1. Επιμορφωτικό – Βιωματικό σεμινάριο για τις Βιωματικές Δράσεις
στο Γυμνάσιο: Σχολική και Κοινωνική Ζωή, Μεσολόγγι 4/11/2013
ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ –
ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΧΟΛΙΚΗ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ
Υλικό θα βρείτε στη διεύθυνση:
http:/projectlyk.blogspot.gr/
/
Δρ. Μεταξούλα Μανικάρου, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ02
Σπύρος Παπαδάκης, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ19

2. Κανόνες διαμόρφωσης της ομάδας: Φτιάχνω
και δένω την ομάδα

Αξιοποιώ:
α) «Τα πρώτα βήματα της ομάδας…» ΟΕ, σ. 64.
β) «Η ομάδα αυτοδεσμεύεται» ΟΕ, σ. 65.

3. Προτάσεις για χωρισμό ομάδων [1]


τυχαία σύνθεση / επιλογή (κάρτες), ελεύθερη επιλογή
από τους μαθητές (με παρέμβαση του διδάσκοντος,
ώστε οι ομάδες να είναι ανομοιογενείς).
Κοινωνιόγραμμα - κοινωνιομετρικό σύστημα/μέθοδος =
μελέτη της κοινωνικής θέσης τού κάθε μαθητή στην
τάξη, μέσω του κοινωνιογράμματος. Κοινωνιόγραμμα
είναι ένα διάγραμμα στο οποίο φαίνεται η σχέση τού
κάθε μαθητή με το σύνολο των μαθητών ως προς κάποιο
χαρακτηριστικό. Αφού αποφασίσουμε ποιο
χαρακτηριστικό θέλουμε να καταγράψουμε, πχ.
μελετηρός, καλύτερος μαθητής, διαμορφώνουμε και την
κατάλληλη ερώτηση.

4. Προτάσεις για χωρισμό ομάδων [2]

Ένας τρόπος είναι να τους ρωτήσουμε μέσα από ένα
απλό και διασκεδαστικό ερωτηματολόγιο, αφού
πρώτα έχουν την ευκαιρία να γνωριστούν μεταξύ
τους.
Για παράδειγμα: «Αν έπρεπε να φύγεις για αποστολή στο
διάστημα για έναν ολόκληρο χρόνο και σου ζητούσαν να
διαλέξεις τρεις συνεπιβάτες (αγόρια ή κορίτσια), ποιους θα
διάλεγες (με σειρά προτεραιότητας);»

5. Προτάσεις για χωρισμό ομάδων [3]
Αυτο-προσδιορισμός των κλίσεων – ικανοτήτων
Αν θέλουμε να επισπεύσουμε τη γνωριμία μεταξύ των μαθητών,
τους βοηθάμε με στοχευμένες δραστηριότητες. Μοιράζουμε
στους μαθητές ένα λευκό χαρτί χωρισμένο σε τέσσερα μέρη.
Ζητάμε από τους μαθητές να αυτο-παρουσιαστούν γράφοντας
στο πάνω αριστερό ορθογώνιο το όνομά τους, στο δεξί πάνω
την αγαπημένη τους απασχόληση, στο τρίτο αριστερά να
περιγράψουν μια δεξιότητα στην οποία τα καταφέρνουν
πραγματικά πολύ καλά και στο τελευταίο ορθογώνιο να
γράψουν κάτι το οποίο πραγματικά αντιπαθούν πολύ (ασχολία,
δραστηριότητα σχολική ή εξωσχολική).
Στη συνέχεια, αφήνουν το χαρτί ανοικτό στο θρανίο τους και
περιφέρονται στην τάξη για να δουν και τα χαρτιά των άλλων
μελών του Τμήματος Ενδιαφέροντος και να εντοπίσουν
εκείνους με τους οποίους ταιριάζουν.


6. Κανόνες στην ομάδα
Σύνταξη μαθητικού συμβολαίου / συνεργασίας: Οι μαθητές συν-
διαμορφώνουν και συν-αποφασίζουν στις ομάδες και στην ολομέλεια της
τάξης κανόνες συνεργασίας, που τους δεσμεύουν να τους τηρούν. Έλεγχος
ατομικής ευθύνης και συμβολής, αλλά και ομαδικής.

Άσκηση: Γράψτε τρεις βασικούς κανόνες για την ομάδα σας. Αποφασίστε
ποιες θα είναι οι κυρώσεις από τη μη τήρηση των κανόνων αυτών. Στη
συνέχεια, στην ολομέλεια συζητήστε για τους κανόνες που θέσατε εσείς και
οι υπόλοιπες ομάδες και καταλήξτε στους τελικούς κανόνες και τις
κυρώσεις που θα ισχύσουν για όλες τις ομάδες στο τμήμα σας.
Κανόνες
Κυρώσεις

7. Εργασία σε ομάδες- Σχέδια εργασίας
Εργασία σε ομάδες: απλή εταιρική μορφή, μέχρι την εμπλοκή 68 μελών. Λειτουργικό σχήμα ομάδας τα 3-4 άτομα.
 Αξιοποιώ: γ) Νοήματα φιλίας (εμπειρίες, χαρακτηριστικά &
γνωρίσματα της σχέσης, διαχρονικά παραδείγματα) ΟΕ, σ. 74.
δ) Ομάδα ή μονάδα; Δίνουμε ένα σενάριο που αφορά τη σημασία
της ομάδας συνομηλίκων (Μελέτη περίπτωσης) ΟΕ, σ. 75.

Αφού διαμορφώσω και δέσω την ομάδα έχω τις εξής επιλογές (ενδεικτικά):


Συνεχίζω με τη θεματική: Α) Ομάδα: Μπορεί να αφορά 1) τον
εθελοντισμό, βλ. «Μικρή, μεγάλη, μεγαλύτερη… ομάδα» ΟΕ, σ.
84, 2) τα Περιβάλλοντα κοινωνικής δικτύωσης, βλ. «Τι
ανακαλύπτω για μένα; Σε ποιους; Πότε; ΟΕ, σ. 85 και 3) Καλές
συμπεριφορές στο διαδίκτυο, βλ. «Τι αναρτώ στο διαδίκτυο;
Πώς σχολιάζω; Πώς συζητώ; ΟΕ, σ. 86.
Β) Υγεία: 4ο Σχέδιο εργασίας «Φροντίζω τον εαυτό μου» ΟΕ, σ.
87-90. Διατροφή (αρχαία Ελλάδα, μεσογειακή, μεταλλαγμένα,
παχυσαρκία, fast & slow food, σύγχρονη).

8. Η ομάδα σε κύκλο [1]
Αυτοπαρουσίαση του εκπαιδευτικού. Μικρή εισαγωγή για
τη φιλοσοφία και το πρόγραμμα των συναντήσεων.
 1Ο ΒΗΜΑ: Δημιουργία δυάδων
«Όπως είσαστε στην ολομέλεια κοιταχτείτε μεταξύ σας και
διαλέξτε κάποιον, που σας είναι άγνωστος ή λιγότερο
οικείος και που νιώθετε ότι θα θέλατε να τον γνωρίσετε
περισσότερο. Φτιάξτε μια δυάδα». Μόλις φτιάξτε δυάδες
πάρτε τις καρέκλες και καθίστε όπου θέλετε στον χώρο.
Βάλτε τις καρέκλες σας απέναντι, ώστε να βλέπετε καλύτερα
ο ένας τον άλλον… και πάρετε απόσταση από τις άλλες
δυάδες, ώστε να μπορείτε να κουβεντιάσετε.


9. Η ομάδα σε κύκλο [2]
2ο ΒΗΜΑ:
 1ο Έργο 2άδας: Γνωριμία
«Γνωριστείτε μεταξύ σας… λέγοντας κάποια βασικά, …όνομα κλπ, ή αν
θέλετε δίνοντας μια εικόνα από τη καθημερινότητά σας, μέσα από την
οποία θα θέλετε ο άλλος να σας γνωρίσει καλύτερα…, κάτι απλό που
να μπορείτε να το μοιραστείτε σε αυτό το πλαίσιο και χρόνο» (3-4΄)
 2ο έργο 2άδας: μοίρασμα θετικής εμπειρίας
Μείνετε τώρα για λίγο με τον εαυτό σας και ανατρέξτε στα σχολικά σας
χρόνια σε μια θετική στιγμή, κάτι που ζήσατε ως μαθητές που το
θυμόσαστε με ζεστασιά και ευχαρίστηση. Διαλέξτε εμπειρία που να
νοιώθετε καλά να την μοιραστείτε σε αυτό το πλαίσιο και χρόνο. Όταν
την έχετε και οι δυο, ανταλλάξετε την το με το ταίρι σας. (12’)- (15΄
συνολικά)
 3ο έργο 2άδας: Διαλέγει μία άλλη δυάδα για να φτιάξουν μικρή
ομάδα. Η κάθε δυάδα να διαλέξει μια άλλη δυάδα με το ίδιο κριτήριο:
από τους πιο άγνωστους, αυτούς που έχετε διάθεση να γνωρίσετε
καλύτερα.


10. Η ομάδα σε κύκλο [3α]
3ο Βήμα Διαμόρφωση τετράδας: Βοηθάμε την τετράδα να
διαμορφωθεί: Κλείστε τον κύκλο και συγκεντρωθείτε στην δική
σας συναλλαγή
 1ο έργο της 4άδας: γνωριμία
Γνωριστείτε μεταξύ σας λίγο διαφορετικά: Ας παρουσιάσει ο
καθένας το ταίρι του (10΄)
 2ο έργο της 4άδας: παραγωγή γνώσης
ΣΥΖΗΤΗΣΗ: Αξιοποιώντας τις θετικές εμπειρίες, δείτε ποιες αρχές
αναγνωρίζετε ότι παράγουν ανθρώπινο κλίμα και καλή στιγμή
στην εκπαίδευση. (10΄)


11. Η ομάδα σε κύκλο [3β]
3ο έργο της 4άδας: παραγωγή θεωρίας. (Δίνουμε ένα Α4)
ΓΡΑΨΙΜΟ: Μαζέψετε τώρα κάποια σημεία της κουβέντας σας που
θεωρείτε σημαντικά να τα μοιραστείτε με τους άλλους στην
ολομέλεια - και να τα γράψετε σ’ ένα χαρτί της ομάδας.
Μπορείτε να γράψετε διαπιστώσεις και συναισθήματα από αυτό
που βιώσατε μεταξύ σας και που βγάλατε από τις αφηγήσεις των
εμπειριών σας, απαντώντας στο τι παράγει μια καλή στιγμή.
«όλες οι φωνές είναι καλό να ακούγονται»
 4o έργο της 4αδας: προσδοκίες και συμβόλαιο
 5ο έργο της 4άδας: παρατσούκλι-υπογραφές – εκπρόσωπος
Υπογράψτε το χαρτί σας με τα ονόματα των 4 μελών αλλά και με
ένα όνομα για την ομάδα σας που να εκφράζει την ταυτότητά
σας ως ομάδα, να απορρέει από την κουβέντα σας. Εκπρόσωπος
στην ολομέλεια (15’)


12. Η ομάδα σε κύκλο [4]

ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Όταν τελειώσουν ζητάμε: «ανοίξετε οι μικρές ομάδες στην ολομέλεια
χωρίς να χάσετε τη σύνθεσή σας και μοιραστείτε με τον εκπρόσωπό
σας αυτό που αποφασίσατε». Μιλούν οι ομάδες με όποια σειρά
προκύψει (όχι προκαθορισμένη με το πώς κάθονται κ.λπ.).
Καθώς ακούμε τις αναφορές των ομάδων σημειώνουμε αυτά που λένε.
Υπογραμμίζουμε τη συμβολή κάθε ομάδας χωρίς να αγνοήσουμε καμία
Αναδεικνύουμε τον τρόπο που συνδέονται αυτά που λένε και πως η μία
συμπληρώνει την άλλη.
Καθρεφτίζουμε το θέμα το κεντρικό που εκφράζει η ομάδα μέσα από την
αλληλουχία μηνυμάτων που φέρνουν οι μικρές ομάδες.
Συνδέουμε με το στόχο. (25΄)
τι-πώς-γιατί
Ανάλυση των βημάτων της διαμόρφωσης ομάδας μαζί με τη σχετική
θεωρία (30΄)