Plastik Ambalaj
3923 Plastik Ambalaj
33,3
0,00
662
0,1
---
-5,3
0,00
Demir-Çelik Ürünleri
7308 Demir-çelikten
İnşaat Aksamı
49,6
1,52
1.346
0,1
---
-3,9
1,52
Demir-Çelik Ürünleri
7310 Demir-çelik
Tank, Varil, Fıçı
52,2
0,00
114
0,9
---
-7,0
0,00
Pompalar
8413 Sıvı Pompaları
34,2
0,00
389
0,1
---
9,7
0,00
İşMakinaları
İş
Makinelerinin
8431 Aksam ve
Parçaları
33,5
0,01
578
0,1
---
-10,2
0,01
Makinalar ve Mekanik
Cihazlar
Toprak,
Maden,
Cevher
8474 Ayıklama,
Eleme,
Yıkama, Kırma
vb. Makinalar
41,8
0,00
386
0,2
---
-4,8
0,00
MFN:
--- G.Afrika(%94), %0-5-15
Çin(%3)
G.Afrika:
%0
G.Afrika(%88), MFN:
--- Almanya(%5), %0-15
G.Afrika:
Çin(%5)
%0
--- G.Afrika(%99) G.Afrika:
%0
G.Afrika(%91), MFN: %0
--- Almanya(%3), G.Afrika:
Çin(%2)
%0
G.Afrika(%84), MFN:
ABD(%3),
%0-10
--- Almanya(%3), G.Afrika:
İngiltere(%3), %0
Çin(%2)
G.Afrika(%83),
Almanya(%8), MFN: %0
--- Çin(%3),
G.Afrika:
İtalya(%2),
%0
İngiltere(%2)
G.Afrika(%83), MFN:
Fransa(%6),
Elektrikli Makineler ve
İzole Edilmiş
%0-5-15
8544 Kablo ve Teller
35,8
0,00
2.383
0,0
---2,6
0,00
--- Almanya(%3), G.Afrika:
Kablolar
Çin(%3),
%0
Bostvana(%2)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 12 aylıktır.
-, 2013
14 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
15. Namibya - Düzenlenen Önemli Fuarlar
-, 2013
16 / 16
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.