2. Τι ήταν και τι είναι ο σταυρός;
◦ Αν θέλαμε να δείξουμε κάτι το όποιο να εκφράζει όλη την αθλιότητα της
αμαρτίας και τη διαφθορά του προχριστιανικού κόσμου, θα έπρεπε να
σταθούμε μπροστά σ' έναν σταυρό. Άλλα και αν θέλαμε να δείξουμε κάτι
το όποιο σήμερα εκφράζει τα εντελώς αντίθετα, την άκρα δηλαδή
αγιότητα και την απέραντη αγάπη, πάλι σ' έναν σταυρό θα στεκόμασταν.
Ο σταυρός είναι το σύμβολο δύο εντελώς αντίθετων κόσμων και
συγχρόνως το σύμβολο της μεγαλύτερης αλλαγής, η οποία συντελέσθηκε
στην Ιστορία της ανθρωπότητας.
◦ Σάκκος Στ., Ο Σταυρός στην Παλαιά Διαθήκη, σσ. 15-16
3. Ιστορία ευρέσεως και υψώσεως
◦ Η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την βασιλομήτορα Αγία Ελένη αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς της
πρωτοβυζαντινής περιόδου (Σωκράτης, Σωζόμενος Θεοδώρητος, Ρουφίνος και Αμβρόσιος).
Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, ο αυτοκράτωρ Αδριανός Αίλιος (117-138) είχε ανασκάψει την αγία Πόλη
και είχε καταχώσει όλα τα ιερά της, σε αντίποινα σε εξέργεση των Ιουδαίων (132-135).
◦
Επίσης είχε οικοδομήσει επί του τάφου του Ιησού Χριστού στο Γολγοθά, ειδωλολατρικό ναό αφιερωμένο
στην Αφροδίτη. Η Αγία Ελένη εστάλη από το γιό της Μ. Κωνσταντίνο να βρεί τον Τίμιο Σταυρό από πόθο που
έτρεφε όταν τον είδε στον ουρανό το 312 όταν εξεστράτευσε κατά του Μαξεντίου.
Από τον επίσκοπο Αιλίας Μακάριο στην Α' Οικ. Σύνοδο έμαθε για την ύπαρξη του Σταυρού και οδηγούμενη
από τοπικές παραδόσεις σε συνδυασμό με την ευωδία του φυτού ''βασιλικού'' προέβη σε κατεδάφιση του
ναού, κάτω από τα θεμέλιά του οποίου βρήκε τρεις σταυρούς, τα τρία καρφιά και την ξύλινη πινακίδα με την
επιγραφή.
◦
Προκειμένου να διαπιστωθεί ποιός σταυρός ήταν εκείνος του Ιησού Χριστού ο επίσκοπος Ιεροσολύμων
Μακάριος ακούμπησε στο σώμα μίας ευσεβέστατης νεκρής γυναίκας διαδοχικά και τους τρεις σταυρούς.
Μόλις το νεκρό σώμα της γυναίκας ακούμπησε τον Τίμιο Σταυρό αναστήθηκε.
4. ◦ Την επομένη, την 14η Σεπτεμβρίου του 335 έγινε η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εντός του ναού σε
περιφανές μέρος, από τον άμβωνα για να μπορούν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι οι
περιχαρείς πιστοί, που έσπευσαν εκεί αμέσως όταν έμαθαν την χαρμόσυνη είδηση.
Ο Τίμιος Σταυρός ήταν κατασκευασμένος από τριών ειδών ξύλα: κυπαρίσσι, πεύκο και κέδρο. (Προφητεία
Ησαίου 60,13)
◦
Όμως την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την δεύτερη ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την
Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό
και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Η παράδοση αναφέρει ότι άπειρα θαύματα γινόταν εκεί. Οι πυρολάτρες
Πέρσες θεώρησαν το Τίμιο Ξύλο μαγικό και γι' αυτό το φύλασσαν και το προσκυνούσαν, χωρίς να
γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα!
◦
Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον
μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν
14 Σεπτεμβρίου του 626.
Ιστορία ευρέσεως και υψώσεως
8. «Ακούσατε, χριστιανοί μου, πως πρέπει να γίνεται ο σταυρός και τι σημαίνει. Μας λέγει
το ιερόν Ευαγγέλιον πως η Αγία Τριάς, ο Θεός, δοξάζεται εις τον ουρανόν
περισσότερον από τους αγγέλους. Τι πρέπει να κάμης και εσύ; Σμίγεις τα τρία σου
δάκτυλα με το δεξιόν σου χέρι και μη μπορώντας να ανεβής εις τον ουρανόν να
προσκυνήσης, βάνεις το χέρι σου εις το κεφάλι σου, διατί το κεφάλι σου είναι
στρογγυλό και φανερώνει τον ουρανόν και λέγεις με το στόμα: Καθώς εσείς οι άγγελοι
δοξάζετε την Αγίαν Τριάδα εις τον ουρανόν, έτσι και εγώ, ως δούλος ανάξιος, δοξάζω
και προσκυνώ την Αγία Τριάδα. Και καθώς αυτά τα δάκτυλα, είναι τρία είναι ξεχωριστά,
είναι και μαζί έτσι και η Αγία Τριάς, ο Θεός, τρία πρόσωπα, και ένας μόνος Θεός,
Κατεβάζεις το χέρι σου από το κεφάλι και το βάνεις εις την κοιλίαν σου και λέγεις: Σε
προσκυνώ και σε λατρεύω, Κύριέ μου, ότι κατεδέχθης και εσαρκώθης εις την κοιλίαν
της Θεοτόκου δια τας αμαρτίας μας. Το βάζεις πάλιν εις τον δεξιόν σου ώμον και
λέγεις: Σε παρακαλώ, Θεέ μου, να με συγχωρήσης και να με βάλης εις τα δεξιά σου με
τους δικαίους. Βάνοντάς το πάλι εις τον αριστερόν ώμον, λέγεις: Σε παρακαλώ, Κύριέ
μου, μη με βάλης εις τα αριστερά με τους αμαρτωλούς. Έπειτα, κύπτοντας κάτω εις
την γην: Σε δοξάζω, Θεέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, ότι, καθώς εβάλθηκες εις
τον τάφον, έτσι θα βαλθώ και εγώ. Και όταν σηκώνεσαι ορθός, φανερώνεις την
Ανάστασιν και λέγεις: Σε δοξάζω, Κύριέ μου, σε προσκυνώ και σε λατρεύω, πως
αναστήθηκες από τους νεκρούς, δια να μας χαρίσης την ζωήν την αιώνιον. Αυτό
σημαίνει ο πανάγιος σταυρός».
(Κοσμάς ο Αιτωλός, Ε΄ Διδαχή)
http://www.newsbomb.gr/ellada/news/story/418270/giati-kanoyme-to-stayro-mas-ti-symvolizei#ixzz4sTvTqL3K
9. ◦ Ο τίμιος Σταυρός, αδελφοί μου, είνε αύλαξ όλης της γης. Ο τίμιος Σταυρός
αγιάζει όλα τα πέρατα, όλα τα θεία και άγια των εκκλησιών. Ο Σταυρός αγιάζει
την θείαν Ακολουθίαν. Ο Σταυρός αγιάζει τους αγίους. Ο Σταυρός αγιάζει και
στερεώνει την Βάπτισιν. Ο Σταυρός ευλογεί τα ανδρόγυνα. Ο Σταυρός κυνηγά
τους δάιμονας και φεύγουσιν ωσάν από την αστραπήν. Ο Σταυρός είνε όπλον
φωτεινόν και όποιος τον κάμνει, τον φωτίζει και τον αγιάζει εκείνον τον
άνθρωπον, και είνε ωσάν δίστομον σπαθίον, και δεν ζυγώνουν σιμά οι δάιμονες
να παρακινούν τους ανθρώπους δια να κάμωσιν αμαρτήματα. Και όπου κινήση
να πηγάινει ο άνθρωπος, πρώτον να κάμη τον Σταυρόν και να λέγει το «Κύριε
Ιησού Χριστέ». Ή εις το παζάρι κινάς ή εις το χωράφι ή εις το αμπέλι ή όταν
φάγης ψωμί ή όταν πίνης κρασί ή νερόν ή οπωρικόν ή όταν κοιμηθής, να
προσκυνήσης τον Θεόν, να σταυρώνης και το σώμα σου, και ύστερον να
πλαγιάσης. Να κοιμηθής, και θέλεις σηκωθής το πρωί γερός και χαρούμενος.
Όθεν, αδελφοί μου, εκαταλάβετε και το ηξεύρετε όλοι σας.
◦ Κοσμάς ο Αιτωλός